​Ευρωδικαστήριο: Καταδίκη της Ελλάδας για την ατμοσφαιρική ρύπανση στη Θεσσαλονίκη

Αναλυτικά στην απόφαση για την υπόθεση C-70/21 Επιτροπή κατά Ελλάδας: «Προσφυγή λόγω παραβάσεως, υπέρβαση της ημερήσιας οριακής τιμής για τα μικροσωματίδια ΑΣ₁₀ στη Θεσσαλονίκη» αναφέρεται ότι:

Η οδηγία 2008/50/ΕΚ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα καθορίζει στόχους για την ποιότητα του αέρα, για τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας και την ποιότητα του περιβάλλοντος. Προς το σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει να περιορίζουν την έκθεση των πολιτών, μεταξύ άλλων, στα αιωρούμενα σωματίδια ΑΣ₁₀

Αξιολογώντας ετησίως, από το 2005 και μετά, τις εκθέσεις της Ελλάδας σχετικά με την προστασία του ατμοσφαιρικού αέρα, η Επιτροπή εκτίμησε ότι δεν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες οριακές τιμές για τα ΑΣ₁₀ σε πολλές ζώνες και οικισμούς της Ελλάδας. Τον Νοέμβριο του 2009, απηύθυνε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα και, κατόπιν της απαντήσεως της τελευταίας, της απέστειλε τον Ιούνιο του 2010 αιτιολογημένη γνώμη όσον αφορά παραβάσεις που συνίσταντο σε υπερβάσεις των ετήσιων και ημερήσιων οριακών τιμών σε αρκετές ζώνες και οικισμούς για συνεχιζόμενα έτη.

Τον Φεβρουάριο του 2013, η Επιτροπή απέστειλε συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή, υποστηρίζοντας ότι πέρα από την διαρκή παραβίαση των οριακών τιμών, το κράτος μέλος αυτό δεν έλαβε τα κατάλληλα μέτρα ώστε η περίοδος μη συμμόρφωσης να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη σε δυο οικισμούς (Αθήνα και Θεσσαλονίκη), παραβιάζοντας έτσι την οδηγία. Από την απάντηση της Ελλάδας προέκυψε ότι η παραβίαση συνεχίστηκε μόνο στη Θεσσαλονίκη. Ακολούθησε τον Οκτώβριο του 2014 η συμπληρωματική αιτιολογημένη γνώμη της Επιτροπής, κατά την οποία έκρινε ότι η Ελλάδα υπερέβη την ημερήσια οριακή τιμή για τα ΑΣ₁₀ κατά τα έτη 2005-2012 στον οικισμό EL0004 Θεσσαλονίκης, παρέλειψε να μεριμνήσει ώστε να μην υπάρξει υπέρβαση και δεν διασφάλισε η περίοδος υπέρβασής τους να είναι συντομότερη. Η Ελλάδα τόνισε ότι υπήρξε συμμόρφωση κατά το έτος 2013. Ωστόσο, η Επιτροπή διαπίστωσε εκ νέου παραβάσεις κατά τα έτη 2014-2019 και ότι είχε μάλιστα αυξηθεί ο αριθμός των υπερβάσεων από το 2017. Εν συνεχεία, οι απαντήσεις των ελληνικών αρχών δεν ικανοποίησαν την Επιτροπή, σύμφωνα με την οποία οι υπερβάσεις παρέμειναν στη Θεσσαλονίκη ακόμη και μετά την αφαίρεση της συμβολής των φυσικών πηγών (π.χ. σκόνη Σαχάρας) και η παράβαση εξακολουθούσε να υφίσταται, χωρίς να έχουν ληφθεί κατάλληλα μέτρα για τον τερματισμό των υπερβάσεων.

Στις 3 Φεβρουαρίου του 2021, η Επιτροπή άσκησε ενώπιον του ΔΕΕ προσφυγή λόγω παραβάσεως προκειμένου να διαπιστωθεί ότι η Ελλάδα παρέβη:

• τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία, αφενός, έχοντας υπερβεί κατά τρόπο συστηματικό και διαρκή την ημερήσια οριακή τιμή για τις συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων ΑΣ₁₀, από το 2005 στον οικισμό EL0004 Θεσσαλονίκης, και, αφετέρου, παραλείποντας να θεσπίσει, από τις 11 Ιουνίου 2010, κατάλληλα μέτρα για την διασφάλιση της συμμορφώσεως προς την ημερήσια οριακή τιμή στον ίδιο οικισμό, και
• την υποχρέωσή της να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε η περίοδος υπερβάσεως οριακής τιμής να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.

Με τη σημερινή του απόφαση, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία, παραλείποντας να μεριμνήσει ώστε να μην υπάρξει υπέρβαση, κατά τρόπο συστηματικό και διαρκή, της ημερήσιας οριακής τιμής για τα ΑΣ10 από το 2005 έως και το 2012, στη διάρκεια του 2014 και, εν συνεχεία, εκ νέου από το 2017 έως και το 2019 στον οικισμό Θεσσαλονίκης,

Επίσης, το Δικαστήριο κατέληξε ότι η Ελλάδα, παραλείποντας να θεσπίσει από τις 11 Ιουνίου 2010 κατάλληλα μέτρα για την διασφάλιση της συμμορφώσεως προς την ημερήσια οριακή τιμή για τα ΑΣ10 στον ίδιο οικισμό, παρέβη τις υποχρεώσεις της που πηγάζουν από την οδηγία, και ειδικότερα την υποχρέωσή να διασφαλίσει ότι τα σχέδια για την ποιότητα του αέρα θεσπίζουν κατάλληλα μέτρα ώστε η περίοδος υπέρβασης της εν λόγω οριακής τιμής να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη.