H ΕΕ ενισχύει το προτιμησιακό εμπόριο με τις χώρες της πανευρωμεσογειακής ζώνης

Δέσμη προτάσεων που αποσκοπούν στην αύξηση του εμπορίου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των γειτονικών της χωρών στο πανευρωμεσογειακό περιφερειακό πλαίσιο, ώστε να διευκολυνθεί η οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία του κορονοϊού ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι συγκεκριμένες προτάσεις θα εκσυγχρονίσουν τις προτιμησιακές εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με 20 εμπορικούς εταίρους της πανευρωμεσογειακής ζώνης, καθιστώντας τους «κανόνες καταγωγής» που περιλαμβάνονται στις εν λόγω συμφωνίες πιο ευέλικτους και φιλικούς προς τις επιχειρήσεις.

Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στην τροποποίηση των διμερών συμφωνιών της ΕΕ με τις ακόλουθες χώρες: Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Ελβετία, Φερόες Νήσοι, Τουρκία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, Λίβανος, Παλαιστίνη[1], Γεωργία, Δημοκρατία της Μολδαβίας, Ουκρανία, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μαυροβούνιο, Σερβία και Κοσσυφοπέδιο.

Ο κ. Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομίας, δήλωσε: «Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να διευκολύνουμε το εμπόριο και την οικονομική δραστηριότητα μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών μας χωρών στην πανευρωμεσογειακή ζώνη, και για να προωθήσουμε την περιφερειακή ολοκλήρωση. Πέραν των άλλων, με τον τρόπο αυτόν θα βοηθήσουμε χώρες όπως ο Λίβανος να ανακάμψουν και να ανασυγκροτηθούν, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσουμε την προσπάθεια των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες αγορές.»

Οι «κανόνες καταγωγής» αποτελούν αναγκαίο στοιχείο κάθε εμπορικής συμφωνίας, διότι καθορίζουν ποια εμπορεύματα μπορούν να επωφεληθούν από προτιμησιακή μεταχείριση. Η «καταγωγή» είναι η «οικονομική ιθαγένεια» των εμπορευμάτων που αποτελούν αντικείμενο συναλλαγών. Οι διαδικασίες καταγωγής διασφαλίζουν ότι οι τελωνειακές αρχές μπορούν να επαληθεύουν την καταγωγή των εμπορευμάτων και παρέχουν στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αποδεικνύουν την καταγωγή των εμπορευμάτων τους. Όταν πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, τα εμπορεύματα με προτιμησιακή καταγωγή μπορούν να εισαχθούν με χαμηλότερους δασμολογικούς συντελεστές, ή ακόμη και με μηδενικό συντελεστή, ανάλογα με την προτιμησιακή δασμολογική μεταχείριση.

Οι σημερινοί νέοι κανόνες, οι οποίοι είναι το αποτέλεσμα δεκαετών διαπραγματεύσεων, θα εφαρμόζονται παράλληλα με τους κανόνες της περιφερειακής σύμβασης για πανευρωμεσογειακούς προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής (στο εξής: σύμβαση PEM), εν αναμονή της αναθεώρησης της σύμβασης, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η δέσμη προτάσεων της ΕΕ, η οποία αποτελεί ένα βήμα προς τον εκσυγχρονισμό της σύμβασης PEM, περιλαμβάνει 21 προτάσεις για αποφάσεις του Συμβουλίου, οι οποίες θα προβλέπουν πιο φιλικούς προς τους χρήστες κανόνες καταγωγής στις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με τις περισσότερες από τις γειτονικές της χώρες. Η αξία των εμπορικών συναλλαγών με τις χώρες αυτές ανήλθε σε 677 δισ. EUR το 2019, ποσό που αντιστοιχεί σε σχεδόν το μισό της αξίας των συνολικών προτιμησιακών εμπορικών συναλλαγών της ΕΕ. Οι εν λόγω διατάξεις θα διευκολύνουν την υπαγωγή προϊόντων στο καθεστώς των εμπορικών προτιμήσεων, ιδίως μέσω ρυθμίσεων για:

• απλούστευση των ειδικών ανά προϊόν κανόνων, π.χ. μέσω της κατάργησης σωρευτικών απαιτήσεων, κατώτατα όρια για την τοπική προστιθέμενη αξία καλύτερα προσαρμοσμένα στις παραγωγικές ανάγκες της ΕΕ, και νέους κανόνες για τη διπλή μεταποίηση των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων·
• αύξηση των ορίων ανοχής για τις μη καταγόμενες ύλες, από 10 % σε 15 %·
• καθιέρωση «πλήρους» σώρευσης, βάσει της οποίας οι κατασκευαστικές εργασίες που απαιτούνται για την απόκτηση χαρακτήρα καταγωγής για τα περισσότερα προϊόντα μπορούν να κατανέμονται μεταξύ διαφόρων χωρών·
• δυνατότητα επιστροφής δασμών (επιστροφή των δασμών που καταβλήθηκαν επί εισαχθέντων συστατικών μερών) για τα περισσότερα προϊόντα, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ενωσιακών εξαγωγέων.

Οι κανόνες καταγωγής που εφαρμόζονται αυτοτελώς, καθώς και οι εκτελεστικές διατάξεις σχετικά με την καταγωγή, αποτελούν μέρος της τελωνειακής νομοθεσίας της ΕΕ.