Christophe Chantepy, Γάλλος Πρέσβης: Η καινοτομία δεν είναι δευτερεύον θέμα

Μιλήστε μας για τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες που έχει λάβει η Πρεσβεία της Γαλλίας για την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην χώρα μας.

Γύρω από τα θέματα της καινοτομίας, καλό είναι να υπάρχουν επαφές μεταξύ των χωρών μας, Όταν ήρθα στην Ελλάδα, αντιλήφθηκα ότι δεν υπήρχαν σχέσεις σε αυτό το επίπεδο. Και σκέφτηκα ότι θα ήταν καλό να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα για να μπορούν να αναπτυχθούν οι διμερείς σχέσεις γύρω από το θέμα της καινοτομίας. Αντιλήφθηκα, επίσης, ότι το οικοσύστημα των startups δεν ήταν ακόμα πολύ γνωστό. Προφανώς εκείνη την εποχή ήταν όλοι απασχολημένοι με την εφαρμογή του τρίτου προγράμματος χρηματοδοτικής συνδρομής και θεωρούσαν ότι η καινοτομία είναι δευτερεύον θέμα. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι.

Έτσι, αποφασίσαμε να χτίσουμε αυτό το δίκτυο ελληνογαλλικής καινοτομίας, το Mazinnov. Η ιδέα ήταν να δημιουργήσουμε και να αφήσουμε να αναπτυχθούν οι σχέσεις ανάμεσα στους ελληνικούς και στους γαλλικούς παράγοντες της καινοτομίας. Προσπαθήσαμε να μην δημιουργήσουμε μια κατάσταση έτοιμη να απορροφήσει τους ελληνικούς «εγκεφάλους» και να τους πάει στη Γαλλία. Όπως άλλες χώρες, ενδεχομένως, κάνουν – και δεν μιλάω για χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίθετα, εμείς σκεφτήκαμε ότι θα ήταν σωστό να βοηθήσουμε τα παιδιά να εφαρμόσουν τα σχέδιά τους στην Ελλάδα.

Οργανώσαμε, λοιπόν, στην Αθήνα, στα τέλη του Νοεμβρίου του 2016, ένα πρώτο forum, με περίπου 100 παράγοντες, Έλληνες και Γάλλους. Στο τέλος, ζητήσαμε να υπογράψουν μια χάρτα για το θέμα της συνεργασίας στο πλαίσιο του Mazinnov. Και προς μεγάλη μας χαρά, υπέγραψαν όλοι. Την επόμενη χρονιά, το Νοέμβριο του 2017, οργανώσαμε μια παρόμοια εκδήλωση αλλά με πολύ μεγαλύτερο εύρος. Την κάναμε στην Τεχνόπολη, με 2.000 επισκέπτες και 15.000 μέσω live streaming. Και στις αρχές του 2018, είχαμε την χαρά να διαπιστώσουμε ότι το Mazinnov είχε αρχίσει να ριζώνει.

Έγιναν το 2018 και φέτος πάρα πολλές δράσεις γύρω από την πλατφόρμα, στην Ελλάδα και στη Γαλλία. Καθώς τα δύο πρώτα forum τα κάναμε στην Ελλάδα, το 2018 θελήσαμε να κάνουμε κάτι στη Γαλλία. Εκεί γίνονται πολλές εκδηλώσεις γύρω από το θέμα της καινοτομίας, οι μεγαλύτερες, βεβαίως, στο Παρίσι. Και η μεγαλύτερη είναι η Bpifrance Inno Génération (BIG). Συγκεντρώθηκαν περίπου 50 επιχειρηματίες με τους οποίους πήγαμε στη Γαλλία και συμμετείχαμε στις εκδηλώσεις της έκθεσης.

Ποια η γνώμη σας για τις νέες ιδέες, σε επίπεδο επιχειρηματικότητας ; Και τι πιστεύετε ότι απαιτείται για να αναπτυχθούν αυτές;

Ιδέες υπάρχουν παντού, όλοι οι νέοι άνθρωποι έχουν, στην Ελλάδα, στη Γαλλία, παντού. Το θέμα είναι αν θα μπορέσει να τους δώσει κάποιος τα μέσα για να αναπτυχθούν. Πολλά πράγματα χρειάζονται για αυτό.

Το πρώτο είναι ένα «business-friendly» νομοθετικό περιβάλλον.

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να έχει κανείς τα μέσα πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Οι κλασικές τράπεζες δεν είναι πάντα πρόθυμες να δανείσουν στις πάρα πολύ μικρές επιχειρήσεις, ακόμη και στις μικρομεσαίες.

Άρα, πρέπει να υπάρξουν κατάλληλες πηγές χρηματοδότησης. Στη Γαλλία δημιουργήθηκε η Bpifrance, μια δημόσια τράπεζα επενδύσεων της οποίας στόχος είναι η διευκόλυνση της χρηματοδότησης των πολύ μικρών και των νεοφυών επιχειρήσεων. Και στην Ελλάδα είναι σε εξέλιξη η δημιουργία μιας παρόμοιας τράπεζας. Και είναι η Bpifrance εκείνη που συμβούλεψε σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας ενός τέτοιου εργαλείου χρηματοδότησης.

Χρειάζεται και κάτι παραπάνω, ένας τρίτος παράγοντας, που είναι μια δημόσια αναγνώριση. Είναι κάτι που έρχεται μέσα από τα ΜΜΕ, τους πολιτικούς και τις θεσμοθετημένες δομές.

Δώστε μας μια εικόνα για τη γαλλική startup σκηνή, την καινοτομία που υπάρχει στη χώρα και την υποστήριξη που προσφέρεται.

Είναι από τις πρώτες χώρες που ασχολήθηκαν με το θέμα της καινοτομίας και των νεοφυών επιχειρήσεων. Το Bloomberg την κατέταξε το 2018 μέσα στις δέκα μεγαλύτερες σε αυτό το θέμα, μπροστά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Διαθέτει πολλά σχετικά «εργαλεία». Να σας αναφέρω τρία από αυτά.

Το πρώτο είναι η Bpifrance, η δημόσια τράπεζα επενδύσεων.

Το δεύτερο είναι η δημόσια έρευνα, η οποία αναπτύσσεται είτε μέσα στα δημόσια πανεπιστήμια είτε παράλληλα με αυτά, με τη βοήθεια του CNRS, του εθνικού κέντρου για την επιστημονική έρευνα.

Το τρίτο, που είναι και μοναδικό στον κόσμο, αφορά στην ιδιωτική έρευνα, στο λεγόμενο «tax credit», με την εφορία να επιστρέφει φόρους για θέματα έρευνας. Για παράδειγμα, ξοδεύει μια επιχείρηση για θέματα έρευνας 100 ευρώ και η γαλλική εφορία θα της επιστρέψει το 30%. Δεν υπάρχει σε άλλη χώρα παρόμοιο σύστημα και είναι λίγες οι χώρες που διαθέτουν τόσο πλήρη συστήματα.

Όσον αφορά στο κεφάλαιο των επενδύσεων, ποια είναι σήμερα η εικόνα των γαλλικών επενδύσεων στη χώρα μας ;

Η Γαλλία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος επενδυτής στην Ελλάδα. Έχουμε περίπου 100 θυγατρικές μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα και καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. 13.000 υπάλληλοι απασχολούνται σε αυτές. Και παρά την κρίση, όλες αυτές οι εταιρείες έμειναν στην Ελλάδα. Προφανώς, κατά τη διάρκεια της κρίσης και για ένα διάστημα, είχαν βάλει στο «ψυγείο» πολλά σχέδια. Τώρα που η Ελλάδα αρχίζει να ανακάμπτει, τα ξαναβγάζουν κι αυτές για να τα εφαρμόσουν.

Είναι, για παράδειγμα, η VINCI στα δημόσια έργα, η L'Oréal στα καλλυντικά, οι Groupama και AXA στις ασφάλειες, η Teleperformance στις υπηρεσίες, η Thales - η οποία δεν ασχολείται μόνο με τα στρατιωτικά αλλά και με άλλα, όπως το σύστημα για την παρακολούθηση της εναέριας κυκλοφορίας, φαρμακευτικές όπως η Servier, η Sanofi και η Pierre Fabre, η Leroy Merlin, η Decathlon στους εξοπλισμούς για αθλητικές δραστηριότητες, η ΙΜΕRYS, η Air Liquide, η Schneider, η WHITE, η Citroën και βέβαια η Air France. Και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας υπάρχουν εταιρείες που εγκαθίστανται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Έχουμε την Total, η οποία έχει κερδίσει ορισμένα μπλοκ για γεωτρήσεις στο Ιόνιο, και την CMA CGM στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Υπάρχουν πολλές εταιρείες που κοιτάζουν προς την Ελλάδα και θέλουν να εγκατασταθούν εδώ. Για τους Γάλλους επενδυτές, δεν πιστεύω ότι το συνολικό κόστος εργασίας αποτελεί βασικό πρόβλημα. Αντίθετα, δύο θέματα τους απασχολούν.

Το πρώτο είναι οι σχέσεις με τη δημόσια διοίκηση, μια σχέση που παραμένει δύσκολη. Παρά τις βελτιώσεις, το πρόβλημα δεν έχει ακόμα λυθεί εντελώς.

Το δεύτερο είναι αν είναι δυνατόν να επενδύσω μόνος μου ή αν μου χρειάζεται ένας Έλληνας συνεταίρος για να εγκατασταθώ εδώ στην Ελλάδα.

Αναφερθήκατε στο θέμα της δημόσιας διοίκησης. Να κάνουμε μια σύγκριση αυτού του τομέα ανάμεσα σε Ελλάδα και Γαλλία ;

Η γαλλική δημόσια διοίκηση πρέπει να σημειώσει ακόμη πρόοδο για να βελτιωθεί. Για αυτό το λόγο, η γαλλική κυβέρνηση έχει ετοιμάσει ένα σχέδιο δράσης, με ορίζοντα το 2022, με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση. Σε όλες τις χώρες πάντως, το θέμα της μεταρρύθμισης του μηχανισμού του κράτους τίθεται με οξύτητα. Αν θα έπρεπε να κάνω μια σύγκριση μεταξύ των χωρών μας, δεν θα πήγαινα να συγκρίνω την κατάσταση ανάμεσα στις δύο δημόσιες διοικήσεις, αλλά θα προσπαθούσα να συγκρίνω την φύση των σχέσεων που αναπτύσσει ο πολίτης με τη δική του δημόσια διοίκηση.

Δυστυχώς, στην Ελλάδα, εκείνο που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ότι μάλλον υπάρχει ακόμα δυσπιστία ανάμεσα στον πολίτη και στη δημόσια διοίκηση. Για λόγους ιστορικούς, που εσείς οι Έλληνες προφανώς γνωρίζετε καλύτερα από εμένα. Στη Γαλλία, όταν υπάρχει ένα πρόβλημα ανάμεσα στον πολίτη και στη διοίκηση, οι πολίτες διαμαρτύρονται, απευθύνονται στο κράτος και του ζητούν περισσότερα. Γιατί, ακόμη και όταν διαμαρτύρονται, πιστεύουν βαθύτατα μέσα τους ότι οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν την δυνατότητα να λειτουργήσουν καλύτερα.

Αντίθετα, στην Ελλάδα, όταν υπάρχει πρόβλημα θεωρείται ότι αυτή είναι η κατάσταση και δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να γίνει για να ξεπεραστεί. Εκεί νομίζω ότι έγκειται η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδος. Στη μια χώρα υπάρχει πάντοτε προσδοκία ότι μπορεί να πάρει ο πολίτης κάτι παραπάνω από τις δημόσιες υπηρεσίες. Στην άλλη, υπάρχει η αντίληψη ότι δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από τη μοίρα μας και ότι δεν υπάρχει πιθανότητα βελτίωσης.

Πιστεύω ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα διακυβεύματα, μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Ελληνικό Κράτος. Αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος του πολιτικού, να πείσει την κοινή γνώμη ότι υπάρχει η δυνατότητα να αναστραφεί αυτό το κλίμα.

Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχουν ενδεχόμενες βελτιώσεις που θα πρέπει να υπάρξουν σε κεντρικό επίπεδο και ποια είναι η γνώμη σας για την άνοδο του αντιευρωπαϊσμού ;

Όλοι οι κάτοικοι της Ευρώπης, όλοι οι Ευρωπαίοι, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις θέλουν να διατηρήσουν, να διαφυλάξουν και να βελτιώσουν το καλό επίπεδο ζωής και δημοκρατίας (κράτος δικαίου και κοινωνικό κράτος) που έχουμε. Και αν θέλουμε να προστατεύσουμε και να βελτιώσουμε αυτό το κοινό μας μοντέλο, να το προαγάγουμε, πρέπει να παραμείνουμε ενωμένοι στο οικονομικό επίπεδο, στο πολιτικό επίπεδο, σε θέματα άμυνας και ασφάλειας καθώς και σε θέματα δικαιωμάτων του ανθρώπου. Γιατί ενωμένοι είμαστε πιο δυνατοί σε ένα δύσκολο κόσμο.

Σε αυτό το πνεύμα εντάσσονται και οι προτάσεις που έχει διατυπώσει ο Γάλλος Πρόεδρος, ο κ. Μακρόν, είτε στην Πνύκα, είτε στη Σορβόνη, είτε με το πρόσφατο άρθρο του που δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα στις 28 ευρωπαϊκές χώρες. Δεν είναι τεχνικές οι προτάσεις που διατύπωσε, αλλά πολιτικές με την ευγενέστερη έννοια του όρου: θέλουμε ή όχι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να προστατεύσουμε το μοναδικό μοντέλο μας; Παρά τις διαφορές που μας χωρίζουν αλλά πάντως αποτελούν μέρος αυτού του μοντέλου.

Περνώντας σε έναν άλλο τομέα, εκείνον του τουρισμού, δώστε μας μια στατιστική εικόνα για τους Γάλλους που επισκέπτονται τη χώρα μας.

Μπορούμε να μιλήσουμε για 1,6 εκατομμύρια Γάλλων που ήρθαν πέρυσι στην Ελλάδα. Όμως, ο τουρισμός δεν είναι θέμα αριθμών και μόνο, είναι επίσης θέμα ποιότητας. Είναι σημαντικό - και η Ελλάδα όπως και η Γαλλία το γνωρίζει καλά - να αναπτύξει όλες τις μορφές του τουρισμού για να αποφύγουμε τον μαζικό «μονοτουρισμό» που είναι εξίσου επικίνδυνος για τα οικοσυστήματα του ανθρώπου όσο και οι έντονες μονοκαλλιέργειες είναι επικίνδυνες για τα φυσικά οικοσυστήματα.

Κλείνοντας, βρίσκεστε στη θέση του Πρέσβη της Γαλλίας στην Ελλάδα από το 2015.Σε προσωπικό επίπεδο, υπάρχει κάτι που θα ξεχωρίζατε από αυτή τη διαδρομή; Και, γενικότερα ποια η γνώμη που έχετε σχηματίσει για τη χώρα μας και την ελληνική κοινωνία;

Η φιλοξενία είναι ένα πράγμα που εντυπωσιάζει τον ξένο που έρχεται στην Ελλάδα. Παντού είμαστε καλοδεχούμενοι. Ένα δεύτερο θέμα, το οποίο είναι άκρως εντυπωσιακό, είναι η ανθεκτικότητα που επέδειξαν οι Έλληνες. Η κρίση υπήρξε ένα τεράστιο σοκ, το γνωρίζετε ως Έλληνες. Όχι μόνο οικονομικό αλλά και κοινωνικό. Και επίσης, ένα ψυχολογικό σοκ. Η κρίση έφτασε σε μια στιγμή που η Ελλάδα είχε κατορθώσει να φτάσει στην καρδιά του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, την ευρωζώνη, και είχε διοργανώσει με επιτυχία τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Ήρθε σε μια στιγμή που οι Έλληνες, μετά από αιώνες δυσκολιών, είχαν πειστεί ότι όλα αυτά ανήκαν στο παρελθόν και ότι η Ελλάδα μπορούσε πλέον να ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία.

Και παρόλα αυτά, η ελληνική κοινωνία άντεξε. Διαμαρτυρήθηκε, έκανε διαδηλώσεις, εξέφρασε την φωνή της, τη θέληση της. Αλλά κατάφερε να κρατηθεί και η χώρα δεν εξερράγη. Και για αυτό, σας βγάζω το καπέλο.