Μετά την πτωτική πορεία του κλάδου για 6 συνεχείς οικονομικές χρήσεις, το 2015 φαίνονται τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης της αγοράς η οποία εκτιμάται να είναι οριακά ανοδική το 2016 και το 2017. Την καλύτερη εικόνα στις επιμέρους κατηγορίες γραφικών τεχνών παρουσιάζει το 2016 η αγορά εκτυπώσεων εύκαμπτων υλικών συσκευασίας, κυρίως λόγω της εξωστρέφειας των εν λόγω επιχειρήσεων, αλλά και την αύξηση των εξαγωγών γενικότερα που αναμένεται να συνεχιστεί και την επόμενη διετία.
Ο κλάδος των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα αποτελείται από έναν εκτεταμένο αριθμό επιχειρήσεων που χαρακτηρίζονται από ανομοιογένεια σε σχέση με τις υπηρεσίες που παρέχουν. Βάσει της τελευταίας έκδοσης της Κλαδικής Μελέτης που εκπονήθηκε από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group, κάποιες από αυτές είναι καθετοποιημένες και συμμετέχουν σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, ενώ άλλες ασχολούνται αποκλειστικά με κάποιο στάδιο της διαδικασίας εκτύπωσης (προεκτύπωση, εκτύπωση, μετεκτύπωση). Στον κλάδο δραστηριοποιούνται επίσης εκδοτικές επιχειρήσεις και εταιρείες παραγωγής υλικών συσκευασίας, οι οποίες πραγματοποιούν σε δικές τους εγκαταστάσεις την εκτύπωση των προϊόντων τους. Σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως είναι τα βιβλία, τα διαφημιστικά έντυπα, τα χάρτινα κουτιά και τα λοιπά έντυπα, η αγορά είναι πλήρως κατακερματισμένη. Αντίθετα σε προϊόντα όπως είναι τα περιοδικά-εφημερίδες, τα μηχανογραφικά έντυπα, οι χάρτινες ετικέτες και τα εύκαμπτα υλικά συσκευασίας, η παραγωγή εμφανίζει μεγαλύτερο βαθμό συγκέντρωσης.
Δεδομένου ότι οι υπηρεσίες του κλάδου των γραφικών τεχνών αποτελούν ένα ενδιάμεσο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας, η ζήτηση τελικών προϊόντων, όπως εφημερίδων, περιοδικών, βιβλίων, χάρτινων και πλαστικών ειδών συσκευασίας κλπ., προσδιορίζει και τη ζήτηση των εν λόγω υπηρεσιών.
Η Σταματίνα Παντελαίου, Director Οικονομικών Μελετών της ICAP Group, αναφέρει ότι η συνολική αγορά των Γραφικών Τεχνών παρουσίασε καθοδική πορεία την περίοδο 2009 - 2014 με μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης -8,1%. Το 2015 εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης της αγοράς του κλάδου, ενώ το 2016 σημειώνει οριακή αύξηση 0,9% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, κυρίως λόγω της αύξησης στην αγορά των εκτυπώσεων εύκαμπτων υλικών συσκευασίας.
Σύμφωνα με τις ισχύουσες συνθήκες και τάσεις της αγοράς και βάσει οικονομετρικού μοντέλου που έχει αναπτυχθεί από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group εκτιμάται ότι η ανοδική τάση της συνολικής αγοράς θα συνεχιστεί και το 2017 (+3%).
Το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς των γραφικών τεχνών αποσπά από το 2014 η κατηγορία εύκαμπτα υλικά συσκευασίας με το μερίδιο της, το 2016, να ανέρχεται σε 22,2%. Ακολουθεί η κατηγορία χάρτινα κουτιά με 19,1%.
Η κατηγορία των περιοδικών και εφημερίδων έχει πληγεί περισσότερο σε σύγκριση με τις υπόλοιπες κατηγορίες γραφικών τεχνών, τόσο από την οικονομική ύφεση των τελευταίων ετών, όσο και από την αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου και των ψηφιακών εκδόσεων, παρουσιάζοντας σωρευτική μείωση της τάξης του 64% την περίοδο 2007-2016. Το μερίδιο αυτής της κατηγορίας συρρικνώθηκε σε 17,2% το 2016.
Σύμφωνα με την κα Παντελαίου, με βάση τις ισχύουσες συνθήκες της οικονομίας και τις τάσεις της αγοράς, αλλά και με βάση την πρόβλεψη του Οικονομετρικού μοντέλου της ICAP, θετικές αναμένονται να είναι οι προοπτικές για τη συνολική αγορά την προσεχή διετία (2018-2019), παρά την πτώση της αγοράς των εφημερίδων – περιοδικών, η οποία θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, η συνολική αγορά των γραφικών τεχνών προβλέπεται να παρουσιάσει αύξηση της τάξης του 2% περίπου.
Στα πλαίσια της μελέτης πραγματοποιήθηκε επίσης χρηματοοικονομική ανάλυση των επιχειρήσεων δείγματος εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα των γραφικών τεχνών και στην επεξεργασία - εκτύπωση ειδών συσκευασίας. Επιπροσθέτως, συντάχθηκαν ομαδοποιημένοι ισολογισμοί για τη διετία 2015-2016.
Βάσει ομαδοποιημένου ισολογισμού από δείγμα 28 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων γραφικών τεχνών σημειώνονται τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού σημείωσε μικρή μείωση (-1,6%) το 2016/15, ενώ μειωμένα εμφανίζονται (-6%) και τα συνολικά ίδια κεφάλαια. Μειωμένες εμφανίζονται και οι συνολικές πωλήσεις κατά 3% γεγονός που οδήγησε στην επιδείνωση και των μικτών κερδών (-16,3%) την ίδια περίοδο. Δραματική ήταν και η επιδείνωση της κερδοφορίας τόσο σε επίπεδο λειτουργικού όσο και καθαρού αποτελέσματος ενώ τα κέρδη EBITDA κατέγραψαν μείωση -6,1%. Από τις 28 εταιρείες του δείγματος, 17 ήταν κερδοφόρες το 2016 έναντι 22 το 2015.
Από την επεξεργασία των οικονομικών στοιχείων ομαδοποιημένου ισολογισμού δείγματος 19 αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων επεξεργασίας - εκτύπωσης ειδών συσκευασίας προκύπτουν τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού παρουσίασε μικρή αύξηση (1,4%) το 2016/15, ενώ αυξημένα κατά 7,8% εμφανίζονται και τα συνολικά ίδια κεφάλαια. Οι συνολικές πωλήσεις σημείωσαν αύξηση 3,4% ενώ σημαντική ήταν και η βελτίωση των μικτών κερδών (10,8%). Θεαματική ήταν και η αύξηση της κερδοφορίας τόσο σε επίπεδο λειτουργικού όσο και καθαρού αποτελέσματος ενώ τα κέρδη EBITDA κατέγραψαν αύξηση 14,7%. Από τις 19 εταιρείες του δείγματος, 18 ήταν κερδοφόρες το 2016 έναντι 15 το 2015.
Σχόλια