Πώς φορολογούνται οι επιχειρήσεις στην Αλβανία

Μέχρι 31.12.2015, οι επιχειρήσεις στην Αλβανία, με ετήσιο κύκλο εργασιών μέχρι 8 εκατ. λεκ (περίπου 57.140 ευρώ) θεωρούνταν μικρές επιχειρήσεις και υπόκεινταν σε «απλοποιημένη φορολογία επί των κερδών για τις μικρές επιχειρήσεις», σύμφωνα με τον Ν.181/12.28.2013, ο οποίος τροποποίησε το Ν. 9632/30.10.2006 «Περί συστήματος τοπικών φόρων».

Συγκεκριμένα, οι μικρές επιχειρήσεις με συνολικά έσοδα μέχρι 2 εκατ. λεκ, φορολογούνταν με σταθερό ποσό ύψους 25.000 λεκ (περίπου 180 ευρώ), με υποχρέωση καταβολής εντός του πρώτου εξαμήνου του εκάστοτε οικονομικού έτους.

Οι μικρές επιχειρήσεις, με συνολικά έσοδα από 2 εκατ. λεκ έως 8 εκατ. λεκ, υπόκεινταν σε συντελεστή 7,5% επί της φορολογητέας βάσης. Ο οφειλόμενος φόρος προκαταβάλλεται σε τέσσερις τριμηνιαίες δόσεις (στις 20 του μηνός, που έπεται του τριμήνου και η τελευταία δόση καταβάλλεται στις 20 Δεκεμβρίου), ενώ η ετήσια εκκαθάριση γίνεται μέχρι τις 10 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις, με κύκλο εργασιών άνω των 8 εκ. λεκ φορολογούνται με συντελεστή 15%.

Από 1.1.2016. με το Ν.142/2015, ο οποίος, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τροποποιήσεις του Ν.9632/30.10.2006 ως προς τους τοπικούς φόρους, οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών κάτω από 5 εκατ. λεκ (περίπου 36.000 €) απαλλάσσονται από φόρο. Επίσης, η φορολογία για τις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών από 5 εκατ. λεκ έως 8 εκατ. λεκ (περίπου 58.000 €) μειώθηκε σε 5%. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, με κύκλο εργασιών άνω των 8 εκ. λεκ συνεχίζουν να φορολογούνται με συντελεστή 15%.

Το λογιστικό έτος ταυτίζεται με το ημερολογιακό. Οι επιχειρήσεις προκαταβάλουν τον φόρο επί των κερδών σε τριμηνιαία βάση (μέχρι τις 30 του τρίτου μήνα κάθε τριμήνου) ή μπορούν να επιλέξουν να πραγματοποιούν μηνιαίες καταβολές (μέχρι τις 15 του εκάστοτε μήνα).

Οι νεοσυσταθείσες παραγωγικές επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα να μην πραγματοποιήσουν τις προαναφερθείσες καταβολές για χρονική περίοδο 6 μηνών ή μέχρι το τέλος του οικονομικού έτους, αν το διάστημα αυτό είναι μικρότερο.

Το ποσό των μηνιαίων προκαταβολών του φόρου κερδών υπολογίζεται βάσει έτους αναφοράς ως εξής:
- Για τους μήνες Ιανουάριο έως Απρίλιο, βάσει των εσόδων του έτους πριν το αμέσως προηγούμενο.
- Για τους μήνες Μάιο έως Δεκέμβριο, βάσει των εσόδων του αμέσως προηγούμενου έτους.

Αν η επιχείρηση αποδείξει ότι το φορολογητέο εισόδημα του τρέχοντος έτους θα είναι σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο του έτους αναφοράς, οι αρμόδιες Αρχές μπορούν να μειώσουν το ποσό των προκαταβολών. Στην περίπτωση αυτή όμως, αν ο συνολικός οφειλόμενος φόρος στο τέλος του έτους υπερβαίνει το άθροισμα των μηνιαίων προκαταβολών κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 10%, επιβάλλεται τόκος υπερημερίας επί της διαφοράς. Επίσης, οι φορολογικές Αρχές μπορούν να αυξήσουν το ποσό των προκαταβολών, εάν κρίνουν ότι το φορολογητέο εισόδημα τους τρέχοντος έτους θα υπερβεί κατά ποσοστό υψηλότερο του 10% το εισόδημα του έτους αναφοράς. Οι επιχειρήσεις που σημείωσαν ζημίες κατά τα έτη αναφοράς υπολογίζουν το ύψος των προκαταβολών βάσει των προβλέψεών τους για το τρέχον έτος.

Οι επιχειρήσεις πρέπει να υποβάλλουν την ετήσια φορολογική δήλωση και να καταβάλλουν τη διαφορά, που ενδεχομένως προκύπτει μεταξύ του αθροίσματος των προκαταβολών και του συνολικού οφειλόμενου φόρου, μέχρι την 31η Μαρτίου του επόμενου έτους. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς τις ισχύουσες διαδικασίες και μη τήρησης των προβλεπόμενων προθεσμιών, επιβάλλονται πρόστιμα και τόκοι.

Σε περίπτωση καθυστερημένων οφειλών, επιβάλλεται επιτόκιο της τάξης του 120% επί του διατραπεζικού επιτοκίου. Σε περίπτωση μη υποβολής φορολογικής δήλωσης, επιβάλλεται πρόστιμο 10.000 λεκ (περίπου 70 ευρώ), ενώ αν η μη υποβολή συνιστά και φοροδιαφυγή, τότε επιβάλλεται και πρόστιμο ίσο με το ποσό της φοροδιαφυγής.

Οι φορολογικές οντότητες στη χώρα υποχρεούνται να παρακρατούν και να αποδίδουν στο αλβανικό κράτος, φόρο 15% (εκτός αν υπάρχει Συμφωνία Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που ορίζει διαφορετικά) επί των ακαθάριστων πληρωμών τους για μερίσματα, διανομή κερδών, τόκους, πνευματικά δικαιώματα, ενοίκια, τεχνικές, διοικητικές, οικονομικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες κ.ά., προς άλλες οντότητες, της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, οι οποίες δεν είναι εγγεγραμμένες στα αλβανικά φορολογικά μητρώα.

Ο Ν.99/2015, που τέθηκε σε ισχύ από 12.11.2015, τροποποιεί το Ν. 9920/2008 «Περί Φορολογικών Διαδικασιών στην Αλβανική Δημοκρατία», σε διάφορα σημεία ως προς την εγγραφή των εταιρειών, την τεκμηρίωση και τα επιβαλλόμενα πρόστιμα.

Ο νέος νόμος προβλέπει ότι ένας αγοραστής μπορεί να μην πληρώσει για αγαθά ή παρεχόμενες υπηρεσίες, στην περίπτωση που ο πωλητής δεν εκδώσει νόμιμο παραστατικό για τη συναλλαγή.

Ακόμη, εισάγονται περιορισμοί στους χονδρέμπορους, ώστε να μην εμπλέκονται στο λιανικό εμπόριο. Συγκεκριμένα, έως 31.03.2016, οι πωλήσεις σε φυσικά άτομα δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το 10% της αξίας των αγαθών που είχαν πωληθεί τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Αρχής γενομένης την 1.4.2016, οι φορολογούμενοι που εμπλέκονται στο χονδρικό εμπόριο δεν θα επιτρέπεται να προβαίνουν σε πωλήσεις λιανικής.

Όσον αφορά στις εταιρείες, των οποίων οι καταστάσεις και οι φορολογικές δηλώσεις πιστοποιούνται από ορκωτούς ελεγκτές, το στοιχείο αυτό λαμβάνεται υπ’ όψιν από τη φορολογική διοίκηση κατά την ανάλυση κινδύνου. Σε περίπτωση, όμως, που πραγματοποιηθεί έλεγχος και βρεθεί παρατυπία, επιβάλλεται πρόστιμο και στην ελεγκτική εταιρεία. Έως 31.12.2015, δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να διορθώσουν τυχόν λάθη και παραλείψεις στις δηλώσεις των προηγουμένων ετών, δίχως πρόστιμο, παρά μόνο καταβάλλοντας την φορολογία που τους αναλογεί και τις προσαυξήσεις.

Αναφορικά με τα πρόστιμα που προβλέπονται στον Ν. 99/2015, αναφέρονται τα εξής:

• Σε περίπτωση που μία επιχείρηση δεν είναι εγγεγραμμένη, οι κρατικές αρχές δύνανται να προβούν σε κλείσιμο της επιχείρησης και κατάσχεση όλων των εμπορευμάτων και του εξοπλισμού, καταβολή προστίμου 15.000 λεκ (περίπου 107 €) στις μεγάλες επιχειρήσεις και 10.000 λεκ (περίπου 70 €) στις μικρές, ανάκληση αδείας για μια περίοδο 6 μηνών και ποινική δίωξη.
• Σε περίπτωση απουσίας της συνήθους τεκμηρίωσης, επιβάλλεται πρόστιμο 10.000 λεκ (περίπου 70 €) για κάθε παράβαση στις μικρές επιχειρήσεις και 50.000 λεκ/παράβαση (περίπου 350 €) στις λοιπές επιχειρήσεις.
• Σε περίπτωση που δεν έχει δηλωθεί εργαζόμενος, τουλάχιστον 1 ημέρα πριν ξεκινήσει εργασία, επιβάλλεται πρόστιμο 500.000 λεκ (περίπου 3.550 €) στους επιχειρηματίες που υπόκεινται σε ΦΠΑ και φορολογία κερδών και 50.000 λεκ (περίπου 350 €) στους υπόλοιπους επιχειρηματίες.
• Αν πραγματοποιείται συναλλαγή αξίας άνω των 150.000 λεκ (περίπου 1.070 €) με μετρητά, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 10% της αξίας της συναλλαγής.
• Προϊόντα που δεν συνοδεύονται από το σχετικό τιμολόγιο αγοράς ή δελτίο αποστολής κατάσχονται.
• Στις επιχειρήσεις που δεν έχουν ταμειακή μηχανή επιβάλλεται πρόστιμο 50.000 λεκ (περίπου 350 €) την πρώτη φορά και σε περίπτωση επανελέγχου και μη συμμόρφωσης κατάσχεται όλο το εμπόρευμα.
• Όταν δεν εκδίδεται απόδειξη, επιβάλλεται πρόστιμο 200.000 λεκ (περίπου 1.430 €) για τους φορολογούμενους που υπάγονται σε φόρο εισοδήματος και 50.000 λεκ (περίπου 350 €) για τους λοιπούς φορολογούμενους.
• Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενης παράβασης, το πρόστιμο ανέρχεται σε 300.000 λεκ (περίπου 2.140 €), ενώ μετά από επιβολή προστίμου δύο φορές, οι φορολογικές αρχές μπορούν να προβούν σε ποινική δίωξη του φορολογουμένου.
• Πρόστιμο 30.000 λεκ (περίπου 215 €) επιβάλλεται σε περίπτωση που η απόδειξη, είτε δεν περιέχει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, είτε αναγράφει διαφορετικό ποσό από το πραγματικό.
• Πρόστιμο επιβάλλεται και στον καταναλωτή ο οποίος δεν έχει πάρει απόδειξη και αυτό ανέρχεται σε 1.000 λεκ (περίπου 7 €).
• Υποχρεωτική είναι η αναγραφή των τιμών των προϊόντων ή των υπηρεσιών και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης το πρόστιμο ανέρχεται σε 35.000 λεκ (περίπου 250 €) στις μικρές επιχειρήσεις και 65.000 λεκ (περίπου 460 €) στις υπόλοιπες.
• Φορολογούμενοι, οι οποίοι άμεσα ή έμμεσα, εμποδίζουν την φορολογική έρευνα τιμωρούνται με πρόστιμο, 100.000 λεκ (περίπου 715 €) οι μικρές επιχειρήσεις και 1.000.000 λεκ (περίπου 7.150 €) οι υπόλοιπες.
• Τέλος, πρόστιμα επιβάλλονται και στις τράπεζες, σε περίπτωση που δεν ζητούν τα απαραίτητα στοιχεία ταυτότητας για άνοιγμα λογαριασμού ή άλλες συναλλαγές (50.000 λεκ, περίπου 350 €), αν δεν τηρούν τα χρονικά περιθώρια για ειδοποίηση της φορολογικής διοίκησης για το άνοιγμα λογαριασμού ή άλλες συναλλαγές (40.000 λεκ, περίπου 280 €) και αν δεν εκτελούν εντός μίας εργάσιμης ημέρας τις εντολές μεταφοράς ποσού από φορολογούμενους στον προϋπολογισμό (125% του διατραπεζικού επιτοκίου για κάθε ημέρα καθυστέρησης).

Περισσότερες λεπτομέρειες για το φορολογικό καθεστώς στην Αλβανία μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας www.tatime.gov.al.

Με πληροφορίες από τον Οδηγό Επιχειρείν στην Αλβανία 2016 του Γραφείου Ο.Ε.Υ. Τιράνων