Μικρομεσαίες & Οικογενειακές Επιχειρήσεις: Προκλήσεις και Ευκαιρίες στο M&A

Η συζήτηση ξεκίνησε με την επισήμανση ότι η ανάγκη για μεγέθυνση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι επιτακτική, ενώ η οικογενειακή τους δομή πολλές φορές λειτουργεί ανασταλτικά,ιδιαίτερα όταν χρειάζεται να εισέλθουν τρίτα πρόσωπα ή να αλλάξει η μετοχική σύνθεση, μια δυναμική που συχνά καταλήγει σε διενέξεις.

Η κα Λάρα Μπαράζι-Γερουλάνου, CEO της Kefish, μοιράστηκε την εμπειρία της από τη στρατηγική συνεργασία με ισπανικό όμιλο που εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας πριν από τρία χρόνια. Όπως ανέφερε, η απόφαση ήταν δύσκολη αλλά αναγκαία, καθώς η ίδια είχε διαγνώσει νωρίς την ανάγκη για στροφή προς τον τελικό καταναλωτή και την απαίτηση για μεγέθυνση σε έναν κλάδο ιδιαίτερα ευμετάβλητο.

Η συμφωνία ήταν αποτέλεσμα πολυετούς προετοιμασίας - η διαδικασία διήρκεσε τέσσερα χρόνια - και βασίστηκε στην εξασφάλιση πολιτισμικής συμβατότητας και κοινού οράματος. Υπογράμμισε δε ότι η αλλαγή ιδιοκτησίας είναι μια δύσκολη αλλά συχνά απαραίτητη διαδικασία για καλύτερη εταιρική διακυβέρνηση, με βασικό ζητούμενο την ένταξη της υφιστάμενης ομάδας στις νέες συνθήκες και τη διασφάλιση της συνέχειας του οργανισμού.

Ο κ. Αντώνης Μαρκόπουλος, Ιδρυτής και CEO της Prosperty, παρουσίασε τη δική του εμπειρία από τη στρατηγική συνεργασία με τη Eurobank, σημειώνοντας ότι ο κλάδος ακινήτων παραμένει ελκυστικός για επενδυτές, ιδίως όταν συνδέεται με τεχνολογία. Η Prosperty, με ήδη τρεις επενδυτές από το χώρο των VCs, αναζητούσε έναν στρατηγικό εταίρο που θα μπορούσε να προσδώσει προστιθέμενη αξία.

Η συνεργασία με τη Eurobank, μία από τις σπάνιες περιπτώσεις άμεσης τραπεζικής επένδυσης σε startup στην Ελλάδα, στοχεύει στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου οικοσυστήματος που ενώνει την αγορά ακινήτων με τις χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες. Όπως ανέφερε, η τράπεζα διαθέτει και σημαντικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων, γεγονός που ενισχύει τις συνέργειες.

Αναφερόμενος στα επόμενα βήματα, ο κ. Μαρκόπουλος δήλωσε ότι η εταιρεία αναπτύσσεται με ρυθμούς άνω του 250% ετησίως και στοχεύει στην επέκταση σε αγορές όπως η Λατινική Αμερική και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με νέες υπηρεσίες που περιλαμβάνουν εργαλεία αποτίμησης και ανάλυσης της αγοράς ακινήτων βασισμένα σε δεδομένα (data-driven). Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη για scale-up κεφάλαια και στη στήριξη καινοτόμων ομάδων, ώστε να μπορέσουν τέτοιου είδους επιχειρήσεις να περάσουν από τη φάση της επιβίωσης στη φάση της θεσμικής ανάπτυξης.

Η κα Κλαίρη Παύλου, Partner στη Δικηγορική Εταιρεία KYRIAKIDES GEORGOPOULOS, ανέδειξε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην προετοιμασία για ένα πιθανό M&A deal. Όπως σημείωσε μεταξύ άλλων, πολλές δεν διαθέτουν συμφωνίες μετόχων (shareholders’ agreements) και λειτουργούν με προσωποκεντρικά σχήματα και δομές, γεγονός που δυσχεραίνει τον διάλογο για μεταβίβαση ή στρατηγική συνεργασία. Τόνισε επίσης την απουσία σαφούς διαχωρισμού ανάμεσα στην οικογενειακή και την εταιρική δομή, καθώς και την καθυστέρηση στην προσφυγή σε εξειδικευμένους συμβούλους.

Από την πλευρά του, ο κ. Τάσος Ιωσηφίδης, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής της EY-Parthenon, επισήμανε ότι πάνω από το 99% των ελληνικών επιχειρήσεων είναι ΜμΕ (το 95% μικρές) και απασχολούν το 85% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Ωστόσο, όπως παρατήρησε, «οι περισσότερες δραστηριοποιούνται σε ευκαιριακά μοντέλα επιχειρηματικότητας, μοντέλα επιβίωσης», χωρίς εξωστρέφεια και χωρίς προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Υπογράμμισε την ανάγκη μετάβασης σε θεσμικό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης, την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και την υποστήριξη του scale-up περιβάλλοντος.

Ο κ. Ηλίας Κοιμτζόγλου, Managing Partner στη Δικηγορική Εταιρεία KBVL – μέλος του Deloitte Legal Network, υπογράμμισε την αυξανόμενη προτίμηση των επιχειρηματικών μερών προς τη διαιτησία για την επίλυση διαφορών στο πλαίσιο εταιρικών συναλλαγών, ανεξαρτήτως κλίμακας. «Τα μέρη προσυμφωνούν εκ των προτέρων να επιλύσουν τις διαφορές τους μέσω διαιτησίας, η οποία προσφέρει ταχύτητα, ασφάλεια και εμπιστευτικότητα», σημείωσε. Όπως τόνισε, η διαιτησία, σε αντίθεση με τη δικαστική διαδικασία που ενδέχεται να διαρκέσει ακόμη και μία δεκαετία, προσφέρει ένα πλαίσιο επίλυσης διαφορών που σέβεται τον επιχειρηματικό χρόνο και τις ανάγκες των μερών.

Ο κ. Δημήτρης Δουβρής, Partner και Head of Deals Services της Grant Thornton στην Ελλάδα, περιέγραψε την αλλαγή νοοτροπίας που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στο οικοσύστημα των ελληνικών επιχειρήσεων. «Κανείς δεν ήθελε να αφήσει έναν ‘ξένο’ να μπει στο σπίτι - αυτή η προσέγγιση όμως έχει αρχίσει να αλλάζει», σημείωσε, αναφερόμενος στην επιφυλακτική στάση των μικρομεσαίων και οικογενειακών επιχειρήσεων απέναντι σε στρατηγικούς εταίρους και εξωτερικά κεφάλαια. Σύμφωνα με τον ίδιο, το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων αποτελεί περιορισμό, ιδίως ως προς την ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο. «Πλέον είναι ξεκάθαρο ότι πολλοί επενδυτές δεν φέρνουν μόνο κεφάλαια, αλλά και πρόσβαση σε αγορές, καθώς και πολύτιμη καθοδήγηση», πρόσθεσε. Αναφερόμενος στο ζήτημα της διαδοχής, υπογράμμισε ότι οι εξαγορές και συγχωνεύσεις μπορούν να λειτουργήσουν τόσο ως στρατηγικός τρόπος συνέχισης, όσο και ως εργαλείο «cash-out» για επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν σχέδιο διαδοχής.

Ο κ. Πάρις Οικονόμου, Head of Wholesale Banking της Optima bank, αναφέρθηκε στον ρόλο των αγορών - κύριας και εναλλακτικής - στη διαμόρφωση ισχυρότερων επιχειρηματικών σχημάτων. Όπως ανέφερε, «η κεφαλαιαγορά κινείται προς μεγαλύτερη διασπορά», ενισχύοντας την εταιρική διακυβέρνηση και το εταιρικό management, ενώ υπογράμμισε τον υποστηρικτικό ρόλο των τραπεζών στην χρηματοδότηση και την επενδυτική στρατηγική των deals.

Το Mergers & Acquisitions Summit διοργανώνεται από το Moneyreview.gr