Διεθνής Διαφάνεια: Υποχωρεί η Ελλάδα στον παγκόσμιο δείκτη διαφθοράς

Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς (Corruption Perceptions Index – CPI) για το 2018, που δημοσιεύθηκε από τη Διεθνή Διαφάνεια, καταδεικνύει ότι η διαρκής αποτυχία των περισσοτέρων χωρών να πατάξουν αποτελεσματικά τη διαφθορά συντελεί στην κρίση της Δημοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Τη στιγμή που οι δημοκρατικοί θεσμοί ανά τον κόσμο βρίσκονται υπό απειλή – συχνά από ηγέτες αυταρχικούς ή λαϊκιστές – οφείλουμε να κάνουμε περισσότερα για να ενδυναμώσουμε τους ελεγκτικούς μηχανισμούς και να προστατέψουμε τα δικαιώματα των πολιτών», ανέφερε η Patricia Moreira, Διευθύντρια της Διεθνούς Διαφάνειας. «Η διαφθορά υπονομεύει τη δημοκρατία, προκαλώντας ένα φαύλο κύκλο, όπου η διαφθορά υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς, με αποτέλεσμα οι αδύναμοι θεσμοί να καθίστανται αναποτελεσματικοί στην καταπολέμηση της διαφθοράς».

Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς για το 2018 βασίστηκε σε 13 έρευνες και εκθέσεις εμπειρογνωμόνων, για να μετρήσει την αντίληψη περί διαφθοράς στον δημόσιο τομέα σε 180 χώρες και επικράτειες, δίνοντας σε κάθε μια από αυτές έναν βαθμό από το 0 (στις χώρες με μεγάλη διαφθορά) ως το 100 (στις χώρες που έχουν μηδενική διαφθορά).

Τα σημαντικά του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς: Περισσότερες από τα 2/3 των χωρών έχουν βαθμό κάτω από 50, με μέσο όρο μόλις το 43. Από το 2012, μόνο 20 χώρες έχουν σημαντικά βελτιώσει την βαθμολογία τους, συμπεριλαμβανομένων της Αργεντινής και της Ακτής του Ελεφαντοστού, ενώ 16 χώρες έχουν παρουσιάσει σημαντική πτώση στην βαθμολογία, μεταξύ των οποίων η Αυστραλία, η Χιλή και η Μάλτα.

Η Δανία και η Νέα Ζηλανδία βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης με 88 και 87 βαθμούς, αντίστοιχα. Η Σομαλία, το Νότιο Σουδάν και η Συρία καταλαμβάνουν τις τελευταίες θέσεις στην κατάταξη με 10, 13 και 13 βαθμούς, αντίστοιχα. Την υψηλότερη βαθμολογία σε επίπεδο περιοχής την κατέχει η Δυτική Ευρώπη και η Ευρωπαϊκή Ένωση, με μέση βαθμολογία 66, ενώ οι περιοχές με την χαμηλότερη βαθμολογία είναι η Υποσαχάρια Αφρική (μέση βαθμολογία 32), η Ανατολική Ευρώπη και η Κεντρική Ασία (μέση βαθμολογία 35).

Διαφθορά και κρίση της Δημοκρατίας: Η ανάλυση των δεδομένων για την διεθνή δημοκρατία αναδεικνύει την άμεση συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ διαφθοράς και υγιούς δημοκρατίας. Οι πλήρως δημοκρατικές χώρες έχουν μέση βαθμολογία 75 στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, οι ελλειμματικές δημοκρατίες έχουν μέση βαθμολογία 49, τα υβριδικά καθεστώτα –τα οποία παρουσιάζουν απολυταρχικές τάσεις- έχουν βαθμολογία 35, ενώ τα αυταρχικά καθεστώτα συγκεντρώνουν την χειρότερη βαθμολογία, με μέσο όρο μόλις 30 στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς .

Αποσαφηνίζοντας αυτήν την τάση, η βαθμολογία που συγκέντρωσαν στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς η Ουγγαρία και η Τουρκία μειώθηκε κατά 8 και 9 μονάδες, αντιστοίχως, κατά την τελευταία πενταετία. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία έχει υποβαθμιστεί από «μερικώς ελεύθερη» σε «μη ελεύθερη» χώρα, ενώ η Ουγγαρία κατέγραψε την χαμηλότερη -από την πτώση του κομμουνισμού, το 1989- βαθμολογία σε ό,τι αφορά στα πολιτικά δικαιώματα. Αυτές οι επιδόσεις αντικατοπτρίζουν την υποβάθμιση του κράτους δικαίου και των δημοκρατικών θεσμών και, παράλληλα, την ραγδαία συρρίκνωση του πεδίου δράσης της κοινωνίας των πολιτών και των ανεξάρτητων μέσων μαζικής ενημέρωσης στις χώρες αυτές.

Γενικότερα, οι χώρες με υψηλά επίπεδα διαφθοράς μπορούν να καταστούν επικίνδυνες για τους πολιτικά αντιφρονούντες. Πρακτικά, όλες οι χώρες στις οποίες πολιτικές δολοφονίες έχουν διαταχθεί ή εγκριθεί από τις κυβερνήσεις τους έχουν καταταχθεί στις πλέον διεφθαρμένες στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς .

Χώρες που χρήζουν προσοχής: Με βαθμολογία 71, οι ΗΠΑ έχασαν 4 βαθμούς συγκριτικά με το 2017, εγκαταλείποντας την πρώτη εικοσάδα των χωρών στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς για πρώτη φορά από το 2011. Η χαμηλή βαθμολογία έρχεται ακριβώς την περίοδο κατά την οποία οι ΗΠΑ βιώνουν απειλή στα συστήματα των ελεγκτικών μηχανισμών τους, καθώς και διάβρωση των κανόνων δεοντολογίας στις ανώτατες βαθμίδες της πολιτικής ιεραρχίας τους.

Η Βραζιλία έπεσε κατά 2 βαθμούς συγκριτικά με πέρυσι, φτάνοντας τους 35 βαθμούς, συγκεντρώνοντας έτσι την χαμηλότερη βαθμολογία της των τελευταίων επτά ετών στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Με υποσχέσεις για εξάλειψη της διαφθοράς, ο νέος πρόεδρος της χώρας ξεκαθάρισε ότι θα κυβερνήσει με σιδηρά πυγμή, απειλώντας πολλά δημοκρατικά κεκτημένα της χώρας.

«Η έρευνά μας κάνει ξεκάθαρη την διασύνδεση που υπάρχει μεταξύ μιας υγιούς δημοκρατίας και της αποτελεσματικής καταπολέμησης της διαφθοράς τον δημόσιο τομέα», ανέφερε η Delia Ferreira Rubio, Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας. «Η διαφθορά είναι πολύ πιο πιθανόν να αναφυεί εκεί όπου τα θεμέλια της δημοκρατίας είναι σαθρά, και, όπως παρατηρήσαμε σε πολλές χώρες, εκεί όπου μη δημοκράτες και λαϊκιστές πολιτικοί την χρησιμοποιούν προς όφελός τους».

Προκειμένου να σημειωθεί πραγματική πρόοδος κατά της διαφθοράς και να ενισχυθεί η δημοκρατία σε όλο τον κόσμο, η Διεθνής Διαφάνεια καλεί όλες τις κυβερνήσεις να:

• ενδυναμώσουν τους θεσμούς που αποσκοπούν στη διατήρηση των ελεγκτικών μηχανισμών υπεράνω της πολιτικής εξουσίας και να διασφαλίσουν την δυνατότητά τους να λειτουργούν χωρίς εκφοβισμούς
• κλείσουν το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στο γράμμα της νομοθεσίας κατά της διαφθοράς, από την μια πλευρά, και στην εφαρμογή και την επιβολή της, από την άλλη πλευρά
• υποστηρίξουν τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που προωθούν την συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική και την εποπτεία από τους πολίτες των κρατικών δαπανών, ιδίως σε τοπικό επίπεδο
• υποστηρίξουν την ελευθερία και ανεξαρτησία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και να διαφυλάξουν την ασφάλεια των δημοσιογράφων και την δυνατότητά τους να εργάζονται χωρίς εκφοβισμό ή παρενόχληση

Για το 2018, η Ελλάδα συγκεντρώνει 45 βαθμούς, ήτοι μειώνει τις επιδόσεις της κατά 3 βαθμούς σε σχέση με το 2017, κατατασσόμενη έτσι για το 2018 στην 67η θέση παγκοσμίως, ενώ το 2017 κατείχε την 59η θέση. «Στην ανάλυση της Διεθνούς Διαφάνειας για την περιοχή της Δυτικής Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα κατατάσσεται στις “υπό παρακολούθηση χώρες»», σημειώνει η Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος Δρ. Δαμάσκου Άννα. «Η χώρα μας θέλει να βρίσκεται στον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά απέχει ακόμη από τον μέσο όρο της Δυτικής Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Ως εκ τούτου, πρέπει ως χώρα να εντείνουμε τις προσπάθειες μας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ώστε να μην επιτρέψουμε σε τούτη να πλήξει έτι περαιτέρω την ποιότητα της δημοκρατίας μας».