​Κομισιόν: Πρόταση για πιστοποίηση απορροφήσεων άνθρακα - Στόχος οι μηδενικές εκπομπές

Η πρόταση θα ενισχύσει τις καινοτόμες τεχνολογίες απορρόφησης άνθρακα και τις βιώσιμες λύσεις ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας, ενώ θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα, το περιβάλλον και τη μηδενική ρύπανση. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα βελτιώσει σημαντικά την ικανότητα της ΕΕ να ποσοτικοποιεί, να παρακολουθεί και να επαληθεύει τις απορροφήσεις άνθρακα. Η μεγαλύτερη διαφάνεια θα διασφαλίσει την εμπιστοσύνη των ενδιαφερόμενων μερών και της βιομηχανίας και την πρόληψη της προβολής ψευδοοικολογικής ταυτότητας. Οι απορροφήσεις άνθρακα μπορούν και πρέπει να αποφέρουν σαφή οφέλη για το κλίμα, και η Επιτροπή θα δώσει προτεραιότητα στις δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα που θα αποφέρουν σημαντικά οφέλη για τη βιοποικιλότητα. Προχωρώντας προς τα εμπρός, η Επιτροπή, με τη στήριξη εμπειρογνωμόνων, θα αναπτύξει ειδικά προσαρμοσμένες μεθόδους πιστοποίησης για τις δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα που συμβάλλουν στην επίτευξη κλιματικών και άλλων περιβαλλοντικών στόχων.

Για να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η αξιοπιστία της διαδικασίας πιστοποίησης, η πρόταση καθορίζει κανόνες για την ανεξάρτητη επαλήθευση των απορροφήσεων άνθρακα, καθώς και κανόνες για την αναγνώριση των συστημάτων πιστοποίησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την απόδειξη της συμμόρφωσης με το πλαίσιο της ΕΕ. Για να διασφαλιστεί η ποιότητα και η συγκρισιμότητα των απορροφήσεων άνθρακα, ο προτεινόμενος κανονισμός θεσπίζει τέσσερα κριτήρια ποιότητας QU.A.L.ITY:

1. Quantification (ποσοτικός προσδιορισμός): Οι δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα πρέπει να μετρώνται με ακρίβεια και να αποφέρουν αδιαμφισβήτητα οφέλη για το κλίμα·
2. Additionality (προσθετικότητα): Οι δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα πρέπει να υπερβαίνουν τις υφιστάμενες πρακτικές και τις απαιτήσεις του νόμου·
3. Long-term storage (μακροχρόνια αποθήκευση): Τα πιστοποιητικά συνδέονται με τη διάρκεια της αποθήκευσης άνθρακα, ώστε να διασφαλίζεται η μόνιμη αποθήκευση·
4. Sustainability (βιωσιμότητα): Οι δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα πρέπει να διατηρούν ή να συμβάλλουν στην επίτευξη στόχων βιωσιμότητας, όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η κυκλική οικονομία, οι υδάτινοι και θαλάσσιοι πόροι και η βιοποικιλότητα.

Η πρόταση είναι απαραίτητη για τον στόχο της ΕΕ να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο έως το 2050. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ΕΕ πρέπει να μειώσει στο ελάχιστο τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ταυτόχρονα, η ΕΕ θα πρέπει να αυξήσειτην απορρόφηση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα για να εξισορροπήσει τις εκπομπές που δεν μπορούν να εξαλειφθούν.

Οι βιομηχανικές τεχνολογίες, όπως η βιοενέργεια με δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (BECCS) ή η άμεση δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα από την ατμόσφαιρα (DACCS), μπορούν να δεσμεύουν τον άνθρακα και να τον αποθηκεύουν σε μόνιμη βάση. Στη γεωργία και τη δασοκομία, οι πρακτικές ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας μπορούν να ενισχύσουν με βιώσιμο τρόπο την αποθήκευση άνθρακα στο έδαφος και στα δάση ή να μειώσουν την έκλυση άνθρακα από το έδαφος, και να δημιουργήσουν ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο για τους γεωργούς και τους δασοκόμους. Τα προϊόντα και τα υλικά μακράς διάρκειας, όπως τα προϊόντα δομικών κατασκευών από ξύλο, μπορούν επίσης να διατηρήσουν δεσμευμένο άνθρακα για αρκετές δεκαετίες ή περισσότερο.

Η σημερινή πρόταση θα προωθήσει καθαρές τεχνολογίες αιχμής και θα στηρίξει το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, αναγνωρίζοντας την ικανότητα αποθήκευσης άνθρακα των δομικών υλικών από ξύλο και των ενεργειακά αποδοτικών δομικών υλικών. Η πρόταση θα καταστήσει δυνατές καινοτόμες μορφές ιδιωτικής και δημόσιας χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης αντικτύπου ή της δημόσιας στήριξης βάσει αποτελεσμάτων στο πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων ή της κοινής γεωργικής πολιτικής. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να χρηματοδοτεί επιτόπου δράσεις απορρόφησης άνθρακα μέσω του Ταμείου Καινοτομίας (το οποίο μπορεί να χρηματοδοτήσει, μεταξύ άλλων, έργα BECCS και DACCS), της κοινής γεωργικής πολιτικής, του Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του προγράμματος LIFE και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» (συμπεριλαμβανομένης της αποστολής «Ευρωπαϊκή συμφωνία για το έδαφος»).

Η πρόταση της Επιτροπής θα συζητηθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία. Με βάση τα κριτήρια QU.A.L.ITY, η Επιτροπή θα αναπτύξει ειδικά προσαρμοσμένες μεθόδους πιστοποίησης για τα διάφορα είδη δραστηριοτήτων απορρόφησης άνθρακα, με την υποστήριξη ομάδας εμπειρογνωμόνων. Η πρώτη συνεδρίαση της ομάδας εμπειρογνωμόνων έχει προγραμματιστεί για το πρώτο τρίμηνο του 2023.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ για να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα, που υπογράφηκε το 2021, καθιστά νομικά δεσμευτική για την ΕΕ την εξισορρόπηση των εκπομπών και των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050 και την επίτευξη αρνητικών εκπομπών στη συνέχεια. Περιλαμβάνει επίσης έναν φιλόδοξο κλιματικό στόχο για το 2030 για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % σε σύγκριση με το 1990. Επομένως, η σημερινή πρόταση για την πιστοποίηση της απορρόφησης άνθρακα είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων της ΕΕ για το κλίμα στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού και για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Η σημερινή πρόταση βασίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για τους βιώσιμους κύκλους άνθρακα που εκδόθηκε το 2021. Θα συμβάλει στην επίτευξη του φιλόδοξου στόχου της ΕΕ για απορροφήσεις άνθρακα 310 Mt στον τομέα της χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας (LULUCF) έως το 2030, ενώ θα προωθήσει δραστηριότητες αποκατάστασης της φύσης σύμφωνα με τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης και τις πρακτικές κυκλικής οικονομίας από το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία. Θα βοηθήσει τις εταιρείες να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με το κλιματικό τους αποτύπωμα σύμφωνα με την οδηγία για την εταιρική κοινωνική ευθύνη και τα σχετικά πρότυπα για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας, και θα παρέχει μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τους ισχυρισμούς για κλιματική ουδετερότητα από δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς.