pculiar: Έθιμα και παραδόσεις από όλο τον κόσμο, με επίκεντρο την φωτογραφία

Τι ακριβώς είναι το pculiar και πώς προέκυψε η δημιουργία του; Ποια είναι η ομάδα που βρίσκεται «πίσω» από το συγκεκριμένο project;

Αντώνης Χρυσάκης: Το pculiar.com είναι μία online ταξιδιωτική εφαρμογή με σκοπό την καταγραφή και διάδοση τη παγκόσμιας παράδοσης. Η ιδέα προέκυψε πριν από περίπου δύο χρόνια με τη σύσταση της φωτογραφικής μας ομάδας, Reflex Photographers. Είχαμε ήδη στη διάθεση μας ένα πολύ μεγάλο φωτογραφικό υλικό από ταξίδια σε τέτοιες εκδηλώσεις καθώς και την ικανότητα να τα εντάξουμε σε μια πλατφόρμα που θα μεταφέρει αυτήν την προσωπική εμπειρία του φωτογράφου στον επισκέπτη.

Γιώργος Τατάκης (αριστερά), Αντώνης Χρυσάκης (δεξιά)

Σε ποιο κοινό απευθύνεται η πλατφόρμα σας και τι αναζητούν οι χρήστες που την επισκέπτονται; Σε ποια σημεία διαφέρει από άλλες προτάσεις ή από ένα «συμβατικό» ταξιδιωτικό portal;

Α.Χ.: Η πλατφόρμα μας βασίζεται στο πολιτιστικό τουρισμό, που βρίσκεται σε μεγάλη έξαρση τα τελευταία χρόνια. Ο επισκέπτης του pculiar μπορεί να ανακαλύψει εκδηλώσεις, να συμμετέχει στα ταξίδια που διοργανώνουμε και να ζήσει μια μοναδική εμπειρία που διαφέρει από τα συμβατικά ταξίδια, τόσο στη μοναδικότητα αυτών που θα δει όσο και στον τρόπο που θα τα βιώσει. Το ειδικό βάρος που δίνουμε στην φωτογραφία και στην βιωματική εμπειρία, θεωρούμε ότι αποτελεί μια από τις βασικές παραμέτρους που διαφοροποιεί το pculiar σαν πλατφόρμα από τα συμβατικά ταξιδιωτικά portals. Αυτό συμβαίνει γιατί η εφαρμογή μας δεν παρέχει απλά πληροφορίες για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις της κάθε περιοχής, αλλά δίνει στον επισκέπτη όλα τα απαραίτητα εργαλεία για μια ολοκληρωμένη εμπειρία που έχει σαν κεντρικό άξονα το να ζήσεις το κάθε δρώμενο «εκ των έσω».

Ως ένα ταξιδιωτικό site που έχει στο επίκεντρο την φωτογραφία και τις παραδόσεις, ποια είναι τα κριτήρια βάσει των οποίων επιλέγετε τους προορισμούς που θα παρουσιάσετε και θα προτείνετε;

Γιώργος Τατάκης: Ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιλογή του προορισμού είναι το κατά πόσο το δρώμενο είναι φιλικό προς την φωτογραφία. Αυτό φυσικά είναι ένα σύνολο υποκειμενικών μεταβλητών που αφορούν στην προσωπική προτίμηση του κάθε φωτογράφου. Για εμάς, αυτό το γεγονός και το πόσο ενδιαφέρον είναι ένας προορισμός, ταυτίζονται. Προτιμούμε τους προορισμούς με φυσικό ή αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, κάτι που αποτελεί το σκηνικό για τις φωτογραφίες μας, να είναι ένα δρώμενο σχετικά ιδιόμορφο, κατά προτίμηση με ενδιαφέρουσες στολές ή φορεσιές και να έχει όσο το δυνατόν χαμηλότερη επισκεψιμότητα, να είναι δηλαδή σχετικά άγνωστο. Αυτό γιατί ο πολύς κόσμος μπορεί να κάνει δυσκολότερη τη δουλειά μας.

Μιχάλης Παππάς (δεξιά), Θανάσης Χριστοδούλου (αριστερά)

Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες που υπάρχουν για έναν φωτογράφο που επικεντρώνει στα έθιμα και στις παραδόσεις ενός τόπου; Οι ενδεχόμενες δυσκολίες, ίσως;

Γ.Τ.: Όπως με το κάθε τι, έτσι και αυτή η δραστηριότητα έχει πολλές ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Το να ασχοληθεί κανείς με αυτό συνιστά μία τεράστια επένδυση, η οποία εκτός από αμιγώς οικονομική, είναι και συναισθηματική. Με λίγα λόγια, ο φωτογράφος που έχει αποφασίσει να κάνει κάτι τέτοιο, πρέπει να μπορεί να ταξιδεύει συνέχεια, με ελάχιστα χρήματα, να θυσιάσει γιορτές με τους δικούς του, αλλά και πολλές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, ακόμη και σχέσεις. Πρέπει να το αγαπάς και να σου είναι απαραίτητο. Κάθε τέχνη είναι όμοια. Το πως προσεγγίζεις το θέμα είναι ένα άλλο κεφάλαιο, αλλά δεν χρειάζεται να επεκταθώ εδώ σε αυτό. Είναι κάτι που μπορεί να αποκτηθεί με την εμπειρία, αρκεί να είσαι εξωστρεφής και κοινωνικός. Εμείς το κάνουμε αυτό σχεδόν 8 χρόνια τώρα, 5 χρόνια δηλαδή πριν δημιουργήσουμε το pculiar, έχουμε φύγει από τις εργασίες μας και ζούμε όχι από αυτό, αλλά για αυτό. Είναι κάτι που χρειάζεται πολύ μεγάλη επιμονή και υπομονή, αλλά αξίζει τον κόπο αν σου φέρνει την ευτυχία που φέρνει σε εμάς.

Μέσα από αυτή τη διαδρομή, υπάρχει κάτι που έχετε ανακαλύψει για τις παραδόσεις, κάποιο κοινό στοιχείο ή κάτι απρόσμενο; Από τις ιστορίες που έχετε παρουσιάσει, υπάρχει κάποια που ξεχωρίζετε;

Γ.Τ.: Η Ελλάδα βρίθει από ποικιλόμορφες παραδόσεις λόγω της μακράς και πολυπολιτισμικής της ιστορίας. Το εντυπωσιακό είναι ότι παρατηρεί κανείς πολύ μεγάλες ομοιότητες ακόμη και σε φαινομενικά διαφορετικά μεταξύ τους έθιμα, όπως ένα Διονυσιακό με ένα Χριστιανικό έθιμο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα έθιμα και τα δρώμενα αποτελούν εκφάνσεις της καθημερινότητας των ανθρώπων στον κύκλο του χρόνου και στον κύκλο της ζωής. Έτσι, ανέκαθεν ικανοποιούσαν τις ανάγκες της καθημερινότητας, τις μεταφυσικές ανησυχίες, ή ακόμη δρούσαν ως αγερμός προς τα φυσικά φαινόμενα ώστε να υπάρχει, για παράδειγμα, γονιμότητα και καλή σοδειά. Αυτά που ξεχωρίζουμε προσωπικά είναι αυτά που έχουν διατηρηθεί στο βάθος του χρόνου και ξεφεύγουν από την φολκλορική και εμπορική μετεξέλιξη. Υπάρχουν αρκετές περιοχές, όπως η Όλυμπος της Καρπάθου ή κάποια χωριά στη Β. Ελλάδα, όπως ο Βώλακας, που τα έθιμα είναι μέρος της πραγματικής ζωής των κατοίκων.

Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, που για την Ελλάδα αποτελεί τόσο θρησκευτική όσο και Εθνική εορτή, υπάρχει κάποιο έθιμο που ξεχωρίζετε;

Γ.Τ.: Την τιμητική της σε αυτή την γιορτή έχει η Πελοπόννησος, ούσα η πρωτοπόρος της Επανάστασης. Έτσι, έχουμε την μεγάλη παρέλαση στην Αρεόπολη της Μάνης, στις 17 Μαρτίου, για την έναρξη της Επανάστασης, όπου παρευρίσκονται ομάδες από όλη την Ελλάδα με τις παραδοσιακές τους φορεσιές και στη συνέχεια, στις 25 Μαρτίου, έχουμε την αναπαράσταση της ορκωμοσίας στη Μονή της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα. Έχει τέλος πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη, να συνεχίσει στην Ι.Π. του Μεσολογγίου στις 26 του μήνα όπου γίνεται μία πολύ εντυπωσιακή αναπαράσταση της μάχης της Κλείσοβας, του μικρού νησιού που βρίσκεται καταμεσής της λιμνοθάλασσας.

Βάσει της συγκεκριμένης θεματολογίας, δηλαδή της κουλτούρας και των παραδοσιακών εορτασμών, υπάρχει κάποιο μέρος που θα προτείνατε στους αναγνώστες μας να επισκεφθούν το ερχόμενο Πάσχα;

Γ.Τ.: Το Πάσχα είναι μια γιορτή που δυσκολεύει και εμάς, μέσα στην ευκολία της. Ως η μεγαλύτερη γιορτή στην Ελλάδα, οι προορισμοί που μπορεί κανείς να επιλέξει είναι αναρίθμητοι και κάθε χρονιά έχουμε στρώσει 5-6 διαφορετικά σχέδια για να κάνουμε τελικά το έβδομο. Ο πρώτος προορισμός που μου έρχεται στο μυαλό χωρίς δεύτερη σκέψη ως πρόταση είναι η Όλυμπος της Καρπάθου. Εκεί, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να ζήσει ένα Πάσχα με έθιμα που κρατούν από την εποχή του Βυζαντίου, κάτι μοναδικό στην Ελλάδα. Οι γυναίκες του πανέμορφου αυτού χωριού είναι ντυμένες όπως και στην καθημερινότητά τους με τις παραδοσιακές φορεσιές, φρέσκα κουλούρια και τσουρέκια από τους δημοτικούς ξυλόφουρνους γεμίζουν την ατμόσφαιρα λαχταριστές μυρωδιές, ενώ οι δύο λιτανείες, αυτή του Επιταφίου αλλά και η ακόμη μεγαλύτερη της Λαμπρής Τρίτης, δίνουν την ευκαιρία να περιπλανηθείς σε ένα τόπο θαυμάσιας αρχιτεκτονικής.

Περνώντας και στο κομμάτι της φωτογραφίας και της τεχνολογίας, πόσο εύκολο και προσιτό είναι σήμερα για κάποιον να ασχοληθεί με τον συγκεκριμένο τομέα; Υπάρχουν επαγγελματικές ευκαιρίες στην χώρα μας;

Α.Χ.: Πιστεύω πως ο συνδυασμός της φωτογραφίας με την τεχνολογία είναι αναπόφευκτος στην εποχή μας χωρίς αυτό να είναι αρνητικό. Αντιθέτως, τα εργαλεία που σου παρέχει η τεχνολογία ανοίγουν νέους δρόμους στις επαγγελματικές ευκαιρίες που έχει ο καθένας. Θα ήταν ανούσιο να συζητάμε για ένα φωτογράφο που απεχθάνεται τα σύγχρονα μέσα όπως τα κοινωνικά δίκτυα ή εφαρμογές όπως το pculiar που είναι μέσα προβολής και διάδοσης του έργου του. Το θετικό με την τεχνολογία και ειδικά το internet είναι ότι πλέον δεν περιορίζεται στην τοπική αγορά αλλά σε ένα παγκόσμιο αγοραστικό κοινό.

Έχει επηρεαστεί ο χώρος της φωτογραφίας και το τι θεωρείται σήμερα «καλή φωτογραφία» από το γεγονός ότι έχουμε όλοι μας ένα smartphone με μια σχετικά καλή κάμερα, βγάζοντας συνεχώς φωτογραφίες; Υπάρχει θετικός/αρνητικός αντίκτυπος;

Γ.Τ.: Υπάρχει αρκετή αντιπαράθεση γύρω από αυτό το ζήτημα. Η δική μας θέση είναι θετική και αγκαλιάζουμε τις νέες τεχνολογίες. Το ότι μπορώ αυτή τη στιγμή να βγάλω πολύ καλές φωτογραφίες με το κινητό μου είναι κάτι που παλαιότερα θα ακουγόταν ως επιστημονική φαντασία. Δυσκολεύομαι να καταλάβω την αρνητική στάση σε αυτό, γιατί με την ίδια λογική θα έπρεπε να απορρίψουμε την φωτογραφική μηχανή 35mm του Barnack που επέτρεψε στους δημοσιογράφους να κινούνται ελεύθερα και να φωτογραφίζουν τον κόσμο γύρω τους. Είναι εντυπωσιακό ότι αυτή τη στιγμή, στον λογαριασμό μου στο instagram, έχω φωτογραφίες από μία ακριβή Leica και από το smartphone μου, και κανείς δεν μπορεί να καταλάβει την διαφορά.

Το τι θεωρείται καλή φωτογραφία ή καλή τέχνη εν γένει δεν έχει αλλάξει, μιας και ανέκαθεν υπήρχε αυτός ο διαχωρισμός. Δείτε για παράδειγμα τις όπερες. Ακόμη και εκείνη την εποχή υπήρχαν και οι οπερέτες για το ευρύ κοινό που ήταν λιγότερο μουσικά καλλιεργημένο. Μάλιστα, θεωρώ ότι αυτή η τριβή με την φωτογραφία που έχει πλέον το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού είναι χρήσιμο για τους φωτογράφους, γιατί περισσότερος κόσμος ενδιαφέρεται για τη δουλειά τους. Εξάλλου η μηχανή, όσο καλή και αν είναι, δεν βγάζει τις φωτογραφίες, όπως και με το να πάρεις ένα ακριβό στυλό δεν σημαίνει ότι μπορείς να γράψεις σαν τον Καζαντζάκη.

Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι για το pculiar, τα επόμενα βήματα;

Α.Χ.: Στόχος είναι το pculiar να γίνει market leader στον τομέα του πολιτιστικού/εμπειρικού τουρισμού στην Ελλάδα και ταυτόχρονα να αποτελέσει ένα λαογραφικό εργαλείο τεκμηρίωσης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σε συνεργασία με πολιτιστικούς φορείς. Το επόμενο βήμα θα είναι να επεκτείνουμε το περιεχόμενο στον υπόλοιπο κόσμο, με προσθήκη νέων μελών στη συντακτική ομάδα και η δημιουργία του pculiar gastronomy.

Στο pculiar gastronomy θα περιλαμβάνονται ιστορίες από νοικοκυρές οι οποίες μας μαγειρεύουν συνταγές του τόπου τους και φωτογραφίζονται με το μοναδικό ύφος της ομάδας μας, στο σπίτι τους ή σε κάποιον άλλον ενδιαφέροντα χώρο.

Σε κάθε ιστορία θα υπάρχει καταγεγραμμένη η εκάστοτε συνταγή ώστε να μπορεί ο επισκέπτης να την επιχειρήσει στο σπίτι αλλά και να χρησιμοποιήσει την εφαρμογή ως μηχανή αναζήτησης συνταγών, βάσει υλικών και ενδεχομένως άλλων χαρακτηριστικών.