Η ΓΣΕΒΕΕ για τα αποτελέσματα των εργασιών του Οικονομικού Φόρουμ των Βρυξελλών

Στο Οικονομικό Φόρουμ των Βρυξελλών, που πραγματοποιήθηκε στις 1 Ιουνίου στην περιοχή Flagey, συμμετείχε αντιπροσωπεία του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, όπου παρουσιάστηκαν προτάσεις και κατευθυντήριες γραμμές για τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Οικονομική και Νομισματική Ένωση, ενώ κατατέθηκε κείμενο προβληματισμού που επιμελήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα πιθανά σενάρια μετεξέλιξης της Ένωσης και εμβάθυνσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Με φετινό τίτλο «Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι: τρόποι ενίσχυσης της συνοχής, της ολοκλήρωσης και της ευημερίας», η φετινή διοργάνωση είχε σκοπό να αναδείξει το μέγεθος της συνειδητοποίησης στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των οργάνων της σχετικά με το νέο ρόλο που έχει να επιτελέσει η ΕΕ στο νέο διεθνές περιβάλλον, την αντιμετώπιση των εσωτερικών αντιφάσεων και την εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών.

Μεταξύ των ομιλητών του Οικονομικού Φόρουμ ήταν ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Β.Ντομπρόβσκις, ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Π. Μοσκοβισί, ακαδημαϊκοί, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπουργοί χωρών, εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών, ερευνητικών ινστιτούτων και της κοινωνίας των πολιτών.

Η εναρκτήρια ομιλία έγινε από τον κεντρικό τραπεζίτη της Γαλλίας, Francois Vileroy de Galhau, ο οποίος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν στις χώρες μέλη εν μέσω κρίσης, καθώς και στον αναγκαίο κοινό βηματισμό που πρέπει να έχουν οι χώρες μέλη. Επίσης, αναφέρθηκε στην ανάγκη σχεδιασμού και υλοποίησης λιγότερων αλλά σημαντικότερων ευρωπαϊκών project και εργαλείων. Ο προσκεκλημένος ομιλητής G. Soros, Πρόεδρος του Open Society Foundations, εκφώνησε την κεντρική ομιλία του συνεδρίου με κυρίαρχο θέμα την ανάγκη μετασχηματισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα της Ευρωζώνης. Ο αντιπρόεδρος Β.Ντομπρόβσκις αναφέρθηκε στα σημαντικά βήματα προόδου και μεταρρυθμίσεων που έχουν γίνει στις χώρες μέλη υπό κρίση και σημείωσε την αξία και τη σταθερότητα που προάγει η υπεράσπιση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Μοντέλου, με δράσεις όπως αυτές του ελάχιστου εισοδήματος και της ενίσχυσης της νεανικής επιχειρηματικότητας και απασχόλησης.

Οι βασικές ενότητες που καλύφθηκαν στα 3 θεματικά πάνελ που ακολούθησαν ήταν οι εξής: ανισότητες, ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και προσφυγική κρίση

Στην πρώτη ενότητα αναπτύχθηκαν οι διαστάσεις του φαινομένου της ανισότητας, η οποία διευρύνεται διεθνώς. Παρά τις καλύτερες επιδόσεις που επιδεικνύει η ΕΕ στο πεδίο αυτό (σε επίπεδο κοινωνικής προστασίας, παροχών, μ.ο. ζωής κλπ), παραμένουν σημαντικές προκλήσεις που αφορούν τη φτώχεια, την αναπαραγωγή των ανισοτήτων λόγω μειωμένης πρόσβασης στην εκπαίδευση και την πληροφόρηση, το μισθολογικό χάσμα των δυο φύλων. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι στην ΕΕ το 20% των πλουσιότερων νοικοκυριών διαθέτει πενταπλάσιο εισόδημα από το φτωχότερο 20%. Ταυτόχρονα, το 9,5% του εργαζόμενου πληθυσμού θεωρούνται ως «εργαζόμενοι σε κατάσταση φτώχειας», ενώ το 23,7% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι αβεβαιότητες σχετικά με την οικονομία, την ανεργία, το επιχειρηματικό περιβάλλον δημιουργούν μεγαλύτερη ανησυχία και φόβο για υπαγωγή σε κατάσταση φτώχειας και άνισης μεταχείρισης (τοποθέτηση καθηγητή οικονομικών Bourguignon). Στην Ελλάδα, η απουσία ελάχιστου πλέγματος κοινωνικής προστασίας και θεσμικού νομικού πλαισίου για τους μικρούς επιχειρηματίες που αποτυγχάνουν έχει εκτοξεύσει τον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού στο 37%. Άλλωστε, υιοθετήθηκε η άποψη ότι η έμφαση στη μικρή επιχείρηση και τις επενδύσεις σε μικροκλίμακα, μπορούν να αμβλύνουν τις επιπτώσεις από το ψηφιακό μετασχηματισμό και τις απώλειες θέσεων εργασίας.

Στη δεύτερη ενότητα αναλύθηκαν από τον Επίτροπο Μοσκοβισί οι προβληματικές γύρω από το μέλλον και τις προοπτικές ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα οικονομικά στοιχεία για το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, το χρηματοπιστωτικό τομέα, τη μεγέθυνση, την ανεργία δείχνουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών, με την Ελλάδα να αντιμετωπίζει τα σημαντικότερα διαρθρωτικά και κυκλικά προβλήματα (δημόσιο χρέος, ανεργία, αδυναμία εξόδου στις αγορές). Από την άλλη, το μεγαλύτερο ύψος ιδιωτικού χρέους συναντάται στην Κύπρο (354% του ΑΕΠ), το Λουξεμβούργο και την Ιρλανδία (άνω του 300% αμφότερες). Επίσης, η έξοδος της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ ίσως σηματοδοτήσει την αναδιάταξη του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού χάρτη και των αγορών, καθώς το 46% της αξίας των μετοχών διαπραγματεύεται σήμερα στο Λονδίνο. Εκτενής αναφορά έγινε από τον Επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων Μοσκοβισί στο κείμενο προβληματισμού με τίτλο «reflection paper on the deepening of the economic and monetary Union”, το οποίο περιλαμβάνει προτάσεις για τη μετάβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ένα μοντέλο ολοκλήρωσης και εμβάθυνσης. Το κείμενο προβληματισμού, ως παρακολούθημα της Λευκής Βίβλου, υποστήριξε τρία πεδία παρέμβασης, τα οποία θα πρέπει να αναδειχθούν ως κεντρικές πολιτικές της ΕΕ:

• Ολοκλήρωση μιας αυθεντικής τραπεζικής και χρηματοοικονομικής ένωσης, με εναρμόνιση των χρηματοπιστωτικών αγορών και διεύρυνση των εργαλείων χρηματοδότησης, με εποπτεία
• Διαμόρφωση  μιας αποτελεσματικής οικονομικής ένωσης και δημοσιονομικής ένωσης, με έμφαση στη μακροοικονομική σταθερότητα και την ανάληψη μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών εκ μέρους των χωρών μελών.
• Ενίσχυση των ευρωπαϊκών θεσμών και εμπέδωση δημοκρατικών διαδικασιών με μηχανισμούς λογοδοσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εξισορρόπηση των εξουσιών που υπάρχουν σε διάφορα άτυπα όργανα, όπως το Eurogroup. Υπό αυτό το πρίσμα, η θεσμοθέτηση επικεφαλής του Eurogroup, ως οιονεί Υπουργό Οικονομικών της Ευρώπης θα ήταν ένα σενάριο. Μάλιστα, στην πρώτη φάση λειτουργίας, θα μπορούσαν να αποδοθούν αρμοδιότητες που θα αφορούσαν τις δαπάνες εσωτερικής ασφάλειας, άμυνας και κοινωνικής πολιτικής. Ορισμένοι ομιλητές έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη εναρμόνισης των φορολογικών συστημάτων.

Στην τρίτη ενότητα αναλύθηκαν οι επιπτώσεις της μετανάστευσης αλλά και του  προσφυγικού προβλήματος στις πολιτικές της ΕΕ για τη μετανάστευση και την αγορά εργασίας, ενώ έγινε μια σύντομη αποτίμηση της συμφωνίας Τουρκίας- ΕΕ, η οποία παρά τα προβλήματα φαίνεται να αναχαιτίζει τις μη προγραμματισμένες ροές προσφύγων. Σήμερα, τη στιγμή που η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με το φάσμα της γήρανσης και της φυσικής μείωσης του πληθυσμού, το μεταναστευτικό και η συσχέτιση με την αγορά εργασίας αποτελεί ειδική πρόκληση.  Το προσφυγικό αύξησε την πίεση στις χώρες μέλη, κυρίως Ελλάδα και Ιταλία, και δημιούργησε νέα δομή μετανάστευσης. 65,3 εκ. άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν  τις εστίες τους, 21,3 εκ. έγιναν πρόσφυγες και 10 εκ. άνθρωποι δεν ανήκουν σε κανένα κράτος (κυρίως προερχόμενοι από Συρία, Ιράκ). 

Αναφορικά με την εσωτερική μετανάστευση, στην ΕΕ, μόλις το 4% του πληθυσμού της εργάζεται σε χώρα άλλη από αυτή που γεννήθηκε, ενώ στις ΗΠΑ αντίστοιχα το 30% εργάζεται σε άλλη πολιτεία από αυτή που γεννήθηκε.

Μπροστά στις διεθνείς προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τις πρόσφατες εξελίξεις, η διεύρυνση του διαλόγου στη βάση των οργάνων της Ένωσης αποτελεί μια θετική εξέλιξη, όμως παραμένουν πολλά ζητήματα που αναζητούν ταχείες, αποτελεσματικές και δημοκρατικές αποφάσεις. Η ΓΣΕΒΕΕ παρακολουθεί συστηματικά και συμμετέχει ενεργά στη δημόσια διαβούλευση τα ζητήματα που αφορούν την εναρμόνιση των οικονομικών πολιτικών, την ένταξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην ατζέντα ανάπτυξης και ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, την αντιμετώπιση κρίσιμων διεθνών κοινωνικών προβλημάτων όπως το προσφυγικό, η ανεργία και οι ανισότητες.