Το κτίσιμο από την αρχή της κοινωνικής ασφάλισης πάνω σε αναλογιστικές μελέτες

Ορισμένες παρατηρήσεις στη λειτουργία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα τα εξηγεί όλα. Με απλά λόγια, αυθαίρετες και ρουσφετολογικές πολιτικές οδηγούν σε δικαίωση παράλογων αιτημάτων.

Tην ανάγκη να ξανακτιστεί το Ασφαλιστικό πάνω σε τεχνοκρατικές βάσεις και προσαρμοσμένο σε σύγχρονες αναλογιστικές μελέτες καταδεικνύουν οι συνεχείς δικαστικές αποφάσεις σχετικά με τις απαιτήσεις των πολιτών ως προς τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα. Μετά τις συνεχείς δικαστικές αποφάσεις, υπάρχει θέμα ρευστότητας και με τον ΕΦΚΑ, ο οποίος θα χρηματοδοτηθεί πάλι από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και τα έκτακτα κονδύλια προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στις συνταξιοδοτικές ανάγκες των επόμενων 10 ετών.

Όμως, μετά το 2030, το πρόβλημα της κοινωνικής ασφάλισης θα επανέλθει και μάλιστα δριμύτερο. Οι κυβερνήσεις ποντάρουν στην ηλικιακή γήρανση του πληθυσμού και όπως είχε πει ένας οικονομικός υπουργός της προηγούμενης κυβέρνησης μέσα στην επόμενη δεκαετία «θα έχουν φύγει» πολλοί σημερινοί «80άρηδες» και «70άρηδες».

Πώς διαμορφώθηκε η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης

Το πρόβλημα με το ελληνικό σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης έγινε εμφανέστατο από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν η είσοδος πολλών πολιτών μέσα στο σύστημα έγινε χωρίς να ληφθούν υπόψη ούτε οι εισφορές τους ούτε η εργασιακή τους προϋπηρεσία. Ακόμη και πολίτες ξένων κρατών κατάφεραν να μεταφέρουν συνταξιοδοτικά δικαιώματα στην Ελλάδα και να πάρουν σύνταξη από το ελληνικό δημόσιο. Όμως τότε «λεφτά υπήρχαν» (έστω και δανεικά) και έτσι, αφού όλοι ήταν ικανοποιημένοι με τις συντάξεις χωρίς εισφορές, ουδείς μιλούσε.

Το άλλο πρόβλημα που όξυνε την κατάσταση ήταν η είσοδος ασφαλισμένων σε ταμεία στα οποία δεν είχαν εισφορές. Το πρόβλημα και εκεί έγινε αισθητό, όταν ξεκίνησαν οι ενοποιήσεις ταμείων. Αλλά και πάλι, ένεκα του κρατικού δανεισμού, ελάχιστοι μιλούσαν.

Το τρίτο πρόβλημα ήταν η έλλειψη σχεδιασμού ενός ορθολογικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης που επέτρεπε στους πολιτικούς «Μαυρογυαλούρους» (από την δεκαετία του ’50) να κάνουν παιχνίδια πάνω στις συντάξεις. Η Ελλάδα λόγω των πολιτικών αυθαιρεσιών είχε διαμορφώσει το 2010, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, συντελεστές αναπλήρωσης κυρίας και επικουρικής σύνταξης της τάξης του 105%! Δηλαδή ένας συνταξιούχος έπαιρνε σύνταξη πάνω από τον τελευταίο του μισθό! Στη Γερμανία την ίδια περίοδο ήταν περίπου στο 50% ο συντελεστής αναπλήρωσης και αντίστοιχους συντελεστές (μέχρι 70%) είχαν τα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Και φτάσαμε στη χρονιά που ξεκίνησαν τα προβλήματα, δηλαδή το 2009. Η χρονιά που η Ελλάδα έμεινε εκτός των αγορών. Εκεί όλοι οι τεχνοκράτες των υπουργείων συνειδητοποίησαν ότι εάν δεν γίνονταν κάτι, οι συντάξεις θα ήταν μακρινό παρελθόν. Όχι οι μεγάλες συντάξεις. ΟΛΕΣ οι συντάξεις.

Τα Μνημόνια ουσιαστικά υποχρέωσαν σε "ψαλίδι" τις μεγάλες συντάξεις που δεν αντιστοιχούσαν σε καμία περίπτωση σε πληρωμένες εισφορές αλλά το "ψαλίδι" συμπαρέσυρε μαζί του και τις μικρές συντάξεις που πλέον είχαν γίνει "φιλοδωρήματα", στερώντας από τα χαμηλά εισοδήματα τη δυνατότητα να ζήσουν αξιοπρεπώς. Άδικο, αλλά δυστυχώς όταν ένα σύστημα είναι δομημένο πάνω σε πολιτικούς όρους και όχι σε τεχνοκρατικούς, πάντα τα προβλήματα τα πληρώνουν οι αδύναμοι.

Στο πρόβλημα εισέρχεται και η Δικαιοσύνη

Η ελληνική δικαιοσύνη με τις αποφάσεις της αποτέλεσε μέσα στην κρίση την νέα παράμετρο ανησυχίας για τους τεχνοκράτες. Οι συνεχείς αποφάσεις της ουσιαστικά δικαίωναν τους παλαιούς εργαζομένους και συνταξιούχους που είχαν υποστεί μειώσεις στις συντάξεις τους. Όμως, και εδώ, φάνηκε η αδυναμία του κοινωνικού ασφαλιστικού συστήματος που ήταν δομημένο με νομικούς όρους και όχι με οικονομικούς όρους. Έτσι όταν οι δικαστές κατά τη διάρκεια της δεκαετίας της κρίσης κλήθηκαν να αποδώσουν "συνταξιοδοτική δικαιοσύνη" σε μία περίοδο που το ελληνικό κράτος είχε καταρρεύσει, αποφάσισαν βάσει νόμων και όχι βάσει αναλογιστικών μελετών.

Οι αποφάσεις τους βασίζονταν στην απλή λογική σκέψη, ότι οι πολίτες που πλήρωναν εισφορές έπρεπε να πάρουν τις προγραμματισμένες συντάξεις. Το ότι το ελληνικό κράτος δεν είχε χρήματα να πληρώσει αυτό ήταν άλλο πρόβλημα που θα έπρεπε να το λύσουν οι αρμόδιοι πολιτικοί και οι υπουργοί. Η λογική της Δικαιοσύνης βασίστηκε πάνω σε νόμους και όχι σε αναλογιστικές μελέτες. Η γήρανση του πληθυσμού, η εισφοροδιαφυγή, η έλλειψη ρευστότητας ήταν θέματα που έπρεπε να λύσει το Κράτος. Έτσι βλέπουμε να δικαιώνονται 50άρηδες συνταξιούχοι και να αναπροσαρμόζονται ανοδικά συντάξεις που κάτω από αναλογιστικές μελέτες θα έπρεπε να είναι και μικρότερες.

Άμεσες νέες αναλογιστικές μελέτες για το Ασφαλιστικό του 2030

Το ελληνικό κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα κτίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’30, λειτούργησε ελάχιστα (λόγω πολέμου) τη δεκαετία του ’40 και μετά επαναλειτούργησε από τις αρχές της δεκαετίας του ’50. Τότε η ελληνική οικονομία είχε και εκτίναξη των ρυθμών ανάπτυξης, αλλά και δημογραφικά η σχέση εργαζομένων / συνταξιούχων ήταν 5/1. Σταδιακά και όσο περνούσαν τα χρόνια η σχέση εργαζομένων/ συνταξιούχων (εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της νεανικής μετανάστευσης) έφτασε στο 1,8/1, δηλαδή οριακά πάνω από το όριο να υπάρχουν εργαζόμενοι να καλύψουν τις συντάξεις των παλαιότερων γενεών.

Απαιτείται πλέον να υπάρξουν νέες αναλογιστικές μελέτες που θα είναι προσαρμοσμένες στα νέα δημογραφικά, οικονομικά και επιχειρηματικά δεδομένα, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα υγιές Ασφαλιστικό σύστημα που θα λειτουργήσει από το 2030 και μετά. Δηλαδή για τους σημερινούς 40άρηδες και 50άρηδες των οποίων τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα θα "ωριμάσουν" τότε. Αν δεν θέλει η Πολιτεία τέτοιες ενέργειες, τότε το όριο συνταξιοδότησης θα συνεχίσει να ανεβαίνει.