NEWSFLASH...
Ειδήσεις | Events
ανάγνωση

Size Matters: Η αρχιτεκτονική στην καρδιά των εξελίξεων

Size Matters: Η αρχιτεκτονική στην καρδιά των εξελίξεων
12_09_2018 | 13:53
epixeiro icon Ειδήσεις | Events

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το event “Size Matters: Architectural Stories For Growth” από την εταιρεία παραγωγής Design Ambassador και την αρχιτεκτονική πλατφόρμα ΑRCHISEARCH.gr του Βασίλη Μπαρτζώκα. Το event πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ΔΕΘ, στο Αμερικανικό περίπτερο με τη συνδρομή του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, της Αμερικανικής Πρεσβείας και των χορηγών, Ideal Standard και ΜΑΚΤ.

Την επιμέλεια, την παρουσίαση και τον συντονισμό της συζήτησης ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Λαέρτης Βασιλείου του γραφείου LAAV Architects, με τη συμμετοχή των κορυφαίων αρχιτεκτόνων. Στο πάνελ, ο Γιώργος Μητρούλιας, η Ελεάννα Μακρίδου και ο Ανδρέας Βεντουράκης κατέθεσαν τη δική τους οπτική για θέματα όπως οι διαφορές στις διαδικασίες μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας, τον ρόλο και την κοινωνική ευθύνη του αρχιτέκτονα, τη σημασία της κλίμακας ενός έργου και τα best practices που μπορεί να υιοθετήσει και να εξελίξει δημιουργικά η Ελλάδα από τις ΗΠΑ.

Ο Ανδρέας Βεντουράκης με το γραφείο Betaplan συνεργάστηκε ως executive architect στο πλευρό του Renzo Piano για τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Υπό την θεματική ενότητα «Architects - Masters of ambiguity and Heralds of change», διερεύνησε πως σφυγμομετράται η κοινωνική αλλαγή. Έχει εργαστεί στο σημαντικότερο ίσως έργο μεγάλης κλίμακας που γνώρισε η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η σημασία – όπως και το μέγεθος - του έργου είναι τεράστια, όχι μόνο γιατί έδωσε χώρο έκφρασης στις ανάγκες χιλιάδων πολιτών αλλά και γιατί η δημιουργία του απαίτησε – και κατόρθωσε- την εμπλοκή πολλών διαφορετικών μερών, από την πολιτεία και τους επενδυτές μέχρι φυσικά τους δημιουργούς.

sizematters2.jpg?mtime=20180912135112#asset:98014

Η Ελεάννα Μακρίδου εξέτασε το ζήτημα της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής, μέσα από το παράδειγμα τριών έργων που έχει ολοκληρώσει με το γραφείο της MAS Architects. Αυτά είναι οι εγκαταστάσεις της Intec, το παλιό εργοστάσιο της Αλλατίνη ( μαζί με αυτό του ΦΙΞ, ένα εκ των δύο ιστορικών βιομηχανικών μονάδων της Ελλάδας) και την ανάπλαση της Πλατείας Φαναριωτών και του Νοτίου Τμήματος στην οδό Δημ. Γούναρη.

Ο Γιώργος Μητρούλιας επέστρεψε από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα το 2006. Η τοποθέτησή του εξερεύνησε τις διαφορές μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας. Η εμπειρία το αποκρυσταλλώθηκε στον τρόπο που το γραφείο του, AREA Architects προσάρμοσε τον Αμερικανικό τρόπο στον Ελληνικό, δημιουργώντας ένα δημιουργικό, υβριδικό μοντέλο.  

«Η Αμερική λόγω μεγέθους και δυνατοτήτων είναι πρωτοπόρος. Χαράζει πορεία, παραδειγματίζει θετικά ή αρνητικά, σχηματίζει πρότυπα και μοντέλα για τις επόμενες γενιές ή για μικρότερες χώρες», είπε ο Λαέρτης Βασιλείου ξεκινώντας τη συζήτηση.

« Το American Dream προσφέρθηκε απλόχερα σε όλους που τόλμησαν, όπως οι χιλιάδες μετανάστες που έφυγαν από την Ελλάδα ανά τους αιώνες. Το Αμερικάνικο όνειρο δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μοντέλο ανέλιξης, εξέλιξης, και ανάπτυξης από το ατομικό επίπεδο, μέχρι αυτό της πόλης ή ακόμα και της χώρας. Τι είναι όμως το Αμερικάνικο όνειρο, αν όχι μια συνάρτηση δράσεων και αποτελεσμάτων, τα οποία σκοπεύουν στη διαρκή ανάπτυξη, βελτίωση και ανέλιξη; Σε ποιο σημείο η βασική γραμμή ορίζει πως το Μεγάλο είναι Εύρωστο και συνεπώς Όμορφο;», συνεχίζει.

Είναι το μεγάλο χρήσιμο και αποτελεσματικό; Επιτυγχάνεται η ανάπτυξη μόνο με μεγάλες χειρονομίες, με μεγαλόπνοα έργα; Ή μήπως η αλλαγή σημειώνεται μέσω επεμβάσεων χειρουργικής ακριβείας σε περιοχές και γειτονιές που πάσχουν;

Η ιστορία μας απέδειξε πολλές φορές πως όταν η κλίμακα χάνεται, τότε η αποτυχία είναι προδιαγεγραμμένη, καθώς ο σχεδιαστής (πόλεων, συστημάτων, συνειδήσεων) χάνει την σύνδεση μεγεθών και κυρίως ξεπερνά την ανθρώπινη κλίμακα. Τα γκέτος εξεγείρονται, τα γκετος καίγονται. Τα γιγαντιαία malls πτωχεύουν και ερημώνουν. Οι Financial Districts μένουν ανενοικίαστες. Και όχι, αυτό δεν το θεωρουμε κοινωνική αλλαγή ή τουλαχιστόν επιθυμητή. Από την άλλη όμως, να που υπάρχουν παραδείγματα-εξαιρέσεις που φαίνονται να δουλεύουν και στις δύο χώρες, όπως η High Line στην Νέα Υόρκη, με 450 εκδηλώσεις και 25 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως στο 1,5μίλι της», σχολιάζει.

« Στην Ελλάδα το πρώτο στοίχημα κερδήθηκε με το Πολιτιστικό Κέντρο Σταύρου Νιάρχου στην Αθήνα και έπεται συνέχεια, με το Πάρκο του Ελληνικού. Είναι τελικά όμως μόνο θέμα μεγέθους η επιτυχημένη επένδυση, και κατ’επέκτασιν η κοινωνική αλλαγή που επιφέρει; Τι άλλο χρειάζεται να ευθυγραμμιστεί ώστε να επιτευχθεί το ιδανικό αποτέλεσμα», καταλήγει.

Τις απαντήσεις δίνουν οι αρχιτέκτονες, που σε πρώτο στάδιο ορίζουν τι σημαίνει για τον καθένα ξεχωριστά οι ΗΠΑ.

«Το μεγαλύτερο ποσοστό της αρχιτεκτονικής παραγωγής στην Αμερική δεν είναι αυτό που βλέπουμε δημοσιευμένο, αλλά αυτό που προέρχεται από τους νόμους του real estate. Πρόκειται για μία πολύ corporate προσέγγιση, χωρίς τα καλύτερα αποτελέσματα για τα κέντρα των πόλεων. Οι μεγάλοι αρχιτέκτονες υλοποιούν τα πιο γνωστά τους έργα σε άλλες χώρες.

Βασική διαφορά μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ είναι οι πολύ αυστηροί κανονισμοί που ακολουθεί η δεύτερη. Το πώς παράγεται η αρχιτεκτονική είναι ορισμένο και οι πόλεις είναι εξαντλητικά σχεδιασμένες. Το να γίνεις αρχιτέκτονας προϋποθέτει πολλαπλές εξετάσεις στο αντίστοιχο επιμελητήριο. Το επάγγελμα του αρχιτέκτονα είναι προστατευμένο γιατί ως αρχιτέκτονας αναλαμβάνεις μία ευθύνη απέναντι στην κοινωνία. Εδώ το πλαίσιο είναι πιο χαλαρό, πράγμα που βέβαια θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά στο πλαίσιο της δημιουργίας. Επίσης η Αμερική πιστεύει στις νέες γενιές, τις υποστηρίζει και τις εξάγει», σχολιάζει ο κ. Μητρούλιας.

Τη σκυτάλη πήρε ο κ. Βεντουράκης: «Μετά το στρατό και τη σχολή μπήκα στο περιβάλλον του Νιάρχου. Ένα περιβάλλον με Ιταλούς, Άγγλους, Γάλλους, Γερμανούς και Αμερικανούς, οι οποίοι μεταξύ τους ήταν πολύ διαφορετικοί καθώς έρχονται από διαφορετικο΄θυς τόπους.. Κοινός παρονομαστής τα κοινά πρότυπα, τα οποία δημιουργούν μία κοινή γλώσσα. Με αυτούς τους κοινούς κώδικες, οι ΑΜερική μπορεί να εργαστεί οπουδήποτε στον κόσμο. Αρχιτέκτονες, επενδυτές, real estate, η πολιτεία, όλοι λειτουργούν μαζί. Αν και δεν προέρχονται από τον ίδιο κλάδο χρησιμοποιούν την κοινή γλώσσα, ώστε να συνεργάζονται προς έναν κοινό σκοπό. Έτσι εξελίσσεται ο αρχιτεκτονικός κλάδος. Επιπλέον αυτή η κοινή γλώσσα δίνει διαφάνεια στη διαδικασία και συνεπώς ελαττώνει τη διαφθορά. Αυτό διευκολύνει τις κινήσεις των επενδυτών. Τα στάνταρντς δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά η βάση που θα πατήσει στέρεα ο καλός αρχιτέκτονας για να εφαρμόσει το όραμά του».

sizematters3.jpg?mtime=20180912135123#asset:98015

Ολοκληρώνει την ενότητα αναφερόμενη στις δικές της ΗΠΑ η κα Μακρίδου. « Ένας από τους συνεργάτες μας, το Αμερικανικό Κολέγιο Anatolia διδάσκει με το παράδειγμά του την κοινωνική ευθύνη. Διοικείται από μία εθελοντική ομάδα Αμερικανών, που προσφέρουν χρόνο και χρηματικά ποσά για να υποστηρίξουν το εκπαιδευτικό έργο του οργανισμού και χρηματοδοτώντας τις κτιριακές του εγκαταστάσεις. Το ίδρυμα λειτουργεί εδώ και 120 χρόνια και πρόσφατα σχεδιάσαμε μαζί την πρότυπη τεχνολογικά βιβλιοθήκη του, ενώ προγραμματίζεται η δημιουργία ενός θεάτρου, εντός 5ετίας, ανοιχτό στο κοινό. Για να τα δουλέψουμε μελετήσαμε τα πρότυπα και τις προδιαγραφές της Αμερικανικής Ένωσης Αρχιτεκτόνων. Τα παραδοτέα, ακόμα και ο τρόπος που γίνονται οι επιβλέψεις προσαρμόστηκαν σ’ αυτά».

Ποια η σχέση της αρχιτεκτονικής με την κοινωνική αλλαγή;

« Έργα όπως η Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης και η επερχόμενη ανάπλαση της Πλατείας Φαναριωτών και το κάτω τμήμα του άξονα της Δημητρίου Γούναρη εκφράζουν τους πολίτες που έχουν αλλάξει τρόπο ζωής και συνήθειες. Εδώ που τώρα βρίσκονται σταθμευμένα αυτοκίνητα – στη Γούναρη- σύντομα θα βρίσκονται εκτεταμένες περιοχές πρασίνου και ίχνη του Βυζαντινού ιπποδρόμου», λέει η κα Μακρίδου.

«Ένα μήνα πριν πήγα στο Νιάρχο με μία δόση νοσταλγίας. Είδα τα γραφεία γεμάτα φοιτητές, ανθρώπους που διαβάζουν λογοτεχνία. Η βιβλιοθήκη δεν βρίσκεται ακόμα σε λειτουργία καθώς τα βιβλία ακόμα μεταφέρονται σκι όμως είναι ήδη γεμάτη! Αυτό δείχνει μία τεράστια δίψα στην κοινωνία. Μία μεγάλη ανάγκη. Πριν από κάθε επέμβαση, πρέπει να καταλάβουμε ποια είναι η ανάγκη της κοινωνίας. Οι αρχιτέκτονες πρέπει να βοηθήσουμε να καταλάβουμε την ανάγκη, για να μην έχουμε λανθασμένα αποτελέσματα. Πρέπει να φέρουμε αξία ως αρχιτέκτονες, στις υποδομές», συμπληρώνει ο κ. Βεντουράκης.

« Υπάρχουν περιπτώσεις βέβαια που η μεγάλη κλίμακα είναι ακατάλληλη. Τότε τα εργαλεία που χρειάζεσαι για να φέρεις την κοινωνική αλλαγή είναι διαφορετικά. Ένα παράδειγμα έρχεται από ένα πιλοτικό πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων. Θα χρηματοδοτηθούν μικρές παρεμβάσεις πολιτών, όπως η φύτευση και η επίπλωση σε ιδιωτικό επίπεδο. Μπορεί μεμονωμένα οι αλλαγές να φαίνονται πολύ μικρές, αν όμως τις φανταστούμε όλες μαζί, δημιουργούν ένα δίκτυο που επιφέρει μία αλλαγή πάρα πολύ μεγάλης κλίμακας στην πόλη» καταλήγει ο κ. Μητρούλιας.

Τι συμβαίνει με την βιώσιμη ανάπτυξη;

« Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την επιτυχία ενός έργου είναι η πολιτική ασυνέχεια. Η αρχιτεκτονική μετριέται σε χρόνια. Ένα έργο θέλει πολλές πολιτικές θητείες για να ολοκληρωθεί. Θα έπρεπε ένα έργο υποδομής να θεωρείται εθνικό συμβάν – καθώς μας αφορά όλους- που θα το βοηθήσουμε όλοι να πετύχει. Όπως έγινε με τα αρχαία της οδού Βενιζέλου που βρέθηκαν τα μέρρη και η λύση. Θα ταλαιπωρηθεί λίγο η πόλη της Θεσσαλονίκης αλλά στο τέλος θα δοθεί στην πόλη κάτι καλύτερο απ’ αυτό που προβλεπόταν.

Η πολιτική του μηδενισμού οδηγεί σε χαρακώματα από τα οποία δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω. Αυτή πρέπει να ξεπεραστεί από πολλά μέλη της κοινωνίας» απαντά ο κ. Βεντουράκης.

« Κάποια προβλήματα εμποδίζουν έργα επωφελή για την κοινωνία. Όπως τη δημιουργία του Τεχνολογικού πάρκου μεταξύ Θεσσαλονίκης και Περαίας στο χώρο ενός ιστορικού για τη χώρα βιομηχανικού συγκροτήματος από τις αρχές του 20ου αιώνα. Είχε γίνει προσπάθεια ανάπλασης και μετατροπής του σε χώρους κατοικιών και πολλαπλών χρήσεων. Οι ελεύθεροι χώροι θα λειτουργούσαν δημόσια. Ο κόσμος θα γνώριζε και την τοπική ιστορία και θα έφερνε την οδό Ανθέων ξανά σε επαφή με τη θάλασσα - Το συγκρότημα όταν λειτουργούσε ως βιομηχανία προσεγγιζόταν από τα πλοία. Το έργο δεν έγινε ποτέ», συμπληρώνει η κα Μακρίδου.

Τη δική του εμπειρία καταθέτει ο κ. Μητρούλιας. « Επιστρέφοντας από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα έπρεπε να προσαρμόσω το μοντέλο commerce που χρησιμοποιούσα στα Ελληνικά δεδομένα. Οι παράγοντες που χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτή την προσαρμογή είναι δύο. Ο ένας είναι αυτό που δεν υπάρχει στην Αμερική, η ιδέα του context. Στις ΗΠΑ μπορείς να δεις υπέροχα κτίρια στη μέση του πουθενά. Στην Ελλάδα αυτό δε συμβαίνει. Μπορεί να μην έχουμε τόσο όμορφα κτίρια, αλλά έχουμε δομές πόλης με πολυεπίπεδη ιστορία, παράδοση και έναν ας πούμε αυτοσχέδιο μοντερνισμός, που συνδέονται. Το δεύτερο στοιχείο είναι οι άνθρωποι. Στις ελληνικές πόλεις οι άνθρωποι είναι πολύ ζωντανοί και αυτό είναι μία αφορμή για μας να μελετήσουμε αυτή την κοινωνική διάθεση και να βρούμε τρόπο να τη βοηθήσουμε με τη δουλειά μας. Ένα αυτόνομο κτίριο μπορεί να επηρεάσει ολόκληρη την εικόνα μίας πυκνοκατοικημένης περιοχής. Η κοινωνική ενσωμάτωση σε μία πολυπολιτισμική γειτονιά γίνεται, μέσα από μία συλλογή από κτίρια διαφορετικών τυπολογιών και μία ανάμειξη από διαμερίσματα προς ενοικίαση και προς πώληση τα οποία βοηθούν στη μείξη των εισοδημάτων των κατοίκων. Οι υπαίθριοι χώροι δουλεύουν ως τόποι συνάντησης. Ένα ολόκληρο χωριό μπορεί να δεχτεί μία πρόταση τουριστικής ανάπτυξης, φτάνει η επέμβαση να πατάει πάνω στις οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων για το καλό και των ίδιων αλλά και των επισκεπτών. Αυτά είναι βιώσιμα».

Ποια πράγματα μπορούμε να διδαχτούμε από τις ΗΠΑ για τις επενδύσεις με σεβασμό στην κοινωνική αλλαγή;

«Τρία είναι τα σημεία στα οποία εστιάζω. Πρώτον, ο αρχιτέκτονας πρέπει να είναι ο γενικός μελετητής του έργου. Είναι ο μόνος τρόπος για να μη χρειάζεται ο πελάτης να επικοινωνεί με πολλά διαφορετικά μέρη και για να επιτύχει το έργο. Δεύτερον, να μελετήσουμε τα πρότυπα και τις προδιαγραφές των ΗΠΑ. Τέλος, για να προσελκύσουμε επενδύσεις να μπει ένα τέλος στην πολυνομία που εμποδίζει τους μελετητές να κάνουν τη δουλειά τους. Και φυσικά τη γραφειοκρατία» διευκρινίζει η κα Μακρίδου.

«Στο Νιάρχο, οι δημόσιοι οργανισμοί συμμετείχαν κάθε μήνα στις διαδικασίες. Εξελίχθηκαν κι οι ίδιοι μέσα από τη συμμετοχική διαδικασία. Έτσι γίνονται οι αλλαγές κι αυτό είναι αισιόδοξο. Είναι ρόλος του αρχιτέκτονα να βοηθήσει αυτή την αλλαγή.

Επίσης, οι επιχειρήσεις κατευθύνονται προς μία ώσμωση πολλών ειδικοτήτων για να φτιάξουν ένα προϊόν. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταλαβαίνουμε άλλες ειδικότητες. Όχι μόνο στατικούς και μηχανολόγους, αλλά και οικονομικά πως δομείται η χρηματοδότηση ενός έργου, που αποσκοπεί, να μιλήσουμε για στρατηγική. Όλα αυτά εξελίσσονται και πρέπει κι εμείς να ενημερωνόμαστε. Οι εξελίξεις θα προχωρήσουν ή μαζί μας ή χωρίς εμάς. Έχουμε μία φανταστική ικανότητα να κινούμαστε ανάμεσα σε διαφορετικές επιλογές. Οι αρχιτέκτονες μπορούμε να κοιτάξουμε το intangible. Διακρίνουμε γιατί μία επιλογή είναι καλύτερη από μία άλλη χωρίς να δούμε έναν πίνακα xls», σχολιάζει ο κ. Βεντουράκης.

«Ζούμε σε μία χώρα με τρομερή ποικιλία, όπως και στις ΗΠΑ, αλλά εδώ, απλωμένη σε μία μικρή έκταση. Οι ίδιοι εμείς πρέπει να σκεφτούμε τι επενδύσεις θέλουμε για τη χώρα. Να θυμηθούμε ποια είναι τα χαρακτηριστικά που μας διαφοροποιούν. Ένα μοντέλο έρευνας, επιστήμης,  παραγωγής και τουρισμού σε προϊόν με διεθνή χαρακτηριστικά είναι μία πιθανή αναπτυξιακή πρόταση», καταλήγει ο κ. Μητρούλιας.

Η παρουσία της αρχιτεκτονικής στη φετινή ΔΕΘ αναδεικνύει την καθοριστική σημασία του κλάδου στην εξέλιξη της χώρας που εγκαταλείπει τα χρόνια της αυστηρής λιτότητας και επιστρέφει στην πορεία της κανονικότητας και της πραγματικής ανάπτυξης. Σηματοδοτεί ακόμα την εξωστρέφεια του κλάδου η οποία μεταφράζεται διττά: τόσο ως άνοιγμα σε συνεργασία με άλλους κλάδους της οικονομίας και ιδιαίτερα προς την πλευρά των επιχειρήσεων, όσο και ως προς το διεθνές γίγνεσθαι και τα best practices που μπορούν να προσαρμοστούν στα Ελληνικά δεδομένα. Στη φετινή ΔΕΘ παραβρέθηκε υψηλόβαθμη κυβερνητική αποστολή των ΗΠΑ με επικεφαλής τον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ, Wilbur Ross αλλά και μεγάλη επιχειρηματική αποστολή καθώς και μεμονωμένοι CEOs μεγάλων εταιρειών. Στα 55 περίπτερα όπου φιλοξενήθηκαν 62 εταιρείες διακρίθηκαν ονόματα όπως οι Facebook, Google, Intel, HP, Oracle, Microsoft, iSquare, το Rutgers University του Νιου Τζέρσεϊ, το Webster University, το Κολλέγιο Anatolia και η Αμερικανική Γεωργική Σχολή αλλά και φαρμακευτικοί κολοσσοί όπως η Pfizer και η Johnson and Johnson.

To SIZE MATTERS αποτελεί το πρώτο κομμάτι μιας θεματικής που θα συνεχιστεί με μια εκτεταμένη εκδήλωση, έκθεση και καλεσμένους ομιλητές αρχιτέκτονες από ΗΠΑ και Ελλάδα με τον τίτλο “MAKE DETAILS GREAT AGAIN”, η οποία θα λάβει χώρα τον Δεκέμβριο.

... σχόλια | Κάνε click για να σχολιάσεις
Επιχειρώ - epixeiro.gr
Επιχειρώ - epixeiro.gr