Το καθεστώς χρηματοπιστωτικής ασφυξίας, συνδυαστικά με την υπέρογκη γραφειοκρατία, αποτέλεσαν ανασταλτικό παράγοντα για τη λειτουργία των ΜμΕ επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα τη χαμηλή απορροφητικότητα των προγραμμάτων ΕΣΠΑ από αυτές.
Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, απατώντας στις ερωτήσεις στο epixeiro.gr, σχολιάζει κρίσιμα θέματα που αφορούν τις μεταρρυθμίσεις για την επανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, τις εμπροσθοβαρείς δράσεις του ΕΣΠΑ 2014-2020, τη στήριξη της νέας επιχειρηματικότητας και την ενίσχυση των ΜμΕ επιχειρήσεων.
Ποια είναι τα βασικά θέματα που απασχολούν αυτή τη περίοδο το υπουργείο Ανάπτυξης;
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, ασχολείται με κρίσιμα θέματα που σχετίζονται με τις απαιτούμενες προσαρμογές-διορθώσεις αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στην Ελληνική οικονομία, προετοιμάζοντάς την με τον καλύτερο τρόπο για την επανάκαμψή της και την ανάπτυξη που όλοι περιμένουμε. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις και τελικές αποφάσεις που θα παρθούν με την Τρόϊκα και θα θέσουν τις βάσεις για το νέο παραγωγικό σχέδιο και μοντέλο. Στις δικές μου αρμοδιότητες τώρα -το ΕΣΠΑ και την ΓΓΒ, εδώ και 5 μήνες, έχουμε θέσει 3 στόχους: την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2007-2013, που ολοκληρώνεται στο τέλος του 2015, ώστε να μην γυρίσει κανένα ευρώ στις Βρυξέλλες, την απλοποίηση του συστήματος διαδικασιών για την διευκόλυνση όλων των εμπλεκομένων στο ΕΣΠΑ και τέλος την ανάληψη άμεσων πρωτοβουλιών για την ανακούφιση των ευαίσθητων ομάδων της κοινωνίας που έχουν πληγεί από την κρίση. Συγκεκριμένα, στον 1ο στόχο πάμε πολύ καλά αφού η απορροφητικότητα έχει αυξηθεί σε σχέση με πέρυσι κατά ~15% (στοιχεία αρχών Νοεμβρίου 2014/2013). Ήδη για τον 2ο στόχο δουλεύουμε παραγωγικότατα σε συνεργασία με όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και μάλιστα πολύ σύντομα θα κατατεθεί και ο νέος εφαρμοστικός νόμος για το ΕΣΠΑ. Τέλος, με δική μας πρωτοβουλία και επιτυχή διαπραγμάτευση με την Ε.Ε εγκρίθηκαν και είναι διαθέσιμα, κονδύλια περίπου 700 εκ. ευρώ από την νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 με την μορφή εμπροσθοβαρών δράσεων, ώστε να ανακουφίσουν πολλές χιλιάδες συμπολιτών μας που ανήκουν σε ευαίσθητες ομάδες όπως άνεργοι, μητέρες και νέοι, πάντα με δίκαια κριτήρια απορρόφησης μέσα από δράσεις που θα προκηρυχθούν άμεσα.
Κατά γενική διαπίστωση, τα προγράμματα ενίσχυσης ΜμΕ του ΕΣΠΑ έχουν χαμηλή απορροφητικότητα. Πού εντοπίζετε το πρόβλημα;
Δυστυχώς η παρατεταμένη ύφεση της ελληνικής οικονομίας δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη λειτουργία των εγχώριων Μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό από τις μεγάλες επιχειρήσεις. Λειτουργώντας σε καθεστώς χρηματοπιστωτικής ασφυξίας, μεγάλος αριθμός ΜμΕ αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες κάλυψης της απαιτούμενης ιδίας συμμετοχής για την υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων δράσεων του ΕΣΠΑ. Τα τραπεζικά ιδρύματα εμφανίζονται εξαιρετικά απρόθυμα να δανειοδοτήσουν τις ΜμΕ, κάτι που επισημαίνει και η πρόσφατη Έκθεση της Task Force «Ανάπτυξη για τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα» με τη συνεργασία ελληνικών επιχειρηματικών φορέων.
Τα προηγούμενα χρόνια έγινε προσπάθεια να αντιστραφεί η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση των ΜμΕ, μέσα από την προσφορά μεγάλου αριθμού χρηματοδοτικών εργαλείων κατάλληλα προσαρμοσμένων («tailor-made») στις ειδικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές ΜμΕ, χωρίς ωστόσο τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Η παραπάνω καταγεγραμμένη εμπειρία αποτελεί οδηγό για τον σχεδιασμό των δράσεων στήριξης της επιχειρηματικότητας στη νέα προγραμματική περίοδο. Με σκοπό την διερεύνηση των πλέον αποτελεσματικών τρόπων χρηματοδότησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω του νέου ΕΣΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει τις εργασίες της στο ΥΠΑAΝ Ομάδα Σχεδιασμού για τη χρηματοδότηση της επιχειρηματικότητας, με τη συμμετοχή παραγόντων της αγοράς, και η οποία τον επόμενο μήνα θα ολοκληρώσει το έργο της. Οι προτάσεις της μαζί με την προβλεπόμενη «εκ των προτέρων αξιολόγηση» των χρηματοδοτικών εργαλείων θα ενσωματωθούν στο σχεδιασμό του νέου Προγράμματος για την Ανταγωνιστικότητα (ΕΠΑνΕΚ 2014-2020).
Τέλος, πιστεύω όμως ότι οι ρυθμοί απορρόφησης των προγραμμάτων ενίσχυσης των ΜμΕ που ήδη «τρέχουν», θα βελτιωθούν στο προσεχές διάστημα, αντανακλώντας το γενικότερο κλίμα της οικονομίας που εξέρχεται από την πολυετή ύφεση, αλλά και μιας σειράς λόγων που σχετίζονται με τη διαχείριση των προγραμμάτων.
Πρόσφατα δώσατε στο Υπουργείο Συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση των δράσεων του ΕΣΠΑ 2007-2013 και για τις εμπροσθοβαρείς δράσεις του ΕΣΠΑ 2014-2020. Τι να περιμένουμε από το νέο ΕΣΠΑ;
Όπως επισημάναμε στη Συνέντευξη Τύπου που αναφέρατε, το νέο ΕΣΠΑ ενσωματώνει τις βασικές κατευθύνσεις του νέου αναπτυξιακού προτύπου που καλείται να υιοθετήσει η χώρα μας προκειμένου να επιτύχει την ανάταξη της εθνικής οικονομίας, με τρόπο που να διασφαλίζει την οικονομική αποτελεσματικότητα και την κοινωνική συνοχή.
Στις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, η έμφαση δόθηκε στην ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών που άλλαξαν το πρόσωπο της χώρας. Στο νέο ΕΣΠΑ, οι προτεραιότητές μας αφορούν στη διευκόλυνση της υγιούς επιχειρηματικότητας που μόνο αυτή είναι σε θέση να βγάλει την ελληνική οικονομία από την κρίση, οδηγώντας σε υψηλούς και διατηρήσιμους ρυθμούς ανάπτυξης καθώς και στην παροχή υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας και μέριμνας για την ανάπτυξη και την προστασία από την απαξίωση του πολύτιμου ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας.
Ειδικά σε ότι αφορά στην επιχειρηματικότητα, το κύριο κομμάτι των δράσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προωθείται μέσα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020. Το ΕΠΑνΕΚ, συνολικής κοινοτικής συνδρομής 3,64 δισεκατομμυρίων ευρώ, αποτελεί το μεγαλύτερο πρόγραμμα του νέου ΕΣΠΑ καθώς δεσμεύει περίπου το 25% των συνολικών διαθέσιμων πόρων. Στο ΕΠανΕΚ έχουν επιλεγεί εννέα τομείς προτεραιότητας που παρουσιάζουν σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες και τους οποίους αναφέρω επιγραμματικά: αγροδιατροφή, ενέργεια, τουρισμός (με έμφαση στις ειδικές μορφές του), πολιτιστικές & δημιουργικές βιομηχανίες, περιβαλλοντική βιομηχανία, υγεία (ιατρικός τουρισμός, φαρμακευτικά, υπηρεσίες υγείας), εξοικονόμηση ενέργειας και υλικά, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) και logistics.
Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώκουμε να αναδείξουμε «αλυσίδες υψηλής προστιθέμενης αξίας» και να παρέμβουμε σε όλα τα στάδια τους προκειμένου να προσφέρουμε το κατάλληλο περιβάλλον («οικοσύστημα») για την ανάδειξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών- στα logistics, στην προώθηση των προϊόντων, στην ενδο-επιχειρησιακή κατάρτιση, στη ρευστότητα, στην ουσιαστική υποστήριξη της δημόσιας διοίκησης. Σε αυτό το πλαίσιο αναδεικνύεται ο κεντρικός ρόλος των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ) που καλούνται να λειτουργήσουν ως «ατμομηχανή» της ανάπτυξης. Η προτεινόμενη στρατηγική μας αναπτύσσεται με άξονα τις εγχώριες ΜΜΕ, επιχειρώντας να αντιμετωπίσει τα ειδικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν στην κατεύθυνση των προτεραιοτήτων που έχουν προταθεί και ακολουθούνται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης («Small Business Act»), μεταξύ άλλων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, της εξωστρέφειας, της πρόσβασης στην χρηματοδότηση, των δεξιοτήτων και της καινοτομίας.
Μπορείτε να μας αναφέρετε ενδεικτικά κάποιες δράσεις από εμπροσθοβαρή προγράμματα που θα ξεκινήσουν τους επόμενους μήνες; Θα είναι στοχευμένα και θα αφορούν για παράδειγμα τη Γυναικεία και Νέα Καινοτομική Επιχειρηματικότητα, την Εστίαση και το Λιανικό Εμπόριο, τους Ελεύθερους Επαγγελματίες;
Είναι βέβαιο ότι πρόκειται να προχωρήσουμε άμεσα στην προκήρυξη μίας δράσης ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, η οποία θα αφορά τη στήριξη της νέας επιχειρηματικότητας (start-ups) με προτεραιότητα στους εννέα τομείς παραγωγικής δραστηριότητας που έχουν επιλεγεί και ενσωματώνονται στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο (και με ενδεικτικό συνολικό προϋπολογισμό περίπου 100 εκατ. ευρώ). Οι λεπτομέρειες της δράσης θα ανακοινωθούν σύντομα. Θα περιοριστώ μόνο να επισημάνω ότι σκοπός μας είναι οι, εκ των πραγμάτων περιορισμένοι για τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας, διαθέσιμοι πόροι να κατευθυνθούν σε επενδύσεις που να είναι σε θέση να προσφέρουν υψηλή προστιθέμενη αξία και να δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης. Σε καμία περίπτωση δεν είναι πρόθεσή μας να ενισχύσουμε αντιπαραγωγικές δραστηριότητες που κατά το πρόσφατο παρελθόν συνέβαλαν στη μείωση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας. Αντίθετα, στόχος μας είναι να ενισχύσουμε κατά προτεραιότητα εκείνες τις δραστηριότητες/επενδύσεις που ενσωματώνουν την καινοτομία και έχουν εξωστρεφή χαρακτήρα.
Υπάρχει κάποιο χρονοδιάγραμμα για την προκήρυξη των παραπάνω δράσεων;
Με βάση τον ακολουθούμενο σχεδιασμό και έπειτα από την ολοκλήρωση της προβλεπόμενης διαδικασίας διαπραγμάτευσης των νέων επιχειρησιακών προγραμμάτων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 17/11, προκειμένου να καταστούν έτοιμα για οριστική έγκριση («ready for adoption»), πρόκειται να ακολουθήσει η ανακοίνωση της πρώτης δράσης του ΕΠΑνΕΚ 2014-2020. Τις επόμενες ημέρες θα προχωρήσουμε σε μία προ-δημοσίευση της πρόσκλησης στον Τύπο, ώστε να πληροφορήσουμε τους δυνητικούς επενδυτές για τις βασικές κατευθύνσεις και προϋποθέσεις της δράσης.
Δεχόμαστε καθημερινά πολλά μηνύματα από ΜμΕ για υπέρογκη γραφειοκρατία κατά το στάδιο υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων. Τι μέτρα θα λάβει το Υπουργείο κατά τη νέα προγραμματική περίοδο για τη μείωση της γραφειοκρατίας;
Είναι γεγονός ότι η γραφειοκρατία αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη των εγχώριων ΜΜΕ. Παρά τη βελτίωση που καταγράφεται στο επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα μας, η μείωση του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις αποτελεί έναν από τους πλέον αρνητικούς δείκτες. Σε αυτό το πλαίσιο, και πάντοτε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τους ευρωπαϊκούς Κανονισμούς, σχεδιάζουμε το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ) της νέας προγραμματικής περιόδου, κατά τρόπο που να απλοποιεί και να «ελαφρύνει» τις διαδικασίες υποβολής, αξιολόγησης, ένταξης και πληρωμής των δράσεων κρατικών ενισχύσεων. Οι δράσεις δημοσιότητας για τη διάχυση της πληροφόρησης καθώς και η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών αποτελούν δύο ακόμη βασικούς πυλώνες για τη διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας στη συμμετοχή τους στα προγράμματα ΕΣΠΑ και οι οποίοι ενσωματώνονται στους σχεδιασμούς της νέας προγραμματικής περιόδου.
Ακόμη, προχωρούμε στο σχεδιασμό της νέας αρχιτεκτονικής του ΕΣΠΑ, με βασικό του άξονα την επίτευξη της αναγκαίας ευελιξίας του συστήματος διαχείρισης των αναπτυξιακών προγραμμάτων, με στόχο τη μείωση του διοικητικού κόστους αλλά και τη μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης. Ο νέος Εφαρμοστικός Νόμος του ΕΣΠΑ πρόκειται να δοθεί τις επόμενες εβδομάδες σε διαβούλευση, όπου με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων είμαι βέβαιος πως θα καταλήξουμε στο κοινό επιθυμητό αποτέλεσμα.
Παράλληλα σε αυτή την κατεύθυνση, εργαζόμαστε με τρόπο που να διασφαλίζει ότι η πρώτη εμπροσθοβαρής δράση ενίσχυσης Μμε που θα ανακοινωθεί σε λίγες ημέρες, θα είναι ταυτόχρονα η πλέον «φιλική» στους δυνητικούς επενδυτές.
Σχόλια