Τι πιστεύετε ότι θα έκανε ένας καθηγητής για να «αναγκάσει» τους μαθητές του να βρίσκονται την ώρα που έπρεπε μέσα στην αίθουσα για να ξεκινήσει το μάθημα;
Να τι έκανε λοιπόν:
Ένας καθηγητής στις ΗΠΑ είχε δύο μαθητές οι οποίοι μόνιμα αργούσαν την πρώτη ώρα που είχαν μάθημα μαζί του. Οι δύο αυτοί μαθητές προτιμούσαν (και το θεωρώ πολύ φυσικό) αντί να βρίσκονται από την αρχή του μαθήματος της Αμερικάνικης Ιστορίας στα θρανία τους, να περνούν λίγα λεπτά στο διάδρομο μιλώντας με τους φίλους τους. Όταν πλέον έμπαιναν στην τάξη καθόταν στα τελευταία θρανία και έκαναν φασαρία.
Χρησιμοποίησε τη μέθοδο «μαστίγιο-καρότο» ώστε να επιτύχει να έχει αυτούς τους δύο μαθητές στην τάξη του στην ώρα τους και ήσυχους. Δεν κατάφερε τίποτα απολύτως. Έτσι αποφάσισε να κάνει κάτι άλλο. Πήγε και αγόρασε έναν μεταχειρισμένο καναπέ και τον τοποθέτησε στο μπροστινό μέρος της αίθουσας. Αποτέλεσμα; Οι δύο αυτοί μαθητές πήγαιναν πολύ νωρίτερα στο μάθημα για να πιάσουν την καλύτερη θέση! Και έτσι όχι μόνο δεν αργούσαν αλλά καθόταν και στην πρώτη σειρά της τάξης!
Πραγματικά το βρίσκω ευφυές!
Η αλλαγή συμπεριφοράς είναι ένα θέμα μεγάλο και δύσκολο (ειδικά στην Ελλάδα του σήμερα). Οι άνθρωποι πολύ δύσκολα ξεκόβουν από τις συνήθειές τους για να ακολουθήσουν έναν άλλον δρόμο. Τις περισσότερες φορές γονείς, διευθυντές εταιριών, δάσκαλοι κ.ά. χρησιμοποιούν την τιμωρία (θεωρία παρακίνησης) ως ένα μέσο για να επιτύχουν την όποια αλλαγή θέλουν στην συμπεριφορά των παιδιών τους ή των υπαλλήλων τους. Ακόμα και σε προσωπικό επίπεδο, αν θέλουμε να αλλάξουμε μία δική μας συμπεριφορά συχνά επινοούμε αυτό-τιμωρίες για να μας βάλουμε στο ίσιο δρόμο. Όμως τελικά αυτή είναι μία ξεπερασμένη μέθοδος που μπορεί έστω στιγμιαία (στη σημερινή εποχή σπάνια) να έχει αποτέλεσμα αλλά σε βάθος χρόνου επιφέρει τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα.
Ο προαναφερόμενος καθηγητής επέλεξε μία άλλη μέθοδο. Επέλεξε να αλλάξει το περιβάλλον μέσα στο οποίο είναι επιθυμητή η αλλαγή. Επέλεξε δηλαδή να αλλάξει το μονοπάτι για αυτά τα δύο παιδιά. Τους το έκανε πολύ απλά πιο εύκολο και ταυτόχρονα διασκεδαστικό.
Ένας άλλος πιο digital τρόπος που όταν χρησιμοποιείται σωστά (δεν είναι manipulation δηλαδή) καταφέρνει να επιφέρει την επιθυμητή αλλαγή είναι και η χρήση του Gamification (Παιχνιδοποίηση). Μπορεί να μάθει στους χρήστες του πώς να αλλάξουν συμπεριφορά σε ένα game-like περιβάλλον. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει ότι θα μας έκανε καλό να χρησιμοποιούμε τις σκάλες αντί του ασανσέρ; Το κάνουμε; Συνήθως όχι! Θα μπορούσαν πολύ απλά να κλειδώσουν κάποιοι το ασανσέρ και να μας αναγκάσουν να χρησιμοποιήσουμε τις σκάλες (δεν θέλω να αναφέρω τι θα έλεγε ο καθένας από μας από μέσα του ή και απ' έξω του!). Το project με τίτλο «Piano Stairs» όμως απέδειξε ότι κάνοντας πιο ευχάριστο το μονοπάτι προς την αλλαγή μπορείς να πετύχεις πολλά.
{youtube}2lXh2n0aPyw{/youtube}
Το ίδιο αποδεικνύει και το site της Recyclebank που στόχο έχει να βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν με αειφορικό τρόπο. Πολλοί από εμάς μπορεί να θέλουμε να κάνουμε κάποιες αλλαγές στην καθημερινή μας ζωή που θα έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, στη φύση. Δεν είναι λίγες οι φορές που τελικά δεν κάνουμε τίποτα γιατί πολύ απλά δεν ξέρουμε τον τρόπο. Το μονοπάτι δηλαδή προς την αλλαγή είναι ομιχλώδες. Αυτή η ομίχλη μπορεί να εξαφανιστεί προτείνοντας συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες μπορούν να υλοποιηθούν διασκεδάζοντας και κερδίζοντας ταυτόχρονα. Έτσι το μονοπάτι φωτίζεται. Το ταξίδι γίνεται ευκολότερο.
Γι' αυτό λοιπόν κάθε φορά που θέλουμε να αλλάξουμε συμπεριφορά ας έχουμε στο νου μας τον καθηγητή ιστορίας, τα Piano Stairs, τη Recyclebank. Ας προσπαθούμε να ψάχνουμε, να ανακαλύπτουμε ή/και να εφευρίσκουμε ένα διαφορετικό μονοπάτι στο οποίο η αντίσταση για αλλαγή θα είναι μικρότερη. Γιατί πολλές φορές κακώς πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι είναι ανυπάκουοι ή δεν θέλουν να αλλάξουν. Μπορεί να φταίει πολύ απλά το ότι το μονοπάτι είναι δύσκολο!
Το παρόν άρθρο είναι εμπνευσμένο από το βιβλίο των: Chip Heath & Dan Heath με τίτλο «Switch-Πώς να καταφέρεις την αλλαγή όταν η αλλαγή είναι δύσκολη». Για την ελληνική γλώσσα: ΕΕΔΕ, Εκδόσεις Κυριάκος Παπαδόπουλος Α.Ε., 2013
Σχόλια