NEWSFLASH...
Culture Hub
ανάγνωση

Ρομάντσο: Η επιχειρηματικότητα «φωτίζει» σκοτεινές πτυχές της Αθήνας

Ρομάντσο: Η επιχειρηματικότητα «φωτίζει» σκοτεινές πτυχές της Αθήνας

Τις δεκαετίες του 70' και 80' η οδός Αναξαγόρα ανήκε στην περιοχή Γεράνι, τη «γειτονιά του Τύπου». Τα γιγαντιαία ρολά τυπογραφικού χαρτιού την κατέκλυζαν, προσδίδοντάς της τη μυρωδιά χαρτιού.

Το κτήριο στο 3-5 ήταν η έδρα του «Ρομάντσο», η λέξη περιοδικό λείπει σκόπιμα, καθώς τότε «δώστε μου ένα Ρομάντσο» στο περίπτερο σήμαινε γενικά «δώστε μου ένα περιοδικό», μιας και μετά την υποτίμηση της δραχμής από τον Μαρκεζίνη το 1953, ο εκδότης μείωσε την τιμή του από τις 6 δραχμές στις 3, επιβάλλοντας το οριστικά επί των ανταγωνιστών του. Στη δεκαετία του 1960, το «Ρομάντσο» κυκλοφορεί σε 300.000 αντίτυπα εβδομαδιαίως, κυκλοφορίες που δεν ξεπεράστηκαν ποτέ.

Ωστόσο, η παρακμή και η πτώση θα επέλθουν, το περιοδικό θα κλείσει, το κτήριο σταδιακά σταματά να λειτουργεί, τα φώτα σβήνουν και σκουπίδια αντί για γεράνια πλημυρίζουν το δρόμο. Για καιρό, μελέτες φωτογράφιζαν το σημείο ως το χειρότερο της Αθήνας, ως ένα άτυπο γκέτο. Ο αυτοσχεδιασμός του Βασίλη Χαραλαμπίδη ωστόσο, στην καθημερινή του διαδρομή προς το Bios αλλά και η επιμονή του να επιστρέψουν οι Αθηναίοι στο κέντρο, με αφορμή και ταυτόχρονα σκοπό την επιχειρηματικότητα που προέρχεται από τον διευρυμένο καλλιτεχνικό χώρο, κατέληξε στη δημιουργία του Bios Ρομάντσο. Ο δρόμος φωτίστηκε, το κτήριο αναδιαμορφώθηκε, ο κόσμος επιστρέφει. Μας ξεναγεί στο χώρο και μας αφηγείται τη μη εξωραϊσμένη ιστορία, επιλέγοντας όμως τελικά, τις «ρομαντικές» της εκδοχές, τα γεράνια αντί των γερανών.

Μιλήστε μας αρχικά για εσάς. Που μεγαλώσατε, σπουδάσατε και εργαστήκατε αλλά και πως προέκυψε η δημιουργία του Bios;

Έχω γεννηθεί στο κέντρο της Αθήνας, έχω μεγαλώσει στα Εξάρχεια και εργαζόμουν για πολλά χρόνια σε διαφημιστικές εταιρείες. Στην πορεία, δημιούργησα ένα design γραφείο μαζί με ένα συνεταίρο. Η δουλειά μου επικεντρωνόταν, κάποιες μεγάλες περιόδους, στη διαφήμιση και κάποιες στα περιοδικά. Συνήθως, τους έφτιαχνα το «κασέ», δηλαδή ας πούμε, «όλη τη γέμιση» όταν ξεκινούσε ένα περιοδικό, το πώς θα είναι, ποιοι κανόνες θα το διέπουν ώστε να έχει μια δική του ταυτότητα και αισθητική. Ήμουν γενικά λάτρης των περιοδικών και είχα και το δικό μου, το περιοδικό «Futura», που μετεξελίχθηκε στις εκδόσεις Futura, τις οποίες συνέχισε ο Μιχάλης(Παπαρούνης). Το Bios ξεκίνησε ως μια ιδέα to 2001. Είχαμε κάνει ήδη ένα φεστιβάλ με το όνομα Bios που είχε να κάνει με τη μουσική και τις τέχνες αλλά αργότερα,σκεφτήκαμε πως διαρκεί μόλις λίγες μέρες το χρόνο και δεν εξυπηρετεί ουσιαστικά σε κάτι, πως είναι απλά ένα πυροτέχνημα στην πόλη. Έτσι σκεφτήκαμε να κάνουμε κάτι μόνιμο. Η λογική της δράσης μας ήταν να ασχολούμαστε με πράγματα που δεν θα συναντούσαμε στη πόλη. Αν κάτι είχε συμβεί ήδη κάπου, σε άλλη στέγη, δεν μας ενδιέφερε. Δεκατέσσερα χρόνια πριν λοιπόν, έγιναν οι πρώτες συναυλίες χωρίς συγκρότημα, από έναν μουσικό που έπαιζε μουσική από το laptop του, οπότε, αυτό το «ακαταλαβίστικο» κατά κάποιο τρόπο, έγινε αξιοθέατο στην πόλη. Το ίδιο συνέβη και με την αισθητική του χώρου: ένας χώρος απλός, βιομηχανικός που απλά εξυπηρετούσε τη λειτουργία του και έμοιαζε περισσότερο με studio. Η ηλεκτρονική μουσική είχε τότε μεγάλη άνθιση και σε συνδυασμό με την τεχνολογία αλλά και την πληροφόρηση γύρω από τις τέχνες, δημιουργούσαν κάτι που δεν θα είχες πρόσβαση να το δεις αλλού στην πόλη. Για παράδειγμα, είχε έρθει κάποια στιγμή εδώ ο Golan Levin, που είναι ο άνθρωπος στο MIT, που έκανε αυτό που κάνει το iphone σου να υπάρχει, δηλαδή έφτιαξε το πρώτο multi-tough interface. Κουνώντας τα χέρια του στον αέρα, άλλαζε τα γραφικά που έβλεπες γύρω σου, πράγματα που σήμερα μπορεί να φαντάζουν καθημερινά αλλά τότε ήταν κάτι νέο.

Μετά από δεκατέσσερα χρόνια λειτουργίας του Bios, πως προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία του Bios Ρομάντσο;

Όταν πια η τεχνολογία άρχισε να μπαίνει πολύ μέσα στην καθημερινότητα, άρχισε να φθίνει και το δικό μας ενδιαφέρον, μιας και εντωμεταξύ είχαν δημιουργηθεί πάρα πολλά φεστιβάλ για new media και video art. Ο εκδημοκρατισμός αυτός δημιούργησε μια απαξίωση, το ενδιαφέρον του κόσμου καθώς και ο δικός μας ενθουσιασμός είχε εκλείψει. Τότε καταλήξαμε ότι περισσότερο ενδιαφέρον από την τάση για τη τεχνολογία είχε το να κοιτάξει κανείς τον ίδιο τον άνθρωπο. Έτσι από τις οπτικοακουστικές τέχνες επεκταθήκαμε στο κομμάτι των performing arts που έχει να κάνει ναι μεν με τη μουσική ως δράση αλλά όμως και με την ανθρώπινη παρουσία ως αιχμή. Όταν λοιπόν μπήκαμε πια στα δέκα χρόνια λειτουργίας του Bios, είπαμε να κάνουμε κάτι συμβολικό για να το γιορτάσουμε αλλά και γιατί και η καλλιτεχνική έκφραση, έστω και με ανθρώπινη παρουσία άρχισε να μην έχει και αυτή τόσο μεγάλο νόημα. Αυτό ήταν κάτι το οποίο είχε να κάνει με διάφορα φαινόμενα όπως η αίσθηση παρακμής της Αθήνας, ειδικά του ιστορικού κέντρου όπου βρίσκεται και το Bios, αλλά και η εμφάνιση του φαινομένου της κρίσης και της κρίσης της εργασίας των ανθρώπων που διαμορφώνουν τον περίγυρό μας. Οπότε ψάχναμε μια δυνατότητα ώστε να ασχοληθούμε με αυτά τα δύο ζητήματα, την ίδια την πόλη και την επαγγελματική διάσταση της καλλιτεχνικής έκφρασης. Για μένα που περπατούσα καθημερινά από τα Εξάρχεια για να πάω στο Bios, η Αναξαγόρα ήταν ένας σχεδόν αχαρτογράφητος δρόμος, περνούσα απλά από εκεί κάποιες φορές που ήθελα να αυτοσχεδιάσω στη διαδρομή μου.

Ήταν ένα στενό εντελώς σκοτεινό, το κτίριο που βρισκόμαστε ήταν αφώτιστο, με μια κατεστραμμένη επιγραφή που έγραφε τυπογραφεία. Όντας γραφίστας, φυσικά μου κινούσε την περιέργεια. Τον συνειρμό ότι ανήκε στο περιοδικό Ρομάντσο τον έκανα αργότερα όταν κάποια στιγμή είδα μια έρευνα νέων αρχιτεκτόνων που έλεγε ότι αυτός ο δρόμος ήταν το πιο προβληματικό σημείο της Αττικής και στην ουσία διαμόρφωνε σταδιακά ένα άτυπο γκέτο. Ξεκίνησα λοιπόν να ψάχνω την τύχη του κτηρίου, τους ιδιοκτήτες, και έτσι άρχισε να συγκροτείται η ιδέα για το τι ακριβώς μπορεί να γίνει αυτός ο χώρος, όπως ένα πολιτιστικό κέντρο και μια θερμοκοιτίδα επαγγελμάτων του διευρυμένου καλλιτεχνικού χώρου που μας αφορούσε όλα αυτά τα χρόνια, δηλαδή web designers, graphic designers, σχεδιαστές μόδας, φωτογράφοι, δημοσιογράφοι κ.α.

Πως ξεκινά η τελική διαμόρφωση αλλά και η υλοποίηση της ιδέας για το Bios Ρομάντσο;

Στην αρχή του εγχειρήματος αρχίσαμε να ρωτάμε ειδικούς, όπως λογιστές, για τη γνώμη τους και μας έλεγαν ότι δεν θα πρέπει να το επιχειρήσουμε, ωστόσο μέχρι και σήμερα έχουμε παραμείνει, θα λέγαμε, σε μια κατάσταση «ηλίθιου ενθουσιασμού». Κανείς δεν καταλάβαινε πως θα κάναμε αντί για επέτειο δέκα χρόνων λειτουργίας του Bios κάτι που θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο από το ίδιο το Bios και σαν κόστος λειτουργίας και σαν χειρονομία. Παρόλα αυτά, επειδή είμαστε όλοι κουφιοκέφαλοι, είπαμε θα το κάνουμε. Υπήρχαν διάφορα προβλήματα. Εξωτερικά του κτηρίου υπήρχε μια άτυπη χωματερή, ενώ εσωτερικά ο χώρος χρειαζόταν σαφέστατα αναδιαμόρφωση. Κάναμε μια έρευνα για το τι συμβαίνει στο εξωτερικό και αποφασίσαμε ότι δεν θέλαμε κάτι στη λογική των co-working spaces. Αντιθέτως, θέλαμε μια αληθινή έδρα τόσο νομικά όσο και σαν περιβάλλον.

Θέλαμε να υπάρχουν κλειστά γραφεία με ανεξαρτησία στις υποδομές, μέσα στο πλαίσιο ενός κοινού οικοσυστήματος. Καθένας ,σήμερα εδώ, κλειδώνει τα γραφείο του και φεύγει και για να μπορέσουμε να το υλοποιήσουμε αυτό, αντιγράψαμε τα luben δικηγορικά γραφεία με τα πολλά μικρά δωματιάκια που υπήρχαν σε πολυκατοικίες συνήθως στο κέντρο της Αθήνας τη δεκαετία του 80'. Αν ψάξει κανείς υπάρχουν ακόμα στο κέντρο τέτοιες πολυκατοικίες και στη δομή μας είναι ότι πιο κοντινό. Πέρα από την ιδιωτικότητα που προσφέρει αυτή η δομή, υπάρχουν και τα προτερήματα του ότι υπάρχει επιλογή για το ποιος γίνεται μέλος στο «όχημα» μας. Παράλληλα, υπάρχει και το πολιτιστικό κέντρο, το οποίο αξιοποιείται από τα μέλη αλλά είναι και επισκέψιμο από το κοινό, κάτι το οποίο αποτελεί δικό μας εφεύρημα μιας και δεν υπάρχει στο εξωτερικό, όπου οι θερμοκοιτίδες είναι περισσότερο εσωστρεφείς. Υπήρχε όπως προαναφέραμε και το σημαντικό ζήτημα του να ξαναέρθει κόσμος σε αυτό το σημείο της πόλης, καθώς θετικό ρόλο για τα μέλη μας διαδραματίζει επίσης, το γεγονός ότι είναι ένας αναγνωρίσιμος χώρος της περιοχής.

Περιγράψτε μας τους επιμέρους χώρους, οι οποίοι λειτουργούν αυτή τη στιγμή στο Romantso. Ποιοι είναι, σε τι χρησιμεύουν και πότε λειτουργούν;

Καταρχήν, το κτήριο είναι τετραώροφο και συνολικά εφτά επίπεδα. Αυτή τη στιγμή, από τον 2ο όροφο και πάνω στεγάζεται η θερμοκοιτίδα, όπου υπάρχουν διάφοροι χώροι γραφείων. Στους υπόλοιπους χώρους λειτουργεί το πολιτιστικό κέντρο που έχει διάφορους μεικτής χρήσης χώρους που είτε εξυπηρετούν δράσεις για το κοινό είτε διάφορες εργασίες των επωφελούμενων της δομής, όπως για παράδειγμα, ένα φωτογραφικό στούντιο που στήνεται και ξεστήνεται μιας και όλοι έχουμε ανάγκες σε σχέση με ζητήματα που αφορούν τον Τύπο. Στον πρώτο όροφο γίνονται εκθέσεις αλλά χρησιμοποιείται επίσης ως utility space μεικτής χρήσης, υπάρχει το σημείο συνάντησης στο ισόγειο, που λειτουργεί ως café-bar και ένα club που κάνει μουσικές εκδηλώσεις στο υπόγειο ενώ δίπλα λειτουργεί ένας χώρος συναυλιών και διαλέξεων.

Αφηγηθείτε μας την πιο ή τις πιο γοητευτικές ιστορίες που έχετε ακούσει σχετικά με την προϋπάρχουσα ύπαρξη του κτηρίου και του ομώνυμου περιοδικού «Ρομάντσο» που σημαίνει μυθιστόρημα και στεγαζόταν εδώ.

Υπάρχουν άπειρες ιστορίες. Η πιο ενδιαφέρουσα είναι της περιοχής και όχι του κτηρίου. Η περιοχή εδώ, το Γεράνι, ήταν η γειτονιά του Τύπου. Κάθε πρωί οι δρόμοι ήταν πλημυρισμένοι από ανθρώπους με καροτσάκια που μιας και δεν υπήρχε κεντρικός διανομέας του Τύπου, έπαιρναν από εδώ τα έντυπα και τα διένειμαν σε όλη την Αθήνα. Υπήρχαν συνεχώς στοιβαγμένα έντυπα σε όλη την περιοχή και ρολά χαρτί που προορίζονταν για να τυπωθεί το επόμενο φύλλο. Το πιο συγκινητικό είναι ότι οι άνθρωποι που δούλευαν τότε εδώ και σήμερα συνηθίζουν να κάνουν εδώ τις άτυπες συναντήσεις τους, θυμούνται και μας λένε διάφορες ιστορίες.

Ένα χρόνο μετά το πείραμα, θα λέγαμε, του Ρομάντσο έχετε κατορθώσει ήδη να μετουσιώσετε τον χώρο σε ενεργό σημείο συνάντησης και επαγγελματικής δικτύωσης. Τι αλλαγές έχετε παρατηρήσει στο μέχρι πρότινος ξεχασμένο και παραμελημένο κομμάτι του αστικού πυρήνα της Αθήνας;

Καταρχήν, το σημείο που βρίσκεται το Ρομάντσο έχει αλλάξει τελείως. Η Αναξαγόρα και οι γύρω δρόμοι είναι πάντα φωτισμένοι και καθαροί και υπάρχει κίνηση λόγω της δραστηριότητας του κτηρίου. Ας πούμε πως προσπαθούμε να εποπτεύουμε λίγο τη γειτονιά εδώ. Η αίσθηση επικινδυνότητας έχει μειωθεί δραστικά και έχουν αρχίσει να ανοίγουν και άλλες επιχειρήσεις τριγύρω. Επίσης κομμάτι μιας μεγαλύτερης δράσης μας με όνομα «Γεράνι 2014» είναι το σύνολο της γειτονιάς, να χαρτογραφηθεί στο μυαλό του κόσμου της Αθήνας. Προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε πρώτον την ονομασία «Γεράνι» που πρόκειται για μια γνωστή στο παρελθόν γειτονιά της Αθήνας, για την οποία υπάρχουν δύο εκδοχές: Η πιο ρομαντική εκδοχή, που προτιμάμε εμείς, είναι ότι υπήρχαν πηγάδια από τα οποία έπαιρναν νερό οι Αθηναίοι και γύρω τους φύτρωναν γεράνια και η δεύτερη περισσότερο ορθολογική εκδοχή είναι ότι στη γειτονιά υπήρχε γερανός που έβγαζε το νερό από το πηγάδι. Ίσως ισχύουν και τα δύο. Έχουμε κατά καιρούς επίσης κάνει ξεναγήσεις τόσο για την ιστορία της γειτονιάς όσο και για τα κρυφά μυστικά των παλιών καταστημάτων της περιοχής, όπως ειδών φαγητό και προϊόντων που είναι αποτέλεσμα δεξιοτεχνίας ανθρώπων. Το αγαπημένο μου ωστόσο είναι όταν συγκροτήσαμε διάφορα μενού από καταστήματα που τρώνε οι μετανάστες, στα δικά τους εστιατόρια. Συνεργαστήκαμε μαζί τους και φτιάξαμε μενού με χάρτη όπου πιο εύκολα θα μπορούσε να τα προσεγγίσει ένας Έλληνας(π.χ πακιστανικό φαγητό, ινδικά γλυκά). Εκείνο το Σαββατοκύριακο γέμισαν τα εστιατόρια αυτά με Έλληνες. Ήρθαν σε επαφή διαφορετικά κομμάτια του πληθυσμού της πόλης μας που συνήθως κακώς είναι αποκλεισμένα το ένα από το άλλο και κατάφερε μια πιο ακομπλεξάριστη, περισσότερο κανονική λειτουργία σε αυτό το κομμάτι της πόλης.

Πολλές φορές έχετε αναφέρει πως θεωρείτε ότι η επιχειρηματικότητα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση παραμελημένων σημείων της πόλης, στην αναδιαμόρφωση του αστικού πολιτισμού. Πως ακριβώς το σκέφτεστε αυτό;

Στην ουσία η δραστηριότητα μας φέρνει εδώ επαγγελματίες οι οποίοι ήδη φεύγουν και επεκτείνονται κάνοντας τις δικές τους εγκαταστάσεις στη γειτονιά. Όταν υπάρχει φροντίδα και ζωή σε ένα σημείο, η ζωή προσελκύει και άλλη ζωή. Αυτός είναι ένας βασικός κανόνας. Εμείς ακριβώς αυτό θέλαμε, να υπάρξει ενδιαφέρον για τη γειτονιά, να νοικιαστούν καταστήματα, να γίνουν πράγματα. Η πιο σημαντική είναι όμως η αλλαγή της αντιμετώπισης της καθημερινότητας των ανθρώπων. Οι παλιοί, παρηκμασμένοι έμποροι της περιοχής που προμηθεύουν με κινέζικα προϊόντα της λαϊκές αγορές αρχίζουν και πονηρεύονται για έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης, για πιο ποιοτικές ενδεχομένως επιλογές, κυρίως ανθρώπων που κάνουν νέα πράγματα, όπως εδώ. Έτσι αρχίζουν και εκείνοι να νοιάζονται πιο ουσιαστικά για την επιχείρησή τους.

Φέτος διεξάγεται ο 3ος γύρος του διαγωνισμού CU Restart Up@Ρομάντσο. Θέλετε να μας πείτε δυο λόγια για αυτή την πτυχή της θερμοκοιτίδας του Bios Ρομάντσο;

Αυτό είναι ένα κομμάτι υποτροφιών που απευθύνεται σε νέους ανθρώπους, λιγότερο κατασταλαγμένους για το τι θέλουν να κάνουν, για παιδιά που τώρα δοκιμάζονται στα πρώτα βήματα δραστηριοποίησής τους, που έχουν μια καινούρια ιδέα μη δοκιμασμένη. Τους δίνουμε μια ευκαιρία να μας εκθέσουν την ιδέα τους και προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε να πραγματωθεί. Τους δίνουμε χώρο να δουλέψουν και προωθούμε την ιδέα τους ώστε να βιώσουν μια γρήγορη πρόοδο και έτσι να μπουν σε μια παραγωγική διαδικασία.

Υπάρχουν μελλοντικά είτε βραχυπρόθεσμα, είτε μακροπρόθεσμα σχέδια που θα θέλατε να μας αποκαλύψετε;

Θέλουμε να επεκταθούμε ακόμη περισσότερο στη γειτονιά και να φτιάξουμε και επόμενα κτήρια αντίστοιχης λογικής. Όταν καταφέρουμε να καταστήσουμε αρκετά λειτουργικό το ήδη υπάρχον κτήριο, κάτι το οποίο δεν έχει καταστεί ακόμα δυνατό μιας και δεν έχουμε κάποια κρατική στήριξη, θα θέλαμε να πάρουμε έναν μεγάλο όγκο καταστημάτων που να μπορούμε να διαθέτουμε σε μέλη μας που παράγουν προϊόντα ώστε να λειτουργούν κανονικά ως επιχειρήσεις.

... σχόλια | Κάνε click για να σχολιάσεις
Επιχειρώ - epixeiro.gr
Επιχειρώ - epixeiro.gr