Ελεγκτές ΕΕ: Η χρηματοδότηση βάσει επιδόσεων δεν αποτελεί ακόμη πραγματικότητα στην πολιτική συνοχή
Η ΕΕ εφαρμόζει πολιτικές που αποσκοπούν στη βελτίωση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής των κρατών μελών της. Κατά την περίοδο 2014‑2020 θέσπισε τρία μέσα, στόχος των οποίων ήταν συγκεκριμένα η κινητροδότηση για τη βελτίωση των επιδόσεων. Ωστόσο, μένει να γίνουν πολλά ακόμη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση διοχετεύεται στα μέτρα και τα έργα που επιτυγχάνουν τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) στην ειδική έκθεση που δημοσίευσε σήμερα σχετικά με τη χρηματοδότηση βάσει επιδόσεων στο πλαίσιο της ενωσιακής πολιτικής συνοχής.
Η ΕΕ επιδιώκει την επίτευξη των στόχων της πολιτικής συνοχής συγχρηματοδοτώντας επενδύσεις στα κράτη μέλη. Τα αποτελέσματα αυτών των επενδύσεων είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των ενωσιακών στόχων. Στον τομέα της πολιτικής συνοχής, η μεγαλύτερη σύνδεση της χρηματοδότησης με τις επιδόσεις θα μπορούσε να συντελέσει στη διοχέτευση ενωσιακών πόρων προς τα πλέον αποτελεσματικά προγράμματα και μέτρα και να βοηθήσει την ΕΕ να επιτύχει τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα.
Ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων για την περίοδο 2014‑2020 προέβλεψε τρία μέσα διά των οποίων παρέχονται στα κράτη μέλη οικονομικά κίνητρα για την επίτευξη αποτελεσμάτων και τη βελτιστοποίηση της χρήσης της χρηματοδότησης. Όριζε ότι έπρεπε να τεθούν προϋποθέσεις οι οποίες να διασφαλίζουν την αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των ΕΔΕΤ («εκ των προτέρων αιρεσιμότητες»). Δημιούργησε αποθεματικό επίδοσης ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ (ποσό που αντιστοιχεί στο 6 % των δαπανών στον τομέα της συνοχής), που προορίζεται να διατεθεί για τις επιτυχείς προτεραιότητες των προγραμμάτων το 2019, για τα δύο τελευταία έτη της περιόδου. Επίσης, προέβλεψε μοντέλα χρηματοδότησης με γνώμονα τις επιδόσεις, τα οποία αποτελούν ένα βήμα προς την εξάρτηση της χρηματοδοτικής στήριξης της ΕΕ από την επίτευξη προκαθορισμένων εκροών και αποτελεσμάτων ή από την εκπλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων.
Στόχος του ελέγχου που διενήργησε το ΕΕΣ ήταν να αξιολογηθεί πώς η Επιτροπή και τα κράτη μέλη χρησιμοποίησαν αυτά τα νέα μέσα για τη σύνδεση της χρηματοδότησης με τις επιδόσεις την περίοδο 2014‑2020.
«Διαπιστώσαμε ότι η θέσπιση του πλαισίου επιδόσεων κατά την περίοδο 2014‑2020 συνετέλεσε στην αλλαγή νοοτροπίας όσον αφορά τη χρηματοοικονομική διαχείριση της πολιτικής συνοχής», δήλωσε ο Ladislav Balko, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για την έκθεση. «Εντούτοις, συμπεράναμε επίσης ότι η χρηματοδότηση εξακολουθεί να μην συνδέεται σαφώς με τις επιδόσεις των προγραμμάτων στον τομέα της συνοχής. Τα τρία νέα μέσα που εισήγαγε ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων για την περίοδο 2014‑2020 είχαν ως αποτέλεσμα την εφαρμογή νέων προσεγγίσεων όσον αφορά την υλοποίηση, αλλά δεν επηρέασαν αισθητά τον τρόπο κατανομής και εκταμίευσης της ενωσιακής χρηματοδότησης.»
Οι ελεγκτές διατυπώνουν σειρά συστάσεων προς την Επιτροπή για μελλοντικές βελτιώσεις. Συνιστούν, κατά την περίοδο προγραμματισμού 2021‑2027, να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι δυνατότητες που παρέχουν οι αναγκαίοι πρόσφοροι όροι (που αντικατέστησαν τις παρεμφερείς «εκ των προτέρων αιρεσιμότητες»). Ακόμη, προτρέπουν την Επιτροπή να προετοιμάσει εγκαίρως το έδαφος για μια αποτελεσματική ενδιάμεση επανεξέταση όσον αφορά την περίοδο 2021‑2027. Τέλος, συνιστούν να αποσαφηνιστούν περαιτέρω, αφενός, οι κανόνες που διέπουν το μοντέλο χρηματοδότησης «χρηματοδότηση που δεν συνδέεται με δαπάνες» και, αφετέρου, η προσέγγιση για την παροχή διασφάλισης σχετικά με την ενωσιακή χρηματοδότηση βάσει του εν λόγω μοντέλου.
Σχόλια