Όταν ο Einstein μας έδειξε την γλώσσα του και πέρασε στην ιστορία

Το 1905, ο Einstein παρουσίασε αρκετές εργασίες που άλλαξαν εντελώς τον τρόπο με τον οποίο οι φυσικοί έβλεπαν για τον κόσμο. Στην πρώτη, θεώρησε ότι το φως μπορεί να εκπέμπεται μόνο σε διακριτά μήκη κύματος. Αυτό θα αποτελέσει τον πυρήνα της κβαντικής μηχανικής, δεκαετίες αργότερα. Σε μια άλλη εργασία, προχώρησε σε μερικές εξηγήσεις γύρω από την ηλεκτρομαγνητική δύναμη, που οδήγησαν σε ανακαλύψεις και στον λόγο που έχουμε σήμερα την πυρηνική ενέργεια. Σε μια ακόμη, δημοσίευσε για πρώτη φορά την εξίσωση E=mc², με την οποία θα γίνει γνωστός σε ολόκληρη την ανθρωπότητα για την συνεισφορά του στην επιστήμη.

Όλη αυτά, που έφεραν και το Νόμπελ του 1921, οδήγησαν στην αποδοχή του από αναγνωρισμένα ακαδημαϊκά ιδρύματα έως ότου, το 1914, έγινε δεκτός στην Πρωσική Ακαδημία Επιστημών και του δόθηκε μια θέση στο Βερολίνο. Εργάστηκε εκεί σε σχετική αφάνεια καθ' όλη τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η φήμη ήρθε το 1919, όταν Βρετανοί φυσικοί δοκίμασαν μια από τις προβλέψεις της θεωρίας της σχετικότητας (σχετικά με την εκτροπή του αστρικού φωτός κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης) και κατέληξαν στο αποτέλεσμα που είχε προβλέψει. Σχεδόν εν μία νυκτί, οι αγγλόφωνες χώρες χαρακτήρισαν τον Einstein ως τον επόμενο Ισαάκ Νεύτωνα, και τον προσκάλεσαν, μαζί με τη σύζυγο του, σε μια σειρά από περιοδείες στη Βρετανία και την Αμερική, όπου τους υποδέχονταν ως επίτιμους καλεσμένους.

Οι καλές στιγμές έφτασαν στο τέλος τους το 1932, με την άνοδο των Ναζί στην εξουσία. Ο Γερμανός Πρόεδρος Hindenburg καλεί, τότε, τον Καγκελάριο Hitler να σχηματίσει κυβέρνηση. Τον Μάρτιο, ο Einstein παραιτείται από όλες τις θέσεις που κατείχε στη Γερμανία και ζητά άσυλο στις ΗΠΑ. Ο τίτλος της επόμενης ημέρας στο Berliner Tageblatt ήταν: «Καλά νέα από τον Einstein: Δεν επιστρέφει!». Ο 54χρονος νομπελίστας δεν θα ξαναπατούσε ποτέ το πόδι του στην πατρίδα του τη Γερμανία. Μόλις του δίνεται η άδεια να μείνει στις ΗΠΑ, οι επικεφαλής του Princeton πραγματοποιούν συνάντηση μαζί του για να συζητήσουν την αίτησή του να διδάξει στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών. Εκεί δεν επρόκειτο να εξεταστεί αν θα προσληφθεί ή όχι, αλλά να καθοριστεί ο μισθός του. Η συμφωνία θα έλθει και ο Einstein θα περάσει τα τελευταία 22 χρόνια της ζωής του στο Princeton.

Την ίδια χρονιά που διαπραγματεύεται τον μισθό του στο Princeton, ένας άλλος πρόσφυγας, ο Leo Szilard, έχει μια ιδέα: Τι θα γινόταν αν μπορούσε να βρεθεί ένα στοιχείο που εξέπεμπε περισσότερα νετρόνια όταν διαχωριζόταν, σε σύγκριση με τον αριθμό που χρειαζόταν για να διαχωριστεί το ίδιο; Συγκρίνοντας σημειώσεις με τον Einstein, ο Ούγγρος επιστήμονας συντάσσει μια κοινή επιστολή προς τον Αμερικανό πρόεδρο Roosevelt, στην οποία περιγράφει την δυνητικά απεριόριστη δύναμη μιας ατομικής αλυσιδωτής αντίδρασης. Αυτό το γράμμα, του 1942, εμπνέει το Manhattan Project. Μετά τον πόλεμο, ενώ ο Szilard γίνεται ένθερμος υποστηρικτής των ολοένα και μεγαλύτερων βομβών στο αμερικανικό οπλοστάσιο, ο Einstein μετανιώνει για τον ρόλο του στην ανάπτυξη της ατομικής βόμβας και εργάζεται τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του για να ξαναβάλει το τζίνι στο μπουκάλι.

Την εποχή που θα απαθανατιστεί η γνωστή φωτογραφία, το 1951, τα πράγματα είναι πια πολύ πιο ήσυχα στην ζωή του. Έχουμε φτάσει στις 14 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς, την ημέρα που ο Albert Einstein κλείνει τα 72 του χρόνια. Καθώς συνέχιζε την εργασία του στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών στο Princeton του New Jersey, στο ερευνητικό κέντρο πραγματοποιείται προς τιμή του μια γιορτή. Οι παπαράτσι καραδοκούν έξω από το χώρο όταν φεύγει, ελπίζοντας να ακούσουν ένα από τα πνευματώδη αστεία του παγκοσμίου φήμης καθηγητή σε σχέση με την την παγκόσμια πολιτική κατάσταση - και να βγάλουν την τέλεια φωτογραφία γενεθλίων.

Κουρασμένος, ο Einstein μάλλον ενοχλείται από την παρουσία τους. Ωστόσο, είναι εκεί, στο πίσω κάθισμα μιας λιμουζίνας, ανάμεσα στον πρώην διευθυντή του ινστιτούτου, Frank Aydelotte, και τη σύζυγό του, Marie, ανίκανος να ξεφύγει από τις λάμπες που αναβοσβήνουν και τους παπαράτσι της εποχής. «Φτάνει πια...» φέρεται να φωνάζει επανειλημμένα στους πιεστικούς δημοσιογράφους. «Κύριε καθηγητά, χαμογελάστε για μια φωτογραφία γενεθλίων, παρακαλώ», φωνάζει ένας. Σαν μια χειρονομία ενόχλησης, ο Einstein βγάζει τη γλώσσα του - μια στιγμή που απαθανατίζει ο φωτογράφος Arthur Sasse. Η εικόνα κυκλοφορεί γρήγορα σε ολόκληρο τον κόσμο και μετατρέπεται σε εμβληματική.

Ο καθηγητής με τα ατημέλητα μαλλιά που συχνά ξεχνά να φορέσει κάλτσες και τη θεωρία της σχετικότητας που είναι μέχρι σήμερα κατανοητή μόνο από τα πιο λαμπρά μυαλά, αναδεικνύεται σε μια μυθική φιγούρα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Και αυτή η φωτογραφία θα παίξει τον ρόλο της σε αυτό. Ωστόσο, δεν ήταν ο φωτογράφος που βοήθησε τη φωτογραφία να αποκτήσει παγκόσμια φήμη, αλλά ο ίδιος ο Einstein. Ο Arthur Sasse έστειλε στον Einstein αντίγραφα όλων των φωτογραφιών που είχε τραβήξει στο πάρτι. Εκείνος προτιμά αμέσως την τελευταίο στη γκαλερί, που βγάζει τη γλώσσα, και παραγγέλνει εννέα εκτυπώσεις. Θα φτιάξει και άλλες, με το κροπαρισμένο πρόσωπο του, και θα τη συμπεριλαμβάνει από τότε σε όλες τις ευχετήριες κάρτες του.

Μετά το θάνατό του, τέσσερα χρόνια αργότερα, οι κληρονόμοι του δίνουν άδεια για ευρύτερη κυκλοφορία της φωτογραφίας. Οι αναπαραγωγές χωρίς άδεια εξαπλώνονται ακόμη πιο γρήγορα και, τα τελευταία 60 χρόνια, το πορτρέτο του έχει εμφανιστεί σε κούπες, μπλουζάκια, αφίσες και πιθανώς σε κάθε άλλη επιφάνεια στην οποία μπορεί να εκτυπωθεί. Άλλωστε, ο Arthur Sasse υπέβαλε τη φωτογραφία για δημοσίευση στο International News Photos Network. Οι συντάκτες του δικτύου συζήτησαν για την καταλληλότητα μιας τέτοιας φωτογραφίας από ένα αξιοσέβαστο δημόσιο πρόσωπο, όπως ο καθηγητής Einstein, αλλά αποφασίζουν να την δημοσιεύσουν όταν ακούν πόσο πολύ άρεσε στον ίδιο.

Με τον καιρό, η αρχική εκτύπωση και τα αρνητικά δημοπρατήθηκαν για $72.300. Μέχρι σήμερα, αυτό καθιστά τη «Γλώσσα του Einstein» το πιο ακριβό πορτρέτο του επιστήμονα που τραβήχτηκε ποτέ, καθώς και μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες του περασμένου αιώνα.

Με πληροφορίες από dw.com, allthatsinteresting.com