Επ. Ανταγωνισμού: Η ολιγοπωλιακή διάρθρωση της τραπεζικής αγοράς οδηγεί σε μειωμένο ανταγωνισμό στις καταθέσεις
Καθυστερημένη και άνιση αντίδραση στην αύξηση των επιτοκίων στις καταθέσεις, κινητικότητα μόνο στις χαμηλότοκες καταθέσεις και μειωμένο ανταγωνισμό στα επιτόκια καταθέσεων λόγω της δομής της τραπεζικής αγοράς βρήκε η Επιτροπή Ανταγωνισμού στον έλεγχο που έκανε για τις χαμηλές αποδόσεις των τραπεζικών καταθέσεων.
Ταυτόχρονα προτείνει να ακολουθηθούν διάφορα μοντέλα τραπεζικών καταθέσεων που υπάρχουν στην Ευρώπη προς όφελος των αποδόσεων και των καταναλωτών και ταυτόχρονα να ενημερώνονται οι καταθέτες για τα επιτόκια.
Η έρευνα της Επιτροπης Ανταγωνισμού για τις τραπεζικές καταθέσεις έλεγξε:
- την ολιγοπωλιακή δομή της αγοράς και των υψηλών εμποδίων εισόδου
- διαφόρων παραμέτρων, με προεξάρχουσα την υπερβάλλουσα ρευστότητα των τραπεζών, οι οποίες ενδέχεται να στερούν από τις τράπεζες το κίνητρο να ενσωματώνουν πληρέστερα και ταχύτερα τυχόν αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής της ΕΚΤ
- την αδράνειας των καταναλωτών ως προς την αναζήτηση και ενδεχόμενη αλλαγή παρόχου, η οποία μπορεί να εδραιώσει την ήδη ολιγοπωλιακή δομή της αγοράς
Βασικό αντικείμενο της έρευνας είναι οι τραπεζικές καταθέσεις (καταθέσεις όψεως, ταμιευτηρίου και προθεσμίας), οι οποίες αποτελούν βασική πηγή χρηματοδότησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και βασικό μέσο αποταμίευσης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στις προθεσμιακές καταθέσεις, καθώς αυτές αποτελούν το κύριο αποταμιευτικό προϊόν στην ελληνική αγορά, σε αντίθεση με τις καταθέσεις ταμιευτηρίου, οι οποίες στην πράξη λειτουργούν κυρίως ως λογαριασμοί πληρωμών με ελάχιστη ή μηδενική απόδοση.
Η κλαδική έρευνα καταδεικνύει ότι:
- η αύξηση των καταθέσεων την εξεταζόμενη περίοδο αφορά κυρίως καταθέσεις υψηλής ρευστότητας και χαμηλής απόδοσης,
- η μετακύλιση των αυξήσεων των επιτοκίων πολιτικής της ΕΚΤ στα επιτόκια καταθέσεων υπήρξε περιορισμένη, καθυστερημένη και άνιση,
- το κόστος ευκαιρίας της διακράτησης τραπεζικών καταθέσεων παραμένει υψηλό, ενισχύοντας τη στροφή των καταθετών σε εναλλακτικές τοποθετήσεις,
- η δομή και τα χαρακτηριστικά της ελληνικής τραπεζικής αγοράς δεν ευνοούν την ανάπτυξη έντονου ανταγωνισμού στα καταθετικά επιτόκια.
Με βάση τα ανωτέρω, η Έκθεση καταλήγει σε διαπιστώσεις και προτάσεις που αποσκοπούν να ενισχύσουν τη διαφάνεια, τη συγκρισιμότητα των καταθετικών προϊόντων και την κινητικότητα των καταθετών, καθώς και την αποτελεσματικότερη μετακύλιση των μεταβολών της νομισματικής πολιτικής προς όφελος των καταναλωτών.
Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στη βελτίωση της λειτουργίας του ανταγωνισμού στην αγορά τραπεζικών καταθέσεων και, κατ’ επέκταση, στη στήριξη της αποταμίευσης και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Οι προτάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού
- Ενίσχυση ανταγωνισμού μέσω νέων εισόδων και επεκτάσεων (π.χ. Attica/Credia Bank, συνεταιριστικές τράπεζες, Viva Bank), με στόχο την πίεση για καλύτερα επιτόκια.
- Δημιουργία κρατικών αποταμιευτικών λογαριασμών τύπου Livret A/LEP (γαλλικό μοντέλο), με κρατικά καθοριζόμενο επιτόκιο, ως συμπληρωματικό εργαλείο χρηματοδότησης του κρατικού προϋπολογισμού και ενίσχυσης αποδόσεων για μικροκαταθέτες, με την επιφύλαξη αξιολόγησης της δυνατότητας εφαρμογής και της σχετικής δημοσιονομικής αποτελεσματικότητας.
- Ανάπτυξη γνήσιων αποταμιευτικών προϊόντων (π.χ. fidelity premium όπως στο Βέλγιο), που επιβραβεύουν τη διακράτηση κεφαλαίων με προνομιακό επιτόκιο, προσφέροντας ισορροπία μεταξύ απόδοσης και ευελιξίας έναντι της ισχύουσας κατάστασης.
- Αύξηση κινητικότητας καταθετών με καλύτερη ενημέρωση και σύγκριση επιτοκίων (δημοσιεύσεις ΤτΕ, ιστοσελίδες σύγκρισης), απλοποίηση/προώθηση της «αλλαγής παρόχου», πιθανή επέκτασή της σε επιχειρήσεις και μακροπρόθεσμα διερεύνηση φορητότητας αριθμού λογαριασμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σχολιάστε