Οι ευρωβουλευτές ζητούν την κατάργηση των «χρυσών διαβατηρίων»

Νέα έκθεση καλεί την ΕΕ να απαγορεύσει τα προγράμματα "ιθαγένειας μέσω επενδύσεων" (citizenship by investment / CBI) και να ρυθμίσει τα προγράμματα "διαμονής μέσω επενδύσεων". Τα εν λόγω προγράμματα δίνουν στους υπηκόους τρίτων χωρών τη δυνατότητα να αποκτήσουν δικαιώματα ιθαγένειας ως αντάλλαγμα για επενδύσεις.

"Έχουμε θέσει τον πήχη πολύ χαμηλά εδώ και πολύ καιρό. Η ιδιότητα του κατοίκου της ΕΕ πρέπει να απονέμεται μόνο σε όσους επενδύουν στην πραγματική οικονομία, που είναι επενδυτές άξιοι εμπιστοσύνης χωρίς εγκληματικό παρελθόν", τονίζει η εισηγήτρια της έκθεσης Σόφι ιντ Βελντ (Renew Europe, Ολλανδία).

Τα προγράμματα CBI/RBI χαρακτηρίζονται από ελάχιστες έως μηδενικές απαιτήσεις φυσικής παρουσίας και προβλέπουν μια ταχεία διαδικασία απόκτησης άδειας διαμονής ή ιθαγένειας σε ένα κράτος μέλος σε αντίθεση με τα εμπόδια για την αναζήτηση διεθνούς προστασίας, τη νόμιμη μετανάστευση ή την επιδίωξη πολιτογράφησης μέσω των συμβατικών διαύλων Μόλις αποκτήσουν τη νέα τους ιδιότητα, οι δικαιούχοι των προγραμμάτων μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα στη ζώνη του Σένγκεν.

Η έκθεση της επιτροπής πολιτικών ελευθεριών χαρακτηρίζει τα προγράμματα "ιθαγένειας μέσω επενδύσεων" απαράδεκτα από δεοντολογικής, νομικής και οικονομικής πλευράς.

Τρία κράτη μέλη έχουν προγράμματα CBI: η Βουλγαρία (όπου η κυβέρνηση έχει υποβάλει σχέδιο νόμου για τον τερματισμό του προγράμματος), η Κύπρος (προς το παρόν διεκπεραιώνει μόνο αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν από τον Νοέμβριο του 2020) και η Μάλτα. Δώδεκα κράτη μέλη διαθέτουν καθεστώτα RBI. Τα ελάχιστα επίπεδα επενδύσεων κυμαίνονται από €60.000 έως €1.250.000.

Σύμφωνα με ειδική μελέτη, πάνω από 130.000 άτομα έχουν αποκτήσει δικαίωμα ιθαγένειας ή διαμονής σε χώρα της ΕΕ μέσω προγραμμάτων CBI/RBI, με τις συνολικές επενδύσεις να ανέρχονται στα 21,4 δισ. ευρώ από το 2011 έως το 2019.

Κόκκινο χαλί για σκιερούς ανθρώπους

Η έκθεση τονίζει ότι η απόφαση ενός κράτους μέλους να χορηγήσει ιθαγένεια για επενδύσεις παρέχει αυτόματα δικαιώματα σε σχέση με τα άλλα κράτη μέλη, ιδίως το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία, το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στις τοπικές και ευρωπαϊκές εκλογές και το δικαίωμα πρόσβασης στην εσωτερική αγορά για την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων.

Επίσης, τα καθεστώτα CBI και RBI εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους για άλλα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων κινδύνων διαφθοράς, νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες, απειλών κατά της ασφάλειας, φοροαποφυγής, πίεσης στον τομέα των ακινήτων, μειώνοντας έτσι την πρόσβαση στη στέγαση και διαβρώνοντας την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς.

Εν τω μεταξύ, τα κράτη μέλη δεν συμβουλεύονται πάντα τις διαθέσιμες βάσεις δεδομένων της Ένωσης ούτε ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα των εν λόγω ελέγχων και διαδικασιών, σύμφωνα με την έκθεση της επιτροπής LIBE. Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν δε την ανησυχία τους για ορισμένα κράτη μέλη στα οποία αναφέρθηκε ότι γίνονται δεκτές αιτήσεις ιθαγένειας ακόμη και όταν οι αιτούντες δεν πληρούν τις απαιτήσεις ασφάλειας.

"Σκιεροί άνθρωποι έχουν πληρώσει σημαντικά ποσά για να αποκτήσουν πρόσβαση στην ΕΕ. Οι κοινότητες δεν έχουν ωφεληθεί όμως από τα ποσά αυτά. Αντιθέτως, υποφέρουν από διαφθορά. Οι δημοσιογράφοι που διερευνούν αυτές τις περιπτώσεις έχουν συχνά υποστεί σοβαρές συνέπειες", υπογράμμισε η Ιντ Βελντ.

"Ολόκληρη η Ευρώπη επωμίζεται το βάρος αυτών των πρακτικών από τις οποίες επωφελούνται ορισμένες κυβερνήσεις".

Το 2020, η Επιτροπή κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Κύπρου και της Μάλτας σχετικά με τα οικεία καθεστώτα CBI και η έκθεση καλεί την Επιτροπή καλεί την Επιτροπή να προωθήσει τις εν λόγω διαδικασίες.

Πετρέλαιο ή μετρητά;

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει φέρει εκ νέου στην επιφάνεια το επίμαχο αυτό θέμα.

"Εδώ και καιρό, το Κρεμλίνο πιστεύει ότι μπορεί να εξαγοράσει την πρόσβασή του στην Ευρώπη. Ήρθε η ώρα να καλύψουμε τυχόν νομοθετικά κενά, να δώσουμε τέλος στο επικίνδυνο φαινόμενο των λεγόμενων χρυσών διαβατηρίων που δίνουν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή ιθαγένεια από την πίσω πόρτα και να διασφαλίσουμε ότι το πετρέλαιο των Ρώσων δεν θα αφήσει τη θέση του στα χρήματά τους", τόνισε στο Twitter η Μαλτέζα πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μετσόλα, στις 25 Φεβρουαρίου.

Σε έκθεση που υιοθετήθηκε την 1η Μαρτίου, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τα κράτη μέλη που διαθέτουν προγράμματα χορήγησης άδειας διαμονής ως αντάλλαγμα για επενδύσεις να επανεξετάσουν όλους τους υφιστάμενους κατόχους των αδειών αυτών και να ανακαλέσουν όσες βίζες έχουν χορηγηθεί σε Ρώσους ιδιώτες με μεγάλη περιουσία και στις οικογένειές τους, ιδίως όσους σχετίζονται με άτομα και εταιρείες που υπόκεινται σε κυρώσεις.

Οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν την έκθεση σήμερα Δευτέρα, ενώ η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Τρίτη.