«Μην ενδίδετε στις σειρήνες του χρέους!». Ο Ολλανδός Βob Traa, επικεφαλής του γραφείου του ΔΝΤ στην Ελλάδα την περίοδο 2010-13, αξιοποίησε την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου του για την ελληνική οικονομία, προκειμένου να διατυπώσει την αντίθεσή του με τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, καθώς και να σχολιάσει τα τελευταία στοιχεία σχετικά με την πορεία της οικονομίας. Η εικόνα είναι ελαφρώς βελτιωμένη ως προς τα δημογραφικά δεδομένα, πλην όμως στο «μέτωπο» της παραγωγικότητας υπήρξε μικρή επιδείνωση, με αποτέλεσμα «και σήμερα να είμαστε, λίγο-πολύ, εκεί που βρισκόμασταν το 2018».
Γεμάτο με αριθμούς, πλην όμως ταυτόχρονα γλαφυρό και εύκολο στην ανάγνωση, είναι το βιβλίο «Το σχέδιο του Οδυσσέα. Το μεγάλο ταξίδι προς ένα βιώσιμο χρέος», που κυκλοφόρησε μόλις από τις Εκδόσεις ΚΕΡΚΥΡΑ-economia Publishing. Το βιβλίο παρουσίασαν, το μεσημέρι της Πέμπτης, 6 Φεβρουαρίου, στον Πολυχώρο EcoZone, παρουσία του συγγραφέα, η διευθύνoυσα σύμβουλος της E.F. Consulting, Μιράντα Ξαφά, ο ακαδημαϊκός, πρόεδρος της Alpha Bank, Βασίλης Ράπανος, ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Βέττας και ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γιώργος Παπακωνσταντίνου. Την παρουσίαση συντόνισε ο γενικός διευθυντής του Ομίλου economia, Αντώνης Δ. Παπαγιαννίδης.
Τον κύκλο των τοποθετήσεων άνοιξε η Μιράντα Ξαφά, πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ, επισημαίνοντας ότι το δημόσιο χρέος, παρά τις πρωτοβουλίες απομείωσης της προηγούμενης δεκαετίας, παραμένει εξαιρετικά υψηλό. Το απόλυτο μέγεθος, από μόνο του, δεν αρκεί για να αξιολογηθεί η βιωσιμότητα του χρέους, συνέχισε, αλλά πρέπει να συνεκτιμηθούν παράμετροι όπως το προφίλ αποπληρωμής του, τα πρωτογενή δημοσιονομικά αποτελέσματα, το κόστος δανεισμού καθώς και εάν οι δανειστές είναι εγχώριοι ή από το εξωτερικό. Την αποτίμηση αυτή κάνει με μεγάλη επιτυχία το βιβλίο, υποστήριξε η κα. Ξαφά.
Ο Βασίλης Ράπανος, από την πλευρά του, δήλωσε εντυπωσιασμένος από το βιβλίο «που δεν είναι γραμμένο για οικονομολόγους αλλά καθημερινούς πολίτες, που παρακολουθούν τις ειδήσεις». Αναφέρθηκε στις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα, που «δεν πρέπει να υποτιμούμε». Εξαιτίας, δε, των δυσκολιών που αντιμετωπίστηκαν την προηγούμενη δεκαετία, εξαιτίας των ελλειμμάτων του παρελθόντος, χαρακτήρισε απαραίτητη την ύπαρξη πρωτογενών πλεονασμάτων που θωρακίζουν την οικονομία έναντι πιθανών μελλοντικών αρνητικών εκπλήξεων.
Από την πλευρά του, ο Νίκος Βέττας επεσήμανε τη δυσκολία να ληφθούν αποφάσεις όπως αυτές της προηγούμενης δεκαετίας, σε δημοκρατικά καθεστώτα. Για τον λόγο αυτό απαιτείται αναλυτική επεξήγηση των δεδομένων στους πολίτες και το συγκεκριμένο βιβλίο συμβάλλει σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση και «θα έπρεπε να διαβαστεί από όσο το δυνατόν περισσότερους». Έσπευσε, όμως, να ξεκαθαρίσει ότι η κρίση δεν έχει τελειώσει κι άρα «το βιβλίο αναφέρεται στην πρώτη φάση της ελληνικής τραγωδίας».
«Αυτή η συζήτηση αποτελεί ένα θαύμα, καθώς τα προηγούμενα χρόνια θα ήταν αδύνατο να μιλάμε με στέλεχος του ΔΝΤ χωρίς κλούβες τριγύρω μας», ξεκίνησε χαριτολογώντας ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, που από τη θέση του υπουργού Οικονομικών συνεργάστηκε στενά με τον Βob Traa. Ξεχώρισε, δε, «τη συμβολή του Bob στην κατανόηση των αριθμών της ελληνικής οικονομίας, της σημασίας της επικοινωνίας με τους πολίτες και της διαφάνειας». Υποστήριξε ότι τα στοιχεία αυτά αναδεικνύει και το βιβλίο, το οποίο χαρακτήρισε «πολύ καλβινιστικό».
Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση του συγγραφέα, ο οποίος παρουσίασε επικαιροποιημένα τα στοιχεία που περιλαμβάνει το βιβλίο (οι πίνακες και τα γραφήματα του βιβλίου συνταχθήκαν το 2018 – τα νεότερα στοιχεία βρίσκονται εδώ). Οι δημογραφικές εξελίξεις της τελευταίας διετίας ήταν ελαφρώς θετικές, με αποτέλεσμα η εικόνα να είναι καλύτερη από το 2018 κι ο μακροπρόθεσμος ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας να βελτιώνεται κατά περίπου 0,15 ποσοστιαίες μονάδες, προσεγγίζοντας το 0,9%. Στον αντίποδα, τα στοιχεία για την παραγωγικότητα είναι λιγότερο ευνοϊκά, λειτουργώντας προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Ως αποτέλεσμα ο κ. Traa υποστήριξε ότι ο μακροπρόθεσμος ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας παραμένει στο επίπεδο του 0,75%, υπερβαίνοντας το 2% τις περιόδους ανάκαμψης, όπως η τρέχουσα. Παραδέχθηκε, βέβαια, ότι δεν πρόκειται για εντυπωσιακή επίδοση με βάση τα διεθνή δεδομένα αλλά έσπευσε να προσθέσει ότι έχει σημασία να είναι σαφές τι είναι ρεαλιστικό και τι όχι για μια οικονομία, ώστε να μην καλλιεργούνται προσδοκίες που θα μείνουν ανεκπλήρωτες.
Δεδομένων των παραπάνω, ο κ. Traa υποστήριξε ότι υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα να καλυφθεί μέχρι ο… Οδυσσέας του βιβλίου (ελληνική οικονομία) να καταλήξει στην Ιθάκη (βιώσιμο χρέος) και στη διαδρομή πρέπει να αποφευχθούν οι πειρασμοί των… Σειρήνων του νέου δανεισμού. Αντίθετα θα πρέπει να υπάρξει επιμονή στο σχέδιο με τα πρωτογενή πλεονάσματα και σε περίπτωση που προκύπτουν θετικές παρεκκλίσεις (όπως οι υπερβάσεις στους προϋπολογισμούς) να επιταχύνεται η αποπληρωμή του χρέους.
Αναφερόμενος, τέλος, στις μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης δεκαετίας, ο κ. Traa χρησιμοποίησε δύο ελληνικές λέξεις: τα «παραθυράκια» στους νόμους, που δεν επιτρέπουν στις μεταρρυθμίσεις να λειτουργήσουν και την «κουτοπόνηρη» προσέγγιση των πολιτικών, που δεν αντιλαμβάνονται ότι έτσι υπονομεύουν το έργο τους. «Πρέπει να επιλέγουμε πολιτικές με το βλέμμα όχι στις επόμενες εκλογές αλλά στις επόμενες γενιές» υποστήριξε αν και αναγνώρισε την απόκλιση της ελληνικής κουλτούρας από την καλβινιστική λογική.
Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με λίγα ευχαριστήρια λόγια προς τον συγγραφέα, τους ομιλητές και τους προσκεκλημένους, από την εκδότρια Αλεξάνδρα Βοβολίνη. Μεταξύ άλλων στην εκδήλωση παρευρέθησαν ο πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Νίκος Γκαργκάνας, η πρώην υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος, Ελένη Λουρή, οι πρώην υπουργοί Οικονομικών, Φίλιππος Σαχινίδης και Γκίκας Χαρδούβελης και ο πρώην πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Γάτσιος.
Σχόλια