ΙΟΒΕ: Έντονη υποχώρηση του οικονομικού κλίματος και επιδείνωση προσδοκιών τον Μάιο

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος κάνει τα πρώτα βήματα ανάκαμψης τον Μάιο τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην ΕΕ, μετά την κατάρρευση του Μαρτίου και Απριλίου, ως συνέπεια της τρέχουσας πανδημίας. Στην πρώτη αυξήθηκε κατά 2,6 μονάδες, στις 67,5 μονάδες ενώ στην ΕΕ η μείωση ήταν ελαφρώς μεγαλύτερη, κατά 2,9 μονάδες, με τον δείκτη να διαμορφώνεται στις 66,7 μονάδες, σημειώνεται στο μηνιαίο δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ.

Η βελτίωση των προσδοκιών στη Βιομηχανία (+5,0) και την καταναλωτική εμπιστοσύνη (+3,2) ήταν ήπια, ενώ στο Λιανικό εμπόριο (+0,4) οι προσδοκίες παρέμειναν ουσιαστικά αμετάβλητες, στις Κατασκευές (-1,3) παρουσιάστηκε μικρή υποχώρηση και στις Υπηρεσίες (-5,0) η επιδείνωση ήταν σχετικά εντονότερη . Όσον αφορά στις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, ο δείκτης ενισχύθηκε εντονότερα στην Ολλανδία (+3,5), στην Γερμανία (+3,2) και στην Ισπανία (+1,6), και παράλληλα υποχώρησε οριακά στην Γαλλία (-0,3), ενώ η μη πραγματοποίηση της έρευνας τον Απρίλιο στην Ιταλία δεν επιτρέπει τη μηνιαία σύγκριση με τον τρέχοντα μήνα.

Αναλυτικότερα:

• Στη Βιομηχανία, οι δείκτες προσδοκιών διαμορφώθηκαν στις -27,3 μονάδες στην ΕΕ και στις - 27,5 μονάδες στην Ευρωζώνη. Οι προσδοκίες για την εξέλιξη της παραγωγής κινούνται ανοδικά σε αμφότερες τις ζώνες, σε αντίθεση με τις εκτιμήσεις για τα επίπεδα παραγγελιών και ζήτησης ενώ τα εκτιμώμενα αποθέματα διογκώνονται.
• Στις Υπηρεσίες, οι δείκτες προσδοκιών διαμορφώθηκαν στις -43,3 και -43,6 μονάδες σε ΕΕ και Ευρωζώνη αντίστοιχα. Οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για την τρέχουσα δραστηριότητά τους μεταβάλλονται έντονα πτωτικά σε αμφότερες τις ζώνες, όπως και οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση, ενώ οι προβλέψεις για την βραχυπρόθεσμη εξέλιξή της ζήτησης βελτιώνονται αισθητά τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ευρωζώνη.
• Στο Λιανικό Εμπόριο, οι σχετικοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -28,3 και -29,7 μονάδες αντίστοιχα σε ΕΕ και Ευρωζώνη. Οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα επιχειρηματική δραστηριότητα υποχωρούν έντονα και στις δύο ζώνες, σε αντίθεση με τις προβλέψεις για τις πωλήσεις τους επόμενους μήνες που βελτιώνονται ενώ τα αποθέματα δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτη μεταβολή.
• Στις Κατασκευές, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών κινήθηκε στις -19,6 και -17,4 μονάδες στην ΕΕ και την Ευρωζώνη. Οι αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση βελτιώνονται ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για το επίπεδο εργασιών κινούνται πτωτικά σε αμφότερες τις ζώνες.
• Ο Δείκτης Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης διαμορφώνεται στις -19,5 και -18,8 μονάδες στην ΕΕ και την Ευρωζώνη αντίστοιχα. Οι εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους τελευταίους 12 μήνες εξασθενούν ήπια και στις δύο ζώνες, ενώ ήπια ανοδικά κινούνται οι προβλέψεις τους για τη μελλοντική εξέλιξή του τους επόμενους 12 μήνες. Ήπια ανοδικά κινούνται οι προβλέψεις για τη γενική κατάσταση της οικονομίας, όπως και οι προβλέψεις για κύριες αγορές τους επόμενους μήνες.
• Τέλος, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες (δεν περιλαμβάνεται στο δείκτη κλίματος) υποχωρεί οριακά στην Ευρωζώνη (-49,5 από -51,1) και αντίστοιχα στην ΕΕ (-48,6 μον. από -51,9). Οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων υποχωρούν αισθητά, όπως επίσης και οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία της ζήτησης, ενώ αντίθετα έντονα βελτιώνονται οι προβλέψεις της ζήτησης στο επόμενο τρίμηνο.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος επιδεινώθηκε έντονα τον Μάιο και υποχώρησε στις 88,5 μονάδες, έναντι 99,3 μονάδων τον προηγούμενο μήνα. Επιδείνωση των προσδοκιών καταγράφηκε σε όλους τους τομείς πλην των Κατασκευών, με εντονότερη την υποχώρηση στις Υπηρεσίες και το Λιανικό Εμπόριο, και ηπιότερη αυτή στη Βιομηχανία.

Στην καταναλωτική εμπιστοσύνη η απαισιοδοξία κλιμακώθηκε οριακά σε σχέση με τον Απρίλιο, με τα περισσότερα νοικοκυριά να διατυπώνουν αρνητικές προβλέψεις για την πορεία των δικών τους οικονομικών τους δεδομένων και της ευρύτερης οικονομίας στους επόμενους 12 μήνες.

Αυτόν το μήνα καταγράφηκαν εντονότερες αρνητικές εκτιμήσεις κυρίως στο Λιανικό Εμπόριο και τις Υπηρεσίες, καθώς οι άλλοι τομείς και τα νοικοκυριά επηρεάστηκαν εντονότερα τον Απρίλιο. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι κατά τον Μάιο ξεκίνησε η σταδιακή αποκατάσταση της λειτουργίας κλάδων που βρίσκονταν σε αναστολή δραστηριότητας. Προκύπτει ότι αυτό το «άνοιγμα» δεν συνοδεύτηκε από κάμψη της απαισιοδοξίας, καθώς η κατανάλωση σε πολλούς κλάδους απέχει πολύ από τα επίπεδά της πριν τη νέα κρίση, και οι αβεβαιότητες είναι ακόμα ισχυρές. Επιπλέον, η τρέχουσα περίοδος είναι εξαιρετικά πυκνή ως προς τις παρεμβάσεις πολιτικής, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Αυτές εγχωρίως αφορούν αφενός στον τρόπο λειτουργίας κλάδων της οικονομίας, που επηρεάζουν τη βραχυπρόθεσμη λειτουργία των επιχειρήσεων, αφετέρου σε χρηματοδοτικές και φορολογικές παρεμβάσεις, που επηρεάζουν τις προοπτικές της επιχειρηματικότητας μεσοπρόθεσμα. Το οικονομικό περιβάλλον επομένως βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και οι προσδοκίες θα διαμορφώνονται ανάλογα και με τις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας και στο ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και το σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος που καταγράφεται υπογραμμίζει το βάθος της οικονομικής κρίσης, η οποία αναμένεται να έχει σημαντική διάρκεια και να επηρεάσει δομικά και όχι μόνο συγκυριακά όλους τους τομείς της οικονομίας.

Συγκεκριμένα:

• στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε αισθητά, ο δείκτης των εκτιμήσεων για τα αποθέματα διογκώθηκε και οι προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες περιορίστηκαν ήπια.
• στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα παραγωγής ενισχύθηκαν, ενώ οι αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση εμφάνισαν οριακή βελτίωση.
• στο Λιανικό Εμπόριο, οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις επιδεινώνονται αισθητά, όπως και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους, ενώ παράλληλα τα αποθέματα διογκώνονται ελαφρά.
• στις Υπηρεσίες, οι ήπιες εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων περιορίστηκαν έντονα, όπως και οι αντίστοιχες για την τρέχουσα ζήτηση αλλά και τις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή της.
• στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας υποχωρούν οριακά σε αντίθεση με την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους όπου βελτιώνονται ήπια, όπως επίσης και οι εκτιμήσεις για μείζονες αγορές ενώ η πρόθεση για αποταμίευση εξασθενεί οριακά.

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία περιορίστηκε αισθητά τον Μάιο, στις 82,8 (από 97,6 τον Απρίλιο) μονάδες, επίπεδο πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο περυσινό (102,9 μον.) και το χαμηλότερο των τελευταίων 4,5 ετών. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες επιδεινώθηκε έντονα, το ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες περιορίστηκε ήπια, ενώ το ύψος των αποθεμάτων κλιμακώθηκε ελαφρώς. Η μεταβολή στα περισσότερα ισοζύγια προσδοκιών ήταν εντονότερη από ότι τους δυο προηγούμενους μήνες, αντανακλώντας τις επιπτώσεις της εφαρμογής καθ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα των μέτρων προστασίας από την πανδημία, στην Ελλάδα και διεθνώς. Αναλυτικά:

1. Σε επίπεδο παραγγελιών και τρέχουσας ζήτησης, ο αρνητικός δείκτης διαμορφώθηκε τον Μάιο στις -38 μονάδες (από -10 μον. τον Απρίλιο), με το 46% των επιχειρήσεων να δηλώνουν χαμηλές για την εποχή παραγγελίες και μόλις το 9% να αναφέρει το αντίθετο.
2. Στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 μήνες, το σχετικό ισοζύγιο εξασθένισε και διαμορφώθηκε στις -8 μονάδες (από +2), με το 36% (από 31%) των επιχειρήσεων να προβλέπει μείωση της παραγωγής του το επόμενο τρίμηνο και το 28% (από 33%) αύξησή της.
3. Στα αποθέματα έτοιμων προϊόντων, το σχετικό ισοζύγιο ενισχύθηκε κατά 5 μονάδες έναντι του Απριλίου, στις +14 μονάδες, με το 24% (από 21%) των επιχειρήσεων να αναφέρει υψηλά για την εποχή αποθέματα και το 10% (από 12%) να δηλώνει το αντίθετο.
4. Στους δείκτες εξαγωγικής δραστηριότητας καταγράφηκαν τον Μάιο έντονα πτωτικές τάσεις: οι εκτιμήσεις για τις εξαγωγές κατά το τελευταίο τρίμηνο υποχώρησαν αισθητά, στις -14 μονάδες (από +1), οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού κινήθηκαν έντονα πτωτικά, στις -30 (από -8) μονάδες, ενώ οι θετικές προβλέψεις για εξαγωγές τους προσεχείς μήνες μεταβλήθηκαν σε αρνητικές (-8 μονάδες από +2).
5. Οι οριακά θετικές προβλέψεις για τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες εξασθένησαν αισθητά (στις -11 μον. το ισοζύγιο από +2), με το 27% (από 35%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδο τους το προσεχές χρονικό διάστημα και το 38% (από 34%) μείωσή τους. Παράλληλα, ο θετικός δείκτης εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις περιορίστηκε έντονα, στις -5 (από +18) μονάδες, με το 26% (από 36%) των ερωτηθέντων να εκτιμά άνοδό τους.
6. Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής ενισχύθηκαν στους 6,6 μήνες, με το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να υποχωρεί περαιτέρω, στο 64,8% (από 67,0%).
7. Ο δείκτης στις προβλέψεις για την απασχόληση υποχώρησε έντονα και διαμορφώθηκε στις -4 μονάδες (από +9 μονάδες), με το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει άνοδο απασχόλησης το προσεχές τρίμηνο να διαμορφώνεται στο 11% (από 19%) και το 15% να αναμένει υποχώρηση.
8. Το ισοζύγιο στις προβλέψεις για τις μεταβολές των τιμών υποχώρησε και διαμορφώθηκε στις - 12 μονάδες (από -1), με το 82% των επιχειρήσεων να μην αναμένει μεταβολές τους το προσεχές τρίμηνο και μόλις ένα 3% (από 5%) να αναμένει άνοδο.