Λ. Παπαγεωργίου, Entranet: Η επιχειρηματικότητα δεν είναι πλέον ποινικοποιημένος όρος

Δώστε μας μια εικόνα για την Entranet. Πώς ξεκίνησε, πόσα άτομα απασχολεί στις μέρες μας, ποια τα οικονομικά της μεγέθη και ποιες οι προβλέψεις για το άμεσο μέλλον, όσον αφορά και στην είσοδο της στο αμερικανικό χρηματιστήριο;

Η Entranet ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2009 στην Θεσσαλονίκη. Ο στόχος ήταν τότε να αποτελέσει μια πηγή λύσεων σε μια κατάσταση που φαινόταν να έρχεται και που θα αποτελέσει, στο κοντινό μέλλον, τη μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα από την απαρχή της. Αυτήν του υπερπληθυσμού.

Όλα τα στοιχεία έδειχναν ξεκάθαρα ότι τα επόμενα 30 χρόνια θα φτάσουμε τα 10 δισεκατομμύρια - από τα 7 που ήμασταν πριν από λίγο καιρό - και ότι οι πόλεις θα διπλασιαστούν σε μέγεθος, σε αριθμό ή – πιο πιθανά - σε έναν συνδυασμό των δύο. Οι ηλικιωμένοι δε, θα κυριαρχήσουν αριθμητικά στον δυτικό κόσμο. Αυτοί θα είναι και οι άνθρωποι που θα φέρουν το σύστημα που έχει οικοδομηθεί στα άκρα του. Πρέπει, λοιπόν, να δοθούν λύσεις.

Σύμφωνα με το δικό μας σκεπτικό, το σπίτι είναι αυτό που, τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να γίνει πραγματικά έξυπνο, αλλά ταυτόχρονα απίστευτα απλό στη χρήση του. Θα πρέπει να είναι τεχνολογικά προηγμένο, αλλά την ίδια ώρα σχεδιασμένο με έναν τρόπο που να μπορεί να το χειριστεί ο καθένας, ακόμα και αυτοί που έχουν μειωμένη όραση, κινητικά προβλήματα, αλλά και αυτοί που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία. Έτσι ξεκινήσαμε και μετά από πολλά κύματα, σήμερα η ομάδα αποτελείται από 10 άτομα (εργαζόμενοι και μέτοχοι).

Τον Μάιο του 2014 ιδρύσαμε την αμερικάνικη Entranet Inc στην Florida των ΗΠΑ και τον Ιούλιο του ίδιου έτους την αγγλική Entranet ltd, στο Λονδίνο. Τον Νοέμβριο του 2019, η Entranet Inc πήρε το «πράσινο φως» για την εισαγωγή στην παράλληλη αγορά των ΗΠΑ και σήμερα βρισκόμαστε στη διαδικασία λήψης του ticker.

Ποια είναι τα προϊόντα που αναπτύσσει αυτή τη στιγμή και σε τι στάδιο ανάπτυξης βρίσκονται αυτά; Υπάρχουν άλλες λύσεις ή προϊόντα που έχετε «στα σκαριά»;

H Entranet έχει σχεδιάσει και υλοποιεί το ευκολότερο σύστημα έξυπνου σπιτιού παγκοσμίως, με εμπορική ονομασία Housemate Smart Home package. Το πρώτο plug-and-play πακέτο έξυπνου σπιτιού που, μόλις σε δύο ώρες, προσφέρει όλες τις δυνατότητες ενός smart home με τον ευκολότερο τρόπο χρήσης: τη φωνή σου.

Σήμερα, βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο ανάπτυξης και είμαστε στη διαδικασία ανεύρεσης επενδυτών για να καλύψουμε τα κόστη της πρώτης παραγωγής, που θα στοχεύσει σε τέσσερις χώρες στην αρχή και σε άλλες έξι μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Για τις πρώτες χώρες έχουμε ήδη παραγγελίες, έστω και αν δεν είμαστε ακόμα πλήρως έτοιμοι.

Σήμερα, είμαστε στην ευχάριστη θέση, έχοντας βγάλει από το συρτάρι το πρώτο μας προϊόν, με εμπορική ονομασία talk2lift, να παράγουμε και να πουλάμε σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. To talk2lift είναι το πρώτο σύστημα φωνητικού ελέγχου ασανσέρ παγκοσμίως. Μια συσκευή που, μέσα στην καμπίνα του ανελκυστήρα, της λες τον τελικό σου προορισμό και σε πηγαίνει εκεί.

Στα τέλη του 2013 που το παρουσιάσαμε, η αγορά το είχε υποδεχθεί αδιάφορα. Η ίδια η αγορά όμως, είναι που δημιουργεί μοναδικές ιστορίες. Έτσι έγινε κι εδώ. Ήρθε ο κορονοϊός και πλέον κανείς δεν θέλει να ακουμπά τα κουμπιά του ασανσέρ. Γιατί; Διότι ο κορονοϊός μένει ενεργός σε αυτή την επιφάνεια έως και για εννιά ημέρες. Σήμερα βιώνουμε το παγκόσμιο ενδιαφέρον που ελπίζαμε πως θα είχαμε πριν από έξι χρόνια.

Τα προϊόντα σας εστιάζουν σε καινοτομίες όπως ο έλεγχος μέσω φωνής, το «έξυπνο» σπίτι και το διαδίκτυο των πραγμάτων. Πόσο εύκολο είναι να εφαρμοστούν αυτά στην Ελλάδα, πόσο «έτοιμο» είναι το καταναλωτικό κοινό (αλλά και η πολιτεία) για ευρεία υιοθέτηση τέτοιων τεχνολογιών;

Η αλήθεια είναι ότι η αγορά για αυτά τα προϊόντα είναι ολόκληρος ο πλανήτης. Πρόσφατα, για παράδειγμα, μιλούσα με εταιρίες που θέλουν να αναλάβουν την αντιπροσώπευση του talk2lift για την Ινδία, τη Νότιο Αφρική και τη Γερμανία.

Από την άλλη, η ελληνική κοινωνία απέδειξε πρόσφατα ότι – αν υπάρχει ανάγκη και βούληση – μπορεί να προσαρμοστεί ταχύτατα. Ποιος θα φανταζόταν ότι οι πατεράδες και οι παππούδες μας θα έστελναν SMS για να βγουν για ψώνια μέσα στην καραντίνα! Το έκαναν όμως, έστω και αν δεν είχαν στείλει κανένα μήνυμα στη ζωή τους.

Υπάρχει όμως και ένα μεγάλο ΑΝ στην εξίσωση. ΑΝ αυτό που τους ζητηθεί να κάνουν είναι εύκολο και αποτελεσματικό, τότε ναι, μπορούν να υιοθετήσουν τεχνολογίες και να προσαρμόσουν συμπεριφορές.

Η Entranet αποτελεί μια εταιρεία με διεθνή παρουσία. Πότε θα πρέπει μια επιχείρηση να στοχεύσει στη διεθνή αγορά; Την ίδια στιγμή, είναι εύκολο για τεχνολογία που έχει αναπτυχθεί στην χώρα μας να προσελκύσει το παγκόσμια ενδιαφέρον, σε έναν κλάδο όπου δραστηριοποιούνται κολοσσοί;

Η σωστή σειρά για μια εταιρία είναι να στηθεί στην εσωτερική της αγορά και, με το πλεόνασμα των πωλήσεων της χώρας της, να απευθυνθεί στην παγκόσμια κοινότητα έπειτα. Αυτά ήταν τα λογικά βήματα έως την οικονομική κρίση του 2008.

Έκτοτε, εκμηδενίστηκε η εγχώρια αγορά και αναγκάστηκαν οι εταιρίες να στηριχτούν σχεδόν αποκλειστικά στις εξαγωγές. Πράγμα ιδιαίτερο δύσκολο και κοστοβόρο αν είσαι στα πρώτα σου βήματα. Αν είσαι startup.

Οπότε, για να απαντήσω στην ερώτηση, εύκολο δεν είναι. Ποτέ δεν ήταν. Το να πάρεις μια ιδέα και να την πας στην παγκόσμια αγορά, ξεκινώντας από αυτή την γωνία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ήταν πάντα εγχείρημα για λίγους, τολμηρούς, παλαβούς.

Υπάρχει ενδιαφέρον για επενδύσεις στην εταιρεία σας; Έχετε λάβει χρηματοδοτήσεις; Ποια η γνώμη σας για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που προσφέρονται στην Ελλάδα, όπως μέσω του ΕΣΠΑ;

Μιλάμε με διάφορους επενδυτές, κυρίως ιδιώτες. Έχουμε ήδη μια επενδυτική βάση των πρώτων 45 ιδιωτών επενδυτών, που ήταν προαπαιτούμενο για να καταθέσουμε την αίτηση μας στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Αμερικής.

Όσον αφορά στο ΕΣΠΑ... Σήμερα – αλλά και προ κορονοϊού για να είμαστε ακριβείς – τα κεφάλαια του ΕΣΠΑ λιμνάζουν. Και ο λόγος είναι απλός: Οι εταιρίες δεν μπορούν να τα απορροφήσουν. Γιατί; Διότι υπάρχουν δύο τρόποι να απορροφηθούν κεφάλαια του ΕΣΠΑ από μια εταιρία.

Πρώτο σενάριο: Πληρώνεις όλα τα έξοδα, μαζεύεις ένα φορτηγό δικαιολογητικά και καλείς τον φορέα ελέγχου για εξέταση των στοιχείων. Αυτή η διαδικασία κρατά μήνες. Αφού έχεις επενδύσει το σύνολο του ποσού πλέον ΦΠΑ και άλλων φόρων, θα περιμένεις αρκετό καιρό για να λάβεις τα χρήματά σου πίσω. Ποιες εταιρίες μπορούν να το κάνουν αυτό μετά από 12 χρόνια κρίσης, ύφεσης, δεκάδων περήφανων διαπραγματεύσεων και capital controls, είναι άξιο απορίας.

Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει την παρακάτω διαδικασία: Εξασφαλίζεις μια εγγυητική προκαταβολής από μια τράπεζα, την καταθέτεις στον φορέα και λαμβάνεις ένα ποσοστό των χρημάτων της επιδότησης, στην αρχή του έργου. Το πρόβλημα με το δεύτερο σενάριο είναι ότι καμία τράπεζα δεν σου δίνει εγγυητική, πλέον! Συνήθως, θέλοντας να αποφύγουν τέτοια αιτήματα, ζητούν από τις επιχειρήσεις να δεσμεύσουν σε μετρητά το 100-110% του ποσού της εγγυητικής, για να λάβουν το πολυπόθητο χαρτί.

Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει λοιπόν είναι: «Αν είχα το 100% των χρημάτων, για ποιο λόγο να τα δεσμεύσω και επιπλέον να πληρώνω και τα έξοδα εγγυητικής που κυμαίνονται από 5-9% ετησίως;». Σε αυτό δεν υπάρχει απάντηση. Υπάρχει, λοιπόν, τρόπος να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας άμεσα; Φυσικά! Αρκεί να μπορέσουν οι εταιρείες να πάρουν τα χρήματα του ΕΣΠΑ μπροστά. Στην αρχή του έργου. Χωρίς εγγυητικές επιστολές, με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.

Ο εύλογος φόβος είναι ότι θα επαναληφθούν εγκλήματα του παρελθόντος, όπου τα κονδύλια της Ε.Ε. έγιναν αυτοκίνητα και εξοχικά. Όσο, όμως, και αν κατανοώ αυτούς τους φόβους, δεν πρέπει να σταματήσουν οι σοβαρές προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει σε αυτή την χώρα, μετά από πολλά χρόνια αδράνειας.

Για πρώτη φορά στη χώρα μας, η επιχειρηματικότητα δεν είναι ποινικοποιημένος όρος. Το κέρδος δεν είναι εργαλείο του διαβόλου. Και επιτέλους, για πρώτη φορά, το όνειρο του κάθε γονιού δεν είναι να μπει το παιδί του στο δημόσιο! Παράλληλα, όμως, ζούμε σε παράξενους καιρούς. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι βαδίζουμε σε βαθιά ύφεση και τεράστια αύξηση της ανεργίας.

Είναι καιρός για δραστικές λύσεις. Μια από αυτές θα πρέπει να είναι η απελευθέρωση κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις. Το ρολόι της οικονομίας, για άλλη μια φορά, κάνει τικ τακ. Θα κινηθούμε εγκαίρως; Θα φανεί λίαν συντόμως...

Όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό σας, έχετε ιδρύσει 17 εταιρίες σε 5 χώρες και έχετε πουλήσει τις 8. Θα λέγατε πως πρέπει να ξεκινά κάποιος μια επιχείρηση έχοντας ως στόχο ένα «δυνατό» exit;

Αυτό που δεν αναφέρεται στο βιογραφικό μου – αλλά πάντα το αναφέρω εγώ – είναι ότι έχω αποτύχει οικτρά σε μία. Μάλιστα, ήταν τέτοια η αποτυχία που παραλίγο να μου κοστίσει ότι είχα χτίσει με όλες τις προηγούμενες. Αλλά αυτά έχει η επιχειρηματικότητα...

Ένα δυνατό exit είναι πάντα μια πιθανότητα που δεν μπορεί να μην περνά από το μυαλό οποιουδήποτε ξεκινά μια startup. Από την άλλη, αν ξεκινήσεις με αυτό τον στόχο, πιθανότατα θα φας τα μούτρα σου.

Βάλε μπροστά σου το πλάνο της εταιρίας και σπάσε το σχέδιο σε καθημερινές δράσεις. Όταν φέρεις τα αποτελέσματα που περιγράφεις εκεί, όλα θα έρθουν σχετικά αυτόματα.

Έχετε γράψει το βιβλίο «Startups: Από την ιδέα στην παγκόσμια αγορά», όπου αναφέρεστε στα κοινά λάθη που γίνονται σε κάθε νέα επιχείρηση. Ποιο είναι το πιο συνηθισμένο λάθος που βλέπετε, στην Ελλάδα;

Το πλέον συνηθισμένο λάθος είναι ότι το προϊόν που έχουμε στο μυαλό μας, δεν έχει δημιουργηθεί από πραγματική ανάγκη. Κοινώς, το πρόβλημα που πάει να λύσει δεν εκλαμβάνεται καν στην αγορά ως πρόβλημα.

Ο λόγος γι αυτό είναι συγκεκριμένος. Αυτοί που θέλουν να πουλήσουν μια λύση σε έναν κλάδο, γνωρίζουν ελάχιστα γι’ αυτόν και για τα προβλήματα και την καθημερινότητα των ανθρώπων που εργάζονται εκεί.

Κλείνοντας, βλέπουμε πολλές εταιρείες να δημιουργούν τεχνολογικά κέντρα στη Β. Ελλάδα τους τελευταίους μήνες. Μπορεί η περιοχή - και ευρύτερα η Ελλάδα - να εξελιχθεί σε ένα τεχνολογικό hub; Πώς θα προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις και εταιρείες του χώρου;

Για να γίνει η χώρα μας τεχνολογικό hub, θα πρέπει να εκπαιδεύουμε εργαζομένους υψηλής κατάρτισης στην τεχνολογία. Θα πρέπει να πάρουμε απόφαση ότι δεν χρειαζόμαστε πλέον τους χιλιάδες δικηγόρους, που βγάζουν οι σχολές των πανεπιστημίων μας, ενώ την ίδια ώρα δεν φτάνουν οι προγραμματιστές για να καλύψουν τις σημερινές ανάγκες. Η αλλαγή θα πρέπει να ξεκινήσει από την εκπαίδευση.

Αν, με αυτές τις αλλαγές, καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια βάση τεχνολογικά και επιχειρηματικά καταρτισμένων ανθρώπων, οι επενδύσεις θα έρθουν από μόνες τους.