Η ESET παρέχει συμβουλές για να εντοπίσουμε σημάδια ότι μας παρακολουθούν μέσω του smartphone μας

Η απειλή δεν προέρχεται μόνο από κακόβουλες εφαρμογές, αλλά και από την ανεξέλεγκτη συλλογή δεδομένων από εταιρείες, ένα ζήτημα που έχει θέσει ακόμη και η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Όπως προειδοποίησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ το 2022, «οι επιχειρήσεις συλλέγουν, χρησιμοποιούν και πωλούν δεδομένα καταναλωτών. Ωστόσο, οι καταναλωτές ενδέχεται να μην γνωρίζουν πώς συλλέγονται και χρησιμοποιούνται αυτά τα δεδομένα και, γενικά, δεν είναι σε θέση να σταματήσουν τη συλλογή τους ή να επαληθεύσουν την ακρίβειά τους». Κατανοώντας καλύτερα αυτούς τους κινδύνους, μπορούμε να λάβουμε μέτρα για να τους ελαχιστοποιούμε.

«Το πιο σημαντικό είναι να καταλάβουμε πώς παρακολουθείται το τηλέφωνό μας και βέβαια πώς να το προστατέψουμε» προειδοποιεί ο Phil Muncaster από την παγκόσμια εταιρία ψηφιακής ασφάλειας ESET

Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι παρακολούθησης μέσω κινητού

Ίσως ο πιο προφανής τρόπος εντοπισμού του τηλεφώνου μας είναι μέσω του GPS. Πολλές εφαρμογές χρησιμοποιούν αυτή τη λειτουργία για να παρακολουθούν την τοποθεσία μας, φαινομενικά για να βελτιώσουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Για παράδειγμα, μια εφαρμογή χαρτών χρειάζεται την τοποθεσία μας, αλλά είναι πραγματικά απαραίτητη για ένα παιχνίδι ή μια εφαρμογή φακού; Κακόβουλες ή ύποπτες εφαρμογές μπορεί να κάνουν κατάχρηση αυτής της λειτουργίας για να παρακολουθούν τις κινήσεις μας χωρίς να το γνωρίζουμε. Επιπλέον, ακόμη και νόμιμες εφαρμογές ενδέχεται να παραβιαστούν, εκθέτοντας σε κίνδυνο το ιστορικό με τα δεδομένα τοποθεσίας μας.

Ωστόσο, ακόμη και αν απενεργοποιήσουμε τις υπηρεσίες τοποθεσίας στη συσκευή μας iOS ή Android, υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους τρίτοι μπορούν να μας παρακολουθήσουν. Αυτοί περιλαμβάνουν:

Spyware και Malware

Το κακόβουλο λογισμικό που είναι εγκατεστημένο στη συσκευή μας και έχει σχεδιαστεί για την παρακολούθηση δραστηριοτήτων –συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας– αναφέρεται γενικά ως «spyware». Εκμεταλλεύεται ευπάθειες της συσκευής για να λειτουργήσει κρυφά. Μπορεί να καταγράφει πληκτρολογήσεις, να κλέβει πληροφορίες περιήγησης, να εγγράφει ήχο και βίντεο ή να τραβά στιγμιότυπα οθόνης. Ενδέχεται να εγκατασταθεί χωρίς να το καταλάβετε, μέσω phishing συνδέσμων, μολυσμένων ιστοσελίδων (drive-by downloads), κακόβουλων διαφημίσεων ή ύποπτων εφαρμογών.

Τριγωνισμός κυψελών κινητής τηλεφωνίας

Ο πάροχος κινητής τηλεφωνίας μπορεί να εντοπίσει την τοποθεσία μας κατά προσέγγιση, αναλύοντας την ισχύ του σήματος της συσκευής μας σε σχέση με τις κοντινές κυψέλες κινητής τηλεφωνίας. Τα δεδομένα αυτά, θεωρητικά, μπορούν να παραδοθούν σε αρχές επιβολής του νόμου ή κρατικές υπηρεσίες.

Stingrays (IMSI Catchers)

Πρόκειται για κινητές συσκευές που μιμούνται πύργους κινητής τηλεφωνίας και επιτρέπουν σε κακόβουλους χρήστες ή κρατικούς φορείς να παρακολουθούν την τοποθεσία και άλλα δεδομένα από κοντινές συσκευές.

Παρακολούθηση μέσω Wi-Fi και Bluetooth

Τα smartphone επικοινωνούν διαρκώς με κοντινά δίκτυα Wi-Fi και συσκευές Bluetooth. Ορισμένα μπορεί να είναι κακόβουλα και, αν συνδεθούμε, μπορούν να παρακολουθήσουν τη συσκευή και την τοποθεσία μας. Ο κίνδυνος είναι αυξημένος σε αστικές περιοχές με πυκνά δίκτυα και πολλές συσκευές. Αν και τα λειτουργικά συστήματα των κινητών χρησιμοποιούν τυχαίες διευθύνσεις MAC για την προστασία της ιδιωτικότητας, όπως σημειώνει και o διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός EFF, υπάρχουν εξαιρέσεις.

Παρακολούθηση στο διαδίκτυο

Κατά την επίσκεψη σε ιστοσελίδες, η δραστηριότητά μας μπορεί να παρακολουθείται τόσο από την ίδια την ιστοσελίδα όσο και από τρίτους. Η παρακολούθηση γίνεται κυρίως μέσω της IP διεύθυνσής σας, cookies, web beacons, τεχνικών όπως το canvas fingerprinting και το δακτυλικό αποτύπωμα του browser.

Φυσικοί ανιχνευτές τηλεφώνων

Συσκευές όπως το Apple AirTag, το Tile ή το Samsung SmartTag χρησιμοποιούν τεχνολογία Bluetooth και υπερευρείας ζώνης (UWB) για τον εντοπισμό αντικειμένων και συσκευών. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν κακόβουλα αν τοποθετηθούν διακριτικά στην τσάντα ή τα ρούχα κάποιου.

Σημάδια ότι το τηλέφωνό μας παρακολουθείται

Χρειάζεται να δώσουμε προσοχή στα παρακάτω σημάδια, τα οποία ενδέχεται να υποδηλώνουν ότι η συσκευή μας παρακολουθείται:

1. Ασυνήθιστη κατανάλωση μπαταρίας

Εάν η μπαταρία του τηλεφώνου μας εξαντλείται πιο γρήγορα από το συνηθισμένο, αυτό μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία spyware ή ύποπτων εφαρμογών που εκτελούνται διαρκώς στο παρασκήνιο. Υπάρχουν διαθέσιμες οδηγίες για έλεγχο τόσο σε συσκευές iOS όσο και Android.

2. Υψηλή χρήση δεδομένων

Μια απροσδόκητη ή υπερβολική αύξηση στην κατανάλωση δεδομένων μπορεί να σημαίνει ότι κακόβουλο λογισμικό ή άγνωστη εφαρμογή αποστέλλει συνεχώς δεδομένα τοποθεσίας ή άλλες πληροφορίες σε τρίτους. Ο έλεγχος μπορεί να γίνει μέσω των ρυθμίσεων σε Android και iOS.

3. Υπερθέρμανση

Η υπερθέρμανση της συσκευής, ακόμη και όταν δεν χρησιμοποιείται, μπορεί να υποδεικνύει ότι εκτελούνται μη εξουσιοδοτημένες διεργασίες στο παρασκήνιο.

4. Άγνωστες εφαρμογές

Ορισμένες εφαρμογές παρακολούθησης ή spyware μπορεί να είναι μεταμφιεσμένες ως νόμιμες. Είναι καλό να ελέγχουμε τακτικά την αρχική μας οθόνη και τη λίστα των εφαρμογών για τυχόν ύποπτα ή άγνωστα εικονίδια.

5. Παράξενα μηνύματα, ειδοποιήσεις και σύμβολα

Η λήψη ασυνήθιστων SMS με περίεργους χαρακτήρες ή από άγνωστους αριθμούς ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη ότι λογισμικό υποκλοπής επιχειρεί να επικοινωνήσει με τρίτους. Επιπλέον, αξίζει να ελέγξουμε αν η κάμερα ή το μικρόφωνο του Android ή iPhone τηλεφώνου μας ενεργοποιείται αυτόματα, χωρίς προφανή λόγο.

6. Άγνωστες συσκευές

Καλό είναι να ελέγχουμε τακτικά για την παρουσία άγνωστων αντικειμένων στις τσάντες, τα ρούχα ή τα προσωπικά μας είδη. Υπάρχουν συστήματα παρακολούθησης που διατίθενται σε διάφορα μεγέθη και σχήματα, και μπορεί να περάσουν απαρατήρητα.

Πώς να εμποδίσουμε την παρακολούθηση του τηλεφώνου μας

Η καλή είδηση είναι ότι με μερικά απλά βήματα μπορούμε να προλάβουμε πιθανά προβλήματα απορρήτου και ασφάλειας που σχετίζονται με την παρακολούθηση της συσκευής μας. Αυτά περιλαμβάνουν:

1. Έλεγχος των αδειών των εφαρμογών

Χρειάζεται να αφιερώσουμε χρόνο για να ελέγχουμε τακτικά τις άδειες που χορηγούμε στις εφαρμογές μας, ειδικά σε εκείνες που έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες εντοπισμού θέσης. Πρέπει να ακυρώνουμε όσες φαίνονται περιττές και να ελέγχουμε τις νέες εφαρμογές με μεγαλύτερη αυστηρότητα.

2. Εγκατάσταση αξιόπιστου λογισμικού ασφαλείας

Αν εγκαταστήσουμε λογισμικό προστασίας από ιούς ή κακόβουλο λογισμικό από έναν αξιόπιστο προμηθευτή, θα εντοπίζονται και θα αφαιρούνται πιθανές απειλές. Επίσης, διασφαλίζουμε ότι όλες οι μελλοντικές λήψεις θα ελέγχονται για ασφάλεια.

3.Αποφεύγουμε να συνδεόμαστε σε δημόσια δίκτυα Wi-Fi

Αν είναι δυνατόν, καλό είναι να αποφεύγουμε τη σύνδεση σε δημόσια δίκτυα Wi-Fi, καθώς ενδέχεται να μην είναι ασφαλή και να επιτρέπουν σε χάκερ να υποκλέψουν πληροφορίες από τη συσκευή μας. Ορισμένα μπορεί να είναι ακόμη και ψεύτικα κακόβουλα hotspot. Αν πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε, ας φροντίσουμε πρώτα να έχουμε εγκατεστημένο ένα αξιόπιστο εικονικό ιδιωτικό δίκτυο (VPN).