Η ψευδαίσθηση της ευθύνης στην επιτυχία

Στη βιβλιογραφία του ο Cranston Bryan (2017) μοιράζεται μαζί μας τη φράση εκείνη που του άλλαξε την ζωή. Την φράση αυτή του την είπε ο μέντοράς του Breck Costin. Του πρότεινε λοιπόν να εστιάσει την προσοχή του στην πορεία και όχι στο αποτέλεσμα. Μπορεί να είναι μία απλή πρόταση, αλλά αν είναι ικανή μία τέτοια φράση να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου, αυτό σημαίνει ότι μάλλον πρέπει να της δώσουμε μεγαλύτερη σημασία, να την κοιτάξουμε με μεγαλύτερη προσοχή.

Ας την επαναλάβουμε λοιπόν: Του πρότεινε να εστιάσει στην πορεία, στην απαιτούμενη από αυτόν προσπάθεια και να είναι παντελώς αδιάφορος ως προς το τελικό αποτέλεσμα, ως προς την εικόνα της επιτυχίας του τελικού στόχου. Πριν ακούσει αυτή τη φράση λοιπόν ο Cranston, βρισκόταν σε ένα συνεχές άγχος, κάνοντας διάφορα διαφημιστικά spot, δίνοντας ακροάσεις και συμμετέχοντας γενικά σαν τρελός όπου του δινόταν η ευκαιρία να κερδίσει έστω και λίγα λεπτά δημοσιότητας ή έκθεσης. Μετά από αυτήν την φράση, απλά έστρεψε όλη του την ενέργεια και όλη του την προσοχή στο να κάνει όσο το δυνατόν καλύτερα αυτό που είχε να κάνει κατά τη διάρκεια της κάθε μέρας, της κάθε στιγμής. Έχοντας στρέψει το βλέμμα του από την επιτυχία, κατάφερε να την πετύχει. Έγινε ένας ηθοποιός παγκόσμιου βεληνεκούς και φήμης, έχοντας παράλληλα απαλλαχτεί από το άγχος του να πετύχει πολύ πριν πετύχει.

Φυσικά και πρέπει να θέτουμε στόχους και μάλιστα τους ψηλότερους δυνατούς, αλλά από τη στιγμή που τους ορίσουμε και θέσουμε, θα πρέπει να αποτραβήξουμε το βλέμμα μας από αυτούς και να αφιερώσουμε το σύνολο της προσοχή μας στην πορεία που απαιτείται να ακολουθήσουμε για να αγγίξουμε αυτόν τον επιθυμητό στόχο μας. Για να χρησιμοποιήσουμε ένα σχετικό παράδειγμα: ας υποθέσουμε ότι αποφασίζουμε αν επισκεφτούμε την κοντινή παραλία της περιοχής με το αμάξι με σκοπό να περάσουμε μερικές όμορφες στιγμές κάτω από τον ήλιο. Αν λοιπόν βάλουμε μπροστά από το παρμπρίζ του αυτοκινήτου μας ένα πόστερ με εμάς ξαπλωμένους στην παραλία να κρατάμε στο χέρι μία γρανίτα (το οποίο μπορεί και να είναι ο κύριος στόχος μας), τότε προφανώς δεν θα καταφέρουμε να φθάσουμε ποτέ στον προορισμό μας. Είναι βέβαιο ότι θα τρακάρουμε στα επόμενα μέτρα. Αν αντίθετα εστιάσουμε όλη την προσοχή μας στις οδηγίες του χάρτη ή του GPS, στο δρόμο που έχουμε μπροστά μας και στην προσεκτική οδήγηση, τότε είναι βέβαιο ότι έχουμε πολύ περισσότερες πιθανότητες να φθάσουμε σε αυτό που απεικονίζει το πόστερ που περιγράψαμε προηγουμένως.

Ο Moore Anthony (2018) από το «The Ascent» συμπληρώνει στην πορεία της σκέψης μας ότι, έτσι κι αλλιώς, δεν έχουμε τη δυνατότητα ούτε να ελέγξουμε, μα ούτε να καθορίσουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το μόνο πράγμα που μπορούμε να ελέγξουμε είναι οι πράξεις μας και εκεί ακριβώς είναι το σημείο όπου πρέπει να εστιάσουμε όλη την προσοχή μας. Αντίθετα, όταν στρέφουμε την ενέργειά μας σε αυτό που δεν μπορούμε να καθορίσουμε ή ελέγξουμε (στην έκβαση του αποτελέσματος στην προκειμένη) δημιουργούμε μία ψυχοφθόρα πίεση στον εαυτό μας και είναι τέτοια η ένταση αυτής της πίεσης που μας εμποδίζει να είμαστε αποτελεσματικοί ακόμη και στα απλά πράγματα, τα οποία περνάνε από τα χέρια μας και τα οποία θα μπορούσαμε να επιτελέσουμε πολύ καλύτερα αν δεν υπήρχε αυτή η ψευδής πεποίθηση ότι προκαλώντας πίεση στον εαυτό μας, πιέζουμε και την έκβαση του αποτελέσματος. Όσο και να πιέσουμε τον εαυτό μας, καθόλου δεν μπορούμε να επηρεάσουμε την τελική έκβαση των πραγμάτων. Το μόνο που μπορούμε να επηρεάσουμε είναι το τώρα και, αν το χάσουμε, το χάνουμε για πάντα. Αν ασχολούμαστε στο σήμερα με τί θα γίνει αύριο, έχουμε χάσει και τα δύο με τον πιο άδικο για εμάς τρόπο.

O Ryan Holiday (2018) από Medium αναφέρει ένα σχετικό περιστατικό: Λένε ότι κάποτε ένας νεαρός κωμικός πλησίασε τον Jerry Seinfeld και του ζήτησε τη συμβουλή του για το πώς θα μπορούσε να προωθήσει τον εαυτό του, ποιά είναι η καλύτερη μέθοδος marketing για να πετύχει μεγαλύτερη δημοσιότητα για το όνομά του. Εκείνος απάντησε: «Marketing; Δημοσιότητα; Απλά δούλεψε την υποκριτική σου».

Είναι λυπηρό το γεγονός ότι στρεφόμαστε προς την επιτυχία γυρίζοντας έτσι την πλάτη μας στη δουλειά που χρειάζεται για να φθάσουμε ως εκεί. Το μόνο πράγμα που απαιτείται από εμάς για να πετύχουμε – η σκληρή δουλειά – υποβαθμίζεται από την εμμονή μας να φθάσουμε την επιτυχία.

Σε έρευνα που έκανε η Janina Steinmetz (2018) από το City University of London’s Cass Business Scholl αποτυπώνει αυτή τη λάθος προσέγγιση στον τρόπο με τον οποίοι οι περισσότεροι άνθρωποι παρουσιάζουν τον εαυτό τους σε μία συνέντευξη ή σε κάποιο ραντεβού. Δίνουν έμφαση στο πόσο επιτυχημένοι ή αποτελεσματικοί είναι. Αντίθετα, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η συνέντευξη ή το ραντεβού θα είχε πολύ καλύτερη έκβαση για τα υποκείμενα αν αντί για ένα επιτυχημένο και αποτελεσματικό προφίλ, παρουσίαζαν την προσπάθεια που θα καταβληθεί ή που καταβλήθηκε από τους ίδιος για να γίνει πραγματικότητα το αποτέλεσμα ή η επιτυχία την οποία παρουσιάζουν. Βλέπετε, από μικροί έχουμε μάθει να αξιολογούμαστε εκ του αποτελέσματος, ενώ αυτό που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη φύση είναι η προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα αυτής. Ως άνθρωποι είμαστε η προσπάθεια των πράξεών μας και όχι τα αποτελέσματά της.

Σε επαγγελματικό επίπεδο, όταν μιλάμε για κάποια στρατηγική με σκοπό την προσέγγιση περισσότερων πελατών, υπάρχουν φορές που ακούγεται η φράση: «Δεν με νοιάζει τί θα κάνεις, δεν θέλω καν να συμμετάσχω σε αυτό που θα κάνεις. Θέλω την υπόσχεσή σου ότι όλα αυτά που σχεδιάζουμε, θα έχουν το αποτέλεσμα που θέλω». Προφανώς, σύμφωνα με τη λαϊκή έκφραση, «δε υπάρχει» αυτή η κουβέντα διότι δεν γίνεται να υπάρξει υπόσχεση για κάτι που δεν αφορά αυτόν που υπόσχεται. Μπορούμε να υποσχεθούμε την ποιοτικότερη, την πιο επαγγελματική λύση, αλλά η ευθύνη μας σταματάει εδώ. Καταλήγουμε έτσι στη φράση του Moore Anthony: «Ordinary People Focus on the Outcome. Extraordinary People Focus on the Process».