Δύο χρόνια Equifund: Επενδύοντας στην ατμομηχανή της ανάπτυξης

Ο ρόλος της καινοτομίας

Ποια είναι, όμως, η σημασία της καινοτομίας, η ανάπτυξη της οποίας υποστηρίζεται από μια προσπάθεια όπως το Equifund; Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα, «η καινοτομία είναι η ατμομηχανή της ανάπτυξης. Η πυροδότηση μιας διαδικασίας ανακάλυψης προσδίδει στην οικονομία τον απαιτούμενο δυναμισμό. Κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας που επιζητά εναγωνίως να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της προκειμένου να συμμετάσχει με ευνοϊκούς όρους στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας».

Εντούτοις, οι επενδύσεις στην καινοτομία παρουσιάζουν ένα εγγενές ρίσκο, καθώς η απόδοση τους δεν είναι προδιαγεγραμμένη. «Τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (equity) επιμερίζουν αυτό το ρίσκο και ταυτόχρονα μοχλεύουν τους διαθέσιμους πόρους. Στην Ελλάδα, η αγορά του venture capital πριν το 2013 ήταν πρακτικά ανύπαρκτη. Και γι’ αυτό το λόγο καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική η δημόσια χρηματοδότηση για την προώθηση των επιχειρηματικών συμμετοχών. Ειδικά μάλιστα στη μετά τον covid-19 εποχή όπου οι συμφωνίες επιχειρηματικών συμμετοχών κατέγραψαν σημαντική μείωση στο πρώτο τρίμηνο του έτους (-10% στην Ευρώπη)».

«Μία οικονομία που δεν καινοτομεί μακροπρόθεσμα είναι καταδικασμένη στη στασιμότητα. Γι’ αυτό και η ενίσχυση των νεοφυών επιχειρήσεων στα πρώτα τους βήματα αλλά και στην περαιτέρω ανάπτυξή τους αποτελεί βασικό άξονα της στρατηγικής μας για την προώθηση της καινοτομικής επιχειρηματικότητας. Και η αξιοποίηση των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών όπως το Equifund συμβάλλουν σημαντικά σε αυτό» σημειώνει ο κ. Σκάλκος.

Η δημιουργία ενός Fund of Funds

Τι είναι όμως αυτό, πότε ιδρύθηκε και πώς λειτουργεί; Το Equifund συστάθηκε το 2016 και προικοδοτήθηκε αρχικά με 200 εκατομμύρια ευρώ από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) και εξήντα εκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF). Οι εταιρείες επιλέγονται από ανεξάρτητους fund managers που με τη σειρά τους έχουν επιλεγεί από το EIF. Οι πόροι του Equifund μοχλεύουν επιχειρηματικά κεφάλαια με συντελεστή 5, δηλαδή δημιουργούν συνολικά πέντε φορές μεγαλύτερες επενδύσεις.

«Από τα αρχικά στάδια σχεδιασμού της, σκοπός της πρωτοβουλίας EquiFund υπήρξε η διευκόλυνση της πρόσβασης ελληνικών επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων με ισχυρό ελληνικό αποτύπωμα στη χρηματοδότηση με κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών. Σήμερα, το EquiFund παρουσιάζεται σε πανευρωπαϊκές εκδηλώσεις ως παράδειγμα βέλτιστης πρακτικής» σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Pablo Millan-Cantero από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «στα χρήματα που επενδύονται από τα funds του EquiFund υπάρχει ήδη η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα που διπλασίασε το ποσό της κρατικής συμμετοχής στο έως τώρα συνολικό ύψος επένδυσης. Επιπρόσθετα, κάθε επένδυση που πραγματοποιείται από οποιοδήποτε από τα funds προσελκύει κατά κανόνα, λόγω και του θετικού μηνύματος που δίνει στις αγορές, και άλλους ιδιώτες επενδυτές – οπότε, το κάθε ευρώ της κρατικής συμμετοχής τελικά μοχλεύει τετραπλάσια επένδυση συνολικών ιδιωτικών και κρατικών πόρων.

Πέρα από αυτή τη μόχλευση, έχουμε ήδη παραδείγματα επιχειρήσεων που μετά τη στήριξη του EquiFund πέτυχαν την συγκέντρωση επιπρόσθετων κεφαλαίων σε μεταγενέστερο στάδιο με τη συμμετοχή σημαντικών επενδυτών του εξωτερικού, αυξάνοντας την ίδια στιγμή και την αποτίμησή τους. Το συνολικό πολλαπλασιαστικό όφελος, λοιπόν, για το εγχώριο οικοσύστημα και την ελληνική οικονομία είναι μεγαλύτερο από τα άμεσα μετρήσιμα αποτελέσματα».

Μια στατιστική εικόνα

Όπως αναφέρει στο epixeiro.gr ο κ. Σκάλκος, είναι σημαντικό ότι το μεγαλύτερο μέρος της μέχρι σήμερα χρηματοδότησης αφορά σε νεοφυείς επιχειρήσεις (early stage window) σε ποσοστό 44%, ενώ το 38% χρηματοδοτεί καινοτόμα και ερευνητικά επιχειρηματικά σχέδια (innovation window). «Ήδη εξήλθαν του Ταμείου οι δύο πρώτες ελληνικές εταιρείες (από τις 96 που έχουν ενισχυθεί μέχρι σήμερα), κάτι που υπογραμμίζει τις υπάρχουσες δυνατότητες και την ορθότητα της κατεύθυνσης στην οποία κινούμαστε».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Millan-Cantero, ο οποίος σημειώνει ότι τα αποτελέσματα του EquiFund είναι θετικά: σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μέχρι και το 4ο τρίμηνο του 2019, ογδόντα εννέα επιχειρήσεις έχουν στηριχθεί από την πρωτοβουλία και έχουν λάβει κεφάλαια σποράς, εκκίνησης ή ανάπτυξης που αντιστοιχούν στις κεφαλαιακές ανάγκες τους ανάλογα με το στάδιο που βρίσκεται η κάθε επιχείρηση. Το συνολικό ποσό που έχει διατεθεί στις επιχειρήσεις αυτές έχει ξεπεράσει τα ενενήντα έξι εκατ. ευρώ. Οι ενενήντα έξι αυτές επιχειρήσεις απασχολούσαν συνολικά 2.356 εργαζομένους. Εκτιμάται ότι το πρώτο τρίμηνο του 2020, ο αριθμός των υποστηριζόμενων επιχειρήσεων έφτασε τις 96 και το συνολικό επένδυσης ξεπέρασε τα 112 εκατ. ευρώ.

Για τον ίδιο, είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι το χαρτοφυλάκιο των επενδύσεων της πρωτοβουλίας έχει συμπεριλάβει στις τάξεις του επιχειρηματικά εγχειρήματα επιστημόνων από μια πληθώρα ελληνικών ακαδημαϊκών και ερευνητικών Ιδρυμάτων, όπως το Τεχνολογικό Πάρκο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το ΤΕΙ Κρήτης, το ΤΕΙ Αθηνών, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ερευνητικό Κέντρο Δημόκριτος και το επιχειρηματικό του πάρκο, Λεύκιππος

Ο κ. Millan-Cantero αναφέρεται και εκείνος στις δύο πρώτες αποεπενδύσεις, που ανακοινώθηκαν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2020. Πρόκειται για επιχειρήσεις που στηρίχθηκαν και αναπτύχθηκαν από το EquiFund, προσέλκυσαν το επενδυτικό ενδιαφέρον εταιρειών παγκόσμια καταξιωμένων στο χώρο τους. Ακόμη και μετά την αποεπένδυση, οι εν λόγω εταιρείες συνεχίζουν μέρος των δραστηριοτήτων τους στην Ελλάδα, διατηρώντας το προσωπικό τους στην Αθήνα, την Πάτρα και την Κρήτη. «Ήταν ένα εξαιρετικό νέο, ειδικά καθώς οι εξελίξεις για την πανδημία του COVID-19 κυριαρχούσαν στην επικαιρότητα» σημειώνει.

Τα επόμενα βήματα

Η πολιτική της ενίσχυσης των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών πρόκειται, όπως τονίζει ο Γενικός Γραμματέας, να συνεχιστεί και να ενισχυθεί στο άμεσο μέλλον. Έχοντας ενεργοποιήσει τους τελευταίους μήνες μία σειρά χρηματοδοτικών προϊόντων (επιδότηση επιτοκίου, κεφάλαιο κίνησης, εγγυοδοσία) για την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, πρόθεση της κυβέρνησης είναι στην επόμενη δέσμη χρηματοδοτικών εργαλείων να ενισχυθεί σημαντικά το equity. Στο σχεδιασμό των επόμενων μηνών περιλαμβάνεται η αύξηση της δημόσιας συμμετοχής στο Equifund, η λειτουργία ενός πιλοτικού προγράμματος επιχειρηματικών αγγέλων (business angels) για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών σχεδίων σε πρώιμο στάδιο, η δημιουργία συν-επενδυτικού κεφαλαίου για την προσέλκυση ξένων θεσμικών επενδυτών σε ταχέως αναπτυσσόμενες ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς και η παροχή κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών στους τομείς της ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας και βασικών υποδομών. «Στην επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027 η διεύρυνση της χρήσης των χρηματοδοτικών εργαλείων αποτελεί προτεραιότητα για την αποτελεσματική αξιοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων πόρων».

«Το οικοσύστημα, λοιπόν, διευρύνεται και ωριμάζει. Και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων βρίσκεται διαρκώς σε επαφή με την αγορά και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας και της Διαχειριστικής Αρχής του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα για τη μελλοντική ανάπτυξη πρόσθετων χρηματοοικονομικών εργαλείων. Πολύ σύντομα, θα ανακοινωθούν λεπτομέρειες σχετικά με την υποστήριξη της δραστηριότητας των επιχειρηματικών αγγέλων. Το εν λόγω σχήμα θα χρηματοδοτηθεί από πόρους που επιστράφηκαν από την πρωτοβουλία JEREMIE, αποδεικνύοντας τη σημασία της επιστρεπτέας φύσης των χρηματοδοτικών εργαλείων για τη δημιουργία ενός συνεχούς κύκλου χρηματοδότησης και υποστήριξης των ΜΜΕ» καταλήγει, με τη σειρά του, ο Pablo Millan-Cantero.

Στη συνέχεια του αφιερώματος μας στα δύο χρόνια του Equifund θα συζητήσουμε με τα επενδυτικά ταμεία που συμμετέχουν σε αυτό, παρουσιάζοντας τις επενδύσεις που έχουν πραγματοποιήσει και τα επόμενα βήματα τους.