​ΕΕ: Σύσταση για διενέργεια εκτιμήσεων κινδύνου σε 4 κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς

Η σύσταση αφορά την αξιολόγηση ενός από τα τέσσερα είδη κινδύνων στο πλαίσιο της εν λόγω ολοκληρωμένης προσέγγισης: του τεχνολογικού κινδύνου και της διαρροής τεχνολογίας. Η εκτίμηση κινδύνου θα έχει αντικειμενικό χαρακτήρα και στο παρόν στάδιο δεν μπορούν να προβλεφθούν τα αποτελέσματά της ούτε τα τυχόν επακόλουθα μέτρα. Στη σύσταση, η Επιτροπή παρέχει έναν κατάλογο δέκα κρίσιμων τεχνολογικών τομέων. Οι εν λόγω τεχνολογικοί τομείς επελέγησαν βάσει των εξής κριτηρίων:

• Ο υποστηρικτικός και μετασχηματιστικός χαρακτήρας της τεχνολογίας: οι δυνατότητες και η σημασία της τεχνολογίας ως μοχλού σημαντικής ενίσχυσης των επιδόσεων και της αποδοτικότητας και/ή ριζικών αλλαγών σε τομείς, ικανότητες κ.λπ.
• Ο κίνδυνος συγχώνευσης στρατιωτικού και μη στρατιωτικού τομέα: η σημασία της τεχνολογίας για τον μη στρατιωτικό και για τον στρατιωτικό τομέα και η δυνατότητά της να προάγει και τους δύο τομείς, καθώς και ο κίνδυνος χρήσης ορισμένων τεχνολογιών για την υπονόμευση της ειρήνης και της ασφάλειας.
• Ο κίνδυνος κατάχρησης της τεχνολογίας για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: πιθανή κατάχρηση των τεχνολογιών κατά παράβαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού των θεμελιωδών ελευθεριών.

Συλλογικές εκτιμήσεις κινδύνου με τα κράτη μέλη

Από τους δέκα κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς, στη σύσταση ταυτοποιούνται τέσσερις, των οποίων η έκθεση στους πλέον ευαίσθητους και άμεσους κινδύνους τεχνολογικής ασφάλειας και διαρροής τεχνολογίας θεωρείται εξαιρετικά πιθανή:

• Προηγμένες τεχνολογίες ημιαγωγών (μικροηλεκτρονική, φωτονική, μικροκυκλώματα υψηλής συχνότητας, εξοπλισμός κατασκευής ημιαγωγών)·
• Τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, υπολογιστικό νέφος, υπολογιστική παρυφών, ανάλυση δεδομένων, όραση υπολογιστή, γλωσσική επεξεργασία, αναγνώριση αντικειμένων)·
• Κβαντικές τεχνολογίες (κβαντική υπολογιστική, κβαντική κρυπτογραφία, κβαντικές επικοινωνίες, κβαντική ανίχνευση και κβαντικά ραντάρ)·
• Βιοτεχνολογίες (τεχνικές γενετικής τροποποίησης, νέες γονιδιωματικές τεχνικές, γονιδιωματική καθοδήγηση, συνθετική βιολογία).

Η Επιτροπή συνιστά να διενεργηθούν συλλογικές εκτιμήσεις κινδύνου από τα κράτη μέλη, από κοινού με την Επιτροπή, αρχικά για τους τέσσερις αυτούς τομείς, έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Η σύσταση περιλαμβάνει ορισμένες κατευθυντήριες αρχές για τη διάρθρωση των συλλογικών εκτιμήσεων κινδύνου, συμπεριλαμβανομένης της διαβούλευσης με τον ιδιωτικό τομέα και της προστασίας της εμπιστευτικότητας.
Κατά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με προτάσεις για περαιτέρω συλλογικές εκτιμήσεις κινδύνου με τα κράτη μέλη σε έναν ή περισσότερους από τους απαριθμούμενους πρόσθετους τεχνολογικούς τομείς ή σε υποσύνολα αυτών, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη εν εξελίξει ή προγραμματισμένες δράσεις για την προώθηση ή τη συνεργασία στον υπό εξέταση τεχνολογικό τομέα. Γενικότερα, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ στους σχετικούς τομείς μπορούν να συμβάλουν στη μείωση ορισμένων τεχνολογικών κινδύνων.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, μέσω των κατάλληλων φόρουμ εμπειρογνωμόνων, για την έναρξη των συλλογικών εκτιμήσεων κινδύνου στους τέσσερις προαναφερθέντες τεχνολογικούς τομείς.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα ξεκινήσει ανοικτό διάλογο με τα κράτη μέλη σχετικά με το κατάλληλο χρονοδιάγραμμα και το εύρος των περαιτέρω εκτιμήσεων κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη συμβολή του παράγοντα «χρόνος» στην εξέλιξη των κινδύνων. Η Επιτροπή μπορεί να παρουσιάσει περαιτέρω σχετικές πρωτοβουλίες έως την άνοιξη του 2024, βάσει του εν λόγω διαλόγου και της πρώτης εμπειρίας από τις αρχικές συλλογικές εκτιμήσεις κινδύνου, καθώς και περαιτέρω εισηγήσεων που ενδέχεται να υποβληθούν σχετικά με τους απαριθμούμενους τεχνολογικούς τομείς.

Η σύσταση δεν θα προδικάζει το αποτέλεσμα της εκτίμησης κινδύνου. Μόνο το αποτέλεσμα της λεπτομερούς συλλογικής εκτίμησης του επιπέδου και της φύσης των υφιστάμενων κινδύνων μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση περαιτέρω συζήτησης σχετικά με την ανάγκη λήψης συγκεκριμένων και αναλογικών μέτρων προώθησης, συνεργασίας ή προστασίας σε οποιονδήποτε από αυτούς τους τεχνολογικούς τομείς ή σε οποιοδήποτε υποσύνολό τους.

Ιστορικό

Στις 20 Ιουνίου 2023, η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος εξέδωσαν την κοινή ανακοίνωση σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική οικονομικής ασφάλειας. Η στρατηγική της ΕΕ για την οικονομική ασφάλεια βασίζεται σε μια προσέγγιση τριών πυλώνων: προαγωγή της οικονομικής βάσης και της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ· προστασία από κινδύνους· εταιρικές σχέσεις με ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα χωρών για τη διαχείριση κοινών ανησυχιών και συμφερόντων.

Η στρατηγική ορίζει μια σειρά δράσεων που πρέπει να αναληφθούν για την αντιμετώπιση των κινδύνων ανθεκτικότητας των αλυσίδων εφοδιασμού, των κινδύνων υλικής ασφάλειας και κυβερνοασφάλειας των κρίσιμων υποδομών, των κινδύνων που σχετίζονται με την τεχνολογική ασφάλεια και τη διαρροή τεχνολογίας, καθώς και των κινδύνων εργαλειοποίησης οικονομικών εξαρτήσεων ή οικονομικού εξαναγκασμού. Ο κατάλογος που περιλαμβάνεται στη σύσταση εντάσσεται στην τρίτη κατηγορία αυτών των δράσεων.

Ο Τιερί Μπρετόν, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς δήλωσε ότι:

Σήμερα, υλοποιούμε τη δέσμευσή μας να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται η ευρωπαϊκή οικονομία, ταυτοποιώντας δέκα τομείς κρίσιμων για την οικονομική μας ασφάλεια τεχνολογιών, ιδίως λόγω του κινδύνου συγχώνευσης στρατιωτικών και μη στρατιωτικών δραστηριοτήτων. Πρόκειται για σημαντικό βήμα προς ενίσχυση της ανθεκτικότητάς μας. Πρέπει να παρακολουθούμε συνεχώς τις κρίσιμες τεχνολογίες μας, να αξιολογούμε την έκθεσή μας σε κινδύνους και —εάν και όπου χρειάζεται— να λαμβάνουμε μέτρα για τη διαφύλαξη των στρατηγικών συμφερόντων και της ασφάλειάς μας. Η Ευρώπη προσαρμόζεται στη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα, βάζοντας τέλος στην εποχή της αφέλειας και ενεργώντας ως μια πραγματικά γεωπολιτική δύναμη.

Η αντιπρόεδρος Βιέρα Γιούροβα σημείωσε ότι:

Σήμερα δρομολογούμε συλλογικές εκτιμήσεις κινδύνου, από κοινού με τα κράτη μέλη μας, σε τέσσερις κρίσιμους για την οικονομική μας ασφάλεια τεχνολογικούς τομείς. Η τεχνολογία σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Η ΕΕ επιθυμεί να είναι πρωταγωνιστής και όχι πεδίο δράσης τρίτων. Και για να είμαστε πρωταγωνιστές, χρειαζόμαστε μια ενιαία θέση της ΕΕ, η οποία θα βασίζεται σε κοινή αξιολόγηση των κινδύνων. Με την προσέγγιση αυτή θα παραμείνουμε ένας ανοικτός και προβλέψιμος παγκόσμιος εταίρος, ο οποίος όμως αναπτύσσει το τεχνολογικό του πλεονέκτημα και καταπολεμά τις εξαρτήσεις του. Έτσι, η ενιαία μας αγορά και κάθε της στοιχείο δεν μπορούν παρά να βγουν πιο δυνατά.