Ο εκατονταετής πόλεμος για την ονομασία μιας μπύρας

Αν κάποιος δεν γνωρίζει την συγκεκριμένη ιστορία μπορεί να σκεφτεί πως οι δύο μπύρες έχουν τυχαία παρόμοια ονομασία. Κι όμως, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Η ιστορία μας φέρνει στο επίκεντρο το České Budějovice, μια τσεχική πόλη πόλη που σήμερα μετρά 95.000 κατοίκους και που ήταν γνωστή ως Budweis στο Βασίλειο της Βοημίας. Η παραγωγή μπύρας σε αυτήν την πόλη έχει τις ρίζες της πίσω στον 13ο αιώνα και ολόκληρη η ιστορία της συνδέθηκε με το συγκεκριμένο ποτό.

Για την ακρίβεια, η ιστορία της ζυθοποιίας στο České Budějovice χρονολογείται από το 1265, όταν ο Ότακαρ Β΄, Βασιλιάς της Βοημίας, παραχώρησε στην πόλη δικαιώματα παρασκευής. Σε ένα χρονικό σημείο, αποτελούσε το αυτοκρατορικό ζυθοποιείο της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ για την την προώθηση της ποιότητας του ποτού απαγορεύτηκε στις κοντινές πόλεις να το παρασκευάζουν. Μάλιστα, για να ξεχωρίζει η μπύρα Budweis από την μπύρα άλλων περιοχών, ονομάστηκε Budweiser Bier («μπύρα από το Budweis» στα γερμανικά).

Η συγκεκριμένη διαμάχη φέρνει στο επίκεντρο ορισμένα ζυθοποιία. Από την μια, είναι το Budweiser Budvar (Budějovický Budvar), ένα brand και μια επιχείρηση που ανήκει στο τσεχικό κράτος. Ιδρύθηκε το 1895, όταν τοπικοί Τσέχοι ζυθοποιοί στο České Budějovice, τότε τμήμα της Αυστρίας-Ουγγαρίας, συγχωνεύτηκαν και άρχισαν να παρασκευάζουν Budweiser κάνοντας χρήση νέων τεχνολογιών. Σήμερα, σύμφωνα με τις σχετικές αναφορές, η Budweiser Budvar είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος παραγωγός μπύρας στην Τσεχική Δημοκρατία και ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας μπύρας στο εξωτερικό.

Ένα ξεχωριστό ζυθοποιείο, το Budweiser Bürgerbräu ιδρύθηκε το 1795 από τους γερμανόφωνους πολίτες της πόλης και άρχισε να παρασκευάζει το 1802. Η εταιρεία άρχισε να εξάγει «Budweiser Bier» στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1875. Ένα χρόνο μετά, ο Adolphus Busch, Γερμανός μετανάστης στις Ηνωμένες Πολιτείες και επιχειρηματίας, συναντούσε την Budweiser του ζυθοποιείου συχνά κατά τις επισκέψεις του στην Ευρώπη. Έτσι, αποφάσισε να ονομάσει τη δική του μπύρα Budweiser και να την παρασκευάζει σύμφωνα με τη σχετική διαδικασία.

Και κάπου εκεί, εμπλέκεται στην ιστορία μας ο σημερινός βελγικός κολοσσός των ποτών που ακούει στο όνομα Anheuser-Busch InBev (AB InBev). Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει τα χνάρια της πίσω στο 1852 και στο αμερικανικό Μισούρι, όπου και έφτιαξε το ζυθοποιείο του ο Adolphus Busch, αποτελώντας μια οικογενειακή επιχείρηση. Πλέον, από το 2008 αποτελεί θυγατρική της AB InBev, η οποία έχει προκύψει και αυτή με τη σειρά της από συγχώνευση των AmBev και Interbrew. Μάλιστα, εξαγόρασε το 2008 και την Budweiser Bürgerbräu που προαναφέραμε και την μετονόμασε σε Samson.

Ναι, πρόκειται για μια περίπλοκη ιστορία, με πολλές εξαγορές, αλλαγές ιδιοκτησίας, αλλαγές ονομασιών κτλ, σε έναν εξαιρετικά ανταγωνιστικό κλάδο. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω φαίνεται να έχουν ένα επίκεντρο: την ονομασία Budweiser. Φτάνοντας στο σήμερα, έχουμε την Anheuser-Busch InBe και την Budweiser Budvar Brewery που φτιάχνουν και οι δύο τους μπύρα κάνοντας χρήση του brand Budweiser. Και όταν δεν την φτιάχνουν, είναι στα δικαστήρια, με πολλές δικαστικές διαμάχες. Για παράδειγμα, το 2012 υπήρχαν περίπου 40 εκκρεμείς υποθέσεις σε διαφορετικές τοποθεσίες και περίπου 70 διαδικαστικά ζητήματα προς εξέταση σε όλο τον κόσμο.

Είναι χαρακτηριστικό πάντως, και διαδραμάτισε ρόλο και στην εξέλιξη της υπόθεσης, ότι όταν η Budweiser Budvar πήγε την Anheuser-Busch στα δικαστήριο της Νέας Υόρκης το 1896, οι δηλώσεις του Adolphus Busch στο περιφερειακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης γύρισαν μπούμερανγκ: «Η μπύρα Budweiser παρασκευάζεται σύμφωνα με την διαδικασία Budweiser Bohemian», θα πει ο Busch στο δικαστήριο. «Η ιδέα ήταν απλώς να παρασκευάσουμε μια μπύρα παρόμοια σε ποιότητα, χρώμα και γεύση με την μπύρα που φτιαχνόταν τότε στο Budweis ή στη Βοημία».

Αυτές οι λέξεις βοήθησαν την Budweiser Budvar να ενισχύσει τους ισχυρισμούς της εναντίον της AB InBev. Μια δικαστική απόφαση που προέκυψε διαίρεσε τις δύο εταιρείες σε σφαίρες επιρροής: η Anheuser-Busch χρησιμοποιεί το όνομα «Anheuser-Busch Bud» για το brand της σε ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Ωστόσο, το αντίθετο ισχύει σε ένα μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Έτσι, αν και η AB InBev έχει κάνει γνωστή την Budweiser στις ΗΠΑ, αυτή η μπύρα δεν μπορεί να βρεθεί στην Ευρώπη. Τουλάχιστον όχι με τη συγκεκριμένη ονομασία.

Στις περιοχές όπου η AB InBev έχει χάσει τις σχετικές δικαστικές διαμάχες, εμπορεύεται το προϊόν της ως «Bud» ή ως «Anheuser-Busch B». Από την άλλη, όπου η Budvar δεν έχει τα σχετικά δικαιώματα, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά και τη Βραζιλία, χρησιμοποιεί την επωνυμία «Czechvar». Για παράδειγμα, στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή μπορεί κάποιος να εντοπίσει τόσο την μπύρα Bud, όσο και την τσέχικη Budweiser. Εντούτοις, η μπύρα που εμείς ξέρουμε ως Bud, σε κάποιες άλλες περιοχές, όπως στη Β. Αμερική, είναι γνωστή ως Budweiser.

Μεταξύ άλλων αποφάσεων, το 2009, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι η AB InBev δεν μπορεί να καταχωρίσει το brand Budweiser ως κοινοτικό σήμα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι στη Γερμανία και στην Αυστρία το δικαίωμα χρήσης αυτού του σήματος το είχε ήδη η Budweiser Budvar. Την ίδια χρονιά, μια απόφαση στο Ηνωμένο Βασίλειο όριζε ότι τόσο η AB InBev όσο και η Budvar είχαν τα δικαιώματα στην ονομασία Budweiser, πιστεύοντας ότι οι καταναλωτές θα μπορούσαν να ξεχωρίσουν τη διαφορά.

Και η ιστορία συνεχίζεται ακόμη και στις μέρες μας. Με την Budweiser Budvar, όμως, να παραμένει στα χέρια του κράτους, κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το τι θα συμβεί τα επόμενα χρόνια, εάν τεθεί στο τραπέζι το θέμα μιας πιθανής ιδιωτικοποίησης. Θα ενδιαφερθεί άραγε η AB InBev για αυτήν; Έως τότε, το brand Budweiser θα κάνει την εμφάνιση του όχι μόνο στους χώρους εστίασης και τα ράφια των σούπερ μάρκετ, αλλά και στις δικαστικές αίθουσες.

Πηγές: https://business.time.com/2014..., https://en.wikipedia.org/wiki/..., https://vinepair.com/articles/...