Lobbying: Τα εκατομμύρια από το Big Tech, η άφιξη στην Ελλάδα

Ως «δραστηριότητα επιρροής» ορίζεται κάθε είδους άμεση επικοινωνία εκπροσώπου συμφερόντων με θεσμικούς φορείς, η οποία αποσκοπεί στο να επηρεάσει τη διαδικασία λήψης απόφασης, ιδίως ως προς το περιεχόμενο νόμου, προεδρικού διατάγματος, υπουργικής απόφασης, κανονιστικής διοικητικής πράξης ή εγκυκλίου, και η οποία διεξάγεται με αμοιβή, στο πλαίσιο εκπροσώπησης των συμφερόντων πελάτη.

Όπως τονίζεται στο ν/σ, οι θεσμικοί φορείς οφείλουν να αρνούνται να επικοινωνήσουν με εκπροσώπους οι οποίοι δεν είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο, ενώ εκπρόσωπος δύναται να είναι μόνο το πρόσωπο που είναι εγγεγραμμένο σε αυτό. Σημειώνεται πως οι φορείς δεν επιτρέπεται να ασκούν δραστηριότητα επιρροής κατά τη διάρκεια της θητείας τους, ενώ δεν μπορούν να ασκούν τέτοια, προς τον φορέα στον οποίο απασχολούνταν, για 18 μήνες μετά από την αποχώρηση τους.

Οι εκπρόσωποι συμφερόντων υποχρεούνται να γνωστοποιούν την ιδιότητά τους, την εγγραφή τους στο Μητρώο Διαφάνειας και την ταυτότητα του πελάτη τους, καθώς και να ενημερώνουν για τον σκοπό της δραστηριότητας επιρροής, να αποφεύγουν οποιαδήποτε επικοινωνία που δύναται να δημιουργήσει σύγκρουση συμφερόντων, να απέχουν από την άσκηση οποιασδήποτε μορφής αθέμιτης επιρροής ή πίεσης και να μην αποσπούν πληροφορίες με αθέμιτο ή παράνομο τρόπο.

Επίσης, είναι υποχρεωμένοι να μη διαστρεβλώνουν και να μη χειραγωγούν διαθέσιμες πληροφορίες, να μη χρησιμοποιούν και να μη δημοσιοποιούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν από θεσμικούς φορείς για εμπορικούς ή διαφημιστικούς σκοπούς και να μην προσφέρουν στους θεσμικούς φορείς οποιασδήποτε φύσης αθέμιτο ωφέλημα, συμπεριλαμβανομένων δώρων, φιλοξενίας ή χορηγίας.

Οι εκπρόσωποι συμφερόντων δικαιούνται να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο στο οποίο δραστηριοποιούνται, εφόσον αυτές δεν είναι εμπιστευτικές, να συμμετέχουν ως ομιλητές σε ακροάσεις επιτροπών οι οποίες συνεδριάζουν δημόσια, να υποβάλουν προτάσεις σε σχέδια νόμου, προεδρικού διατάγματος κτλ και να αιτούνται τη διοργάνωση συναντήσεων με θεσμικούς φορείς. Οι πληροφορίες που αποκτούν είναι εμπιστευτικές.

Όσον αφορά στο Μητρώο Διαφάνειας, που συστήνεται για πρώτη φορά και στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά οι εκπρόσωποι συμφερόντων, αυτό λειτουργεί ως ηλεκτρονική βάση δεδομένων και τηρείται στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Η πρόσβαση θα είναι διαθέσιμη στο κοινό μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr). Στο Μητρώο δύνανται να εγγράφονται σωματεία, επαγγελματικές ενώσεις, επιμελητήρια και φορείς της κοινωνίας των πολιτών.

Σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων, η Εποπτεύουσα Αρχή δύναται να προβαίνει στην επιβολή κυρώσεων, όπως συστάσεις, πρόστιμα ύψους από 5.000 έως και 40.000 ευρώ -τα οποία αποτελούν εξ ολοκλήρου έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού- αναστολή άσκησης δραστηριοτήτων επιρροής για χρονικό διάστημα έως 2 έτη, προσωρινή διαγραφή από το Μητρώο και απαγόρευση επανεγγραφής για χρονικό διάστημα έως και 2 έτη, ακόμη και οριστική διαγραφή από το Μητρώο.

Lobbying στην τεχνολογία

Ένας κλάδος στον οποίο είναι γνωστό πως το lobbying έχει ιδιαίτερη παρουσία, είναι ο τεχνολογικός. Μόλις χθες δόθηκε στη δημοσιότητα έρευνα των Corporate Europe Observatory και Lobbycontrol, μέσω της οποίας παρουσιάζεται η κλίμακα των συγκεκριμένων δαπανών, που έχει ως στόχο να επηρεάσει την ατζέντα γύρω από την τεχνολογική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με αυτήν, εκατοντάδες εταιρείες, όμιλοι και ενώσεις επιχειρήσεων, σε ένα σύνολο που φτάνει τους 612, ξοδεύουν συνολικά 97 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για lobbying προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, με 1.452 άτομα να εργάζονται για αυτόν τον σκοπό.

Η πρώτη δεκάδα επενδύει τουλάχιστον 1 εκατομμύριο ευρώ η κάθε μία. Υπάρχουν έξι εταιρείες που δαπανούν περισσότερα από 2 εκατομμύρια ευρώ. Google, Facebook και Microsoft ξεχωρίζουν, με προϋπολογισμό για αυτό το θέμα άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ η κάθε μια. Η Apple κατατάσσεται στην 6η θέση, μετά την Bayer και τη Shell, ενώ η Amazon βρίσκεται στην 15η θέση. Οι αμερικανικοί τεχνολογικοί γίγαντες δεν ξοδεύουν περισσότερα μόνο από άλλες εταιρείες του κλάδου, αλλά από οποιονδήποτε.

Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες του Big Tech απασχολούν επίσης ένα εκτεταμένο δίκτυο ομάδων, συμβούλων και δικηγορικών γραφείων, που εκπροσωπούν τα ενδιαφέροντα τους, όπως επίσης και έναν μεγάλο αριθμό δεξαμενών σκέψης και άλλες ομάδες που χρηματοδοτούνται από αυτές. Σύμφωνα με την έρευνα, οι επιχειρηματικές ενώσεις που ασκούν πιέσεις για λογαριασμό του Big Tech έχουν προϋπολογισμούς που υπερβαίνουν κατά πολύ εκείνους του χαμηλότερου 75% των εταιρειών της ψηφιακής βιομηχανίας.