«Στη ζωγραφική μπορώ να κάνω τα πάντα εξίσου καλά με οποιονδήποτε άλλον, όποιος και αν είναι αυτός» γράφει ο Ντα Βίντσι στο «βιογραφικό» του όπως θα δούμε παρακάτω...
Επισκέφθηκα την τριπλή έκθεση «500 χρόνια Ντα Βίντσι» στην Αθήνα όπου επιδεικνύεται το πλήρες φάσμα των επιτευγμάτων του, τιμώντας τη μεγαλύτερη διάνοια όλων των εποχών, πέντε αιώνες μετά το θάνατό του. Και πρόκειται για ένα βίωμα συγκλονιστικό. Δεν είμαι σε θέση να πως αν κάποιος «θα χάσει» αν δεν την επισκεφθεί μέχρι τέλος Μαρτίου, το μόνο σίγουρο είναι πως πρόκειται για την πληρέστερη απόδοση του τεράστιου έργου ενός ανθρώπου ιδιαίτερου και μοναδικού.
Στο πρώτο κομμάτι, με τις μηχανικές εφευρέσεις του Λεονάρντο, υπάρχουν 75 μοντέλα των εφευρέσεών του, αναπαραγωγές σε φυσικό μέγεθος, διαδραστικές μηχανές, αντίγραφα των περίφημων κωδίκων του και συνολικά πάνω από 200 εκθέματα σχεδιασμένα σε συνεργασία με το Μουσείο Leonardo da Vinci της Ρώμης. Μία δουλειά εκπληκτικής ακρίβειας με πολύ μεράκι που πήρε σχεδόν μία δεκαετία για να ολοκληρωθεί.
Όση ώρα εξερευνούσα το κομμάτι αυτό ακουγόταν στο βάθος μία σειρά από εκπληκτικές μελωδίες, αναγεννησιακές, θρησκευτικές, κλασικής μουσικής, που πραγματικά ηχούσαν στα αυτιά μου σαν το τραγούδι των σειρήνων και ανυπομονούσα να ανακαλύψω την πηγή τους... Τις συνάντησα στο επόμενο κομμάτι «Da Vinci Alive – The Experience» όπου μαγεύτηκα από μία καθηλωτική οπτικοακουστική, βιωματική εμπειρία που παρουσιάζει τη ζωή και το έργο αυτού του μεγάλου καλλιτέχνη και εφευρέτη. Μέσα από μία καινοτόμο τεχνολογία του SENSORY4 δημιουργείται μία ιδιαίτερη, καταιγιστική εμπειρία ήχου και εικόνας που προσωπικά με καθήλωσε για πολλή ώρα.
Το τελευταίο κομμάτι που αφορά «Τα Μυστικά της Μόνα Λίζα» ήταν αποκαλυπτικό καθώς έχω μελετήσει αρκετά στα αρχιτεκτονικά φοιτητικά μου χρόνια για αυτό τον πίνακα. Τα μυστικά του πιο διάσημου έργου τέχνης στον κόσμο, αποκαλύπτονται για πρώτη φορά από τον Pascal Cotte και το Lumiere Technology Institute. Μία λεπτομερής επιστημονική ανάλυση και παρουσίαση του αινιγματικού αυτού πίνακα με μεγάλη ανάλυση σε πολλά επίπεδα όπου παρουσιάζεται και η αρχική αναπαράσταση του πίνακα με τα αυθεντικά χρώματα που είχαν τότε χρησιμοποιηθεί. Βλέποντας δίπλα δίπλα το σημερινό «ταλαιπωρημένο» πίνακα με την αυθεντική αναπαράσταση, μπορεί κανείς να συλλάβει ακόμα περισσότερο το μεγαλείο τόσο του καλλιτέχνη όσο και του ίδιου του έργου!
O Leonardo di ser Piero da Vinci ήταν το πρότυπο του αναγεννησιακού ανθρώπου, ένα ακούραστο μυαλό που μελέτησε πολλούς τομείς της επιστήμης και της τέχνης. Πολυπράγμων και πολυδιάστατος, αποτελεί μάλλον την προσωποποίηση του καθολικού ανθρώπου «Homos Universalis».
Ο Νίκος Τσούλιας γράφει πως ο Homo Universalis συνδέθηκε με τις φωτεινές περιόδους της ανθρωπότητας. Ήταν το πορτρέτο του μορφωμένου ανθρώπου που αναδείχθηκε σε εποχές διαφωτισμού, σε εποχές ακτινοβολίας των γραμμάτων και των τεχνών. Εξέφραζε τον ολοκληρωμένο πνευματικά άνθρωπο που είχε συγκροτημένη άποψη για τα ζητήματα της επιστήμης αλλά και γενικότερα για τα ζητήματα του πολιτισμού. Είναι ο παγκόσμιος, ο καθολικός άνθρωπος. Είναι ο άνθρωπος με το ανήσυχο πνεύμα και την κριτική σκέψη που μπορεί να έχει ουσιαστική άποψη για το κοινωνικό γίγνεσθαι, αφού κατέχει πολλαπλά ερμηνευτικά εργαλεία, αφού η ερευνητική ματιά είναι συστατικό στοιχείο της ύπαρξής του.
Γεννήθηκε την εποχή της Αναγέννησης, αλλά η εικόνα του επεκτάθηκε προς το παρελθόν για να συμπεριλάβει όλες τις μεγάλες μορφές της ανθρωπότητας, μορφές που επηρέασαν, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, τη ροή της ιστορίας. Αναδύθηκε από την υπεροχή της μορφωτικής κουλτούρας που άνοιγε φωτεινούς ορίζοντες στο μέλλον των κοινωνιών, συνδέθηκε με την πολυμάθεια και με την ευρύτητα της γνώσης που μπορούν να δώσουν περιεχόμενο και νόημα στην ίδια τη ζωή. Κορυφές του είναι ο Αριστοτέλης του αρχαιοελληνικού διαφωτισμού και ο Λεονάρντο ντα Βίντσι της Αναγέννησης. Και οι δύο αποτελούν τις αρχετυπικές μορφές του πνευματικά ολοκληρωμένου ανθρώπου.
Για τον Homo Universalis γράφει και ο Μάνος Δανέζης μεταξύ άλλων σε κείμενο:
«Ανά τους αιώνες, διάφορες φιλοσοφικές, θεολογικές ή θεοσοφικές σχολές προσπαθούσαν να προσεγγίσουν τη συμπαντική αλήθεια προβάλλοντας, όμως, "αξιωματικές" και «εξ αποκαλύψεως» αλήθειες, χωρίς κάποια πρακτική και πειραματική τεκμηρίωση.
Για να γίνει όμως κατανοητή η συμπαντική αλήθεια από μέρους μιας κοινωνίας, η οποία έχει οικοδομηθεί πάνω στο σύνδρομο του "άπιστου Θωμά", πρέπει να της μιλήσουμε στη γλώσσα της, τη γλώσσα της αποδεικτικής λογικής. Το ρόλο αυτό μπορεί πλέον να παίξει η σύγχρονη επιστημονική σκέψη. Η πορεία προς τη συγκρότηση ενός νέου πνευματικού πολιτισμικού ρεύματος δεν θα είναι όμως εύκολη και θα πρέπει να ακολουθήσει μια σειρά ουσιαστικών βημάτων. Πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι η, μέσω της νέας επιστημονικής γνώσης, κατάκτηση μιας νέας συμπαντικής συνειδητότητας».
Λίγοι άνθρωποι μπόλιασαν ιδανικά επιστήμη, τεχνολογία και τέχνη όπως ο da Vinci, ο οποίος, αφού κατάλαβε καλά τους νόμους της επιστήμης και της φύσης, έβαλε σκοπό να τους μεταφέρει στην ανθρώπινη επικράτεια, μαγεύοντας διαχρονικά το πνεύμα με την πολύπλευρη δράση του.
Για όσους είναι φαν των τηλεοπτικών σειρών, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση και για όσους δεν είναι, προτείνω να δουν την τηλεοπτική σειρά «da Vinci demons». Εκεί δίνεται με εκπληκτική απόδοση μία, κατά τη γνώμη μου, ολοκληρωμένη οπτική του ανθρώπου da Vinci, με την ευφυΐα του και κουσούρια του, με τις αδυναμίες και τα ταλέντα του, με τη φωτεινή και τη σκοτεινή του πλευρά.
Κλείνω με ένα από τα πιο αποκαλυπτικά σημεία της έκθεσης, που είναι η αίτηση του da Vinci για μία θέση εργασίας στην αυλή του δούκα Σφόρτσα, ηγεμόνα του Μιλάνου. Διότι όσο προικισμένος και αν ήταν, ο Λεονάρντο χρειαζόταν μία πηγή εισοδήματος για να διάγει μία άνετη ζωή... Συνέταξε λοιπόν ένα ελκυστικό βιογραφικό, που επικεντρωνόταν κυρίως στις ικανότητες του πάνω στη στρατιωτική μηχανολογία, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες του Σφόρτσα εκείνη την περίοδο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι αναφέρει την καλλιτεχνική του ιδιότητα μόνο εν συντομία. Κατάφερε λοιπόν, με τον τρόπο αυτό, αφήνοντας στην άκρη τον καλλιτεχνικό εγωισμό και γενικότερα το εγώ του, να προσληφθεί. Στην πορεία βέβαια, ο Σφόρτσα θαύμασε τις καλλιτεχνικές ικανότητες του Λεονάρντο και μία δεκαετία μετά έφτασε να του αναθέσει το (δεύτερο κορυφαίο έργο του) Μυστικό Δείπνο!
Με ταλέντο, επιμονή, ευρυμάθεια, πάθος για νέες γνώσεις και εξερεύνηση, βγαίνοντας διαρκώς έξω από τη ζώνη άνεσης και με μεγάλη αφοσίωση σε αυτό που με εξιτάρει πάντα θα δημιουργώ εξαιρετικά αποτελέσματα!
«Εδώ και πολύ καιρό έχει περιέλθει στην αντίληψη μου ότι οι πετυχημένοι άνθρωποι σπάνια κάθονται και αφήνουν τα πράγματα να τους συμβούν. Πηγαίνουν και τα κάνουν οι ίδιοι».
Πηγές
Σχόλια