Α. Ψαριανός, Αντιπρόεδρος Φ.Σ.Α.: Βασικός μας στόχος η προάσπιση της δημόσιας υγείας

Ποια είναι σήμερα η εικόνα που παρουσιάζουν τα φαρμακεία ως επιχειρήσεις; Ενδέχεται κάποιος να θεωρεί πως δεν υπάρχουν δυσκολίες σε αυτήν την επαγγελματική δραστηριότητα.

Τα φαρμακεία είναι μέρος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και υποστηρίζουν την ελληνική κοινωνία, συμβάλλοντας στο ευ ζην. Ο φαρμακοποιός συμβάλλει με τη γνώση του στο βέλτιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, στην υποστήριξη προς τον ασθενή για μια καλή συμμόρφωση με την εκάστοτε φαρμακευτική αγωγή, στην πρόληψη και στην αναβάθμιση της υγείας, μέσω και όλων των προϊόντων που διαθέτει.

Καθημερινά αντιμετωπίζουμε αρκετά προβλήματα, ένα από τα σημαντικότερα είναι το θέμα των ελλείψεων. Αυτό συμβαίνει λόγω των παράλληλων εξαγωγών, που οφείλονται στο ότι οι τιμές των φαρμάκων στην Ελλάδα είναι στη δεύτερη χαμηλότερη θέση της ευρωζώνης. Με αποτέλεσμα εμείς να προσφεύγουμε αρκετά συχνά στον ΕΟΦ, έτσι ώστε να υπάρξει απαγόρευση τους. Μόλις χθες, με δελτίο Τύπου μας, ενημερώσαμε τα ΜΜΕ για το θέμα των ελλείψεων, αναφερόμενοι στο προαναφερθέν αίτημα μας προς τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων.

Ποιος είναι πλέον ο ρόλος του φαρμακείου και του φαρμακοποιού στις μέρες μας και στην εποχή που βρίσκεται σε εξέλιξη μια πανδημία;

Στην περίοδο του κορονοϊού, σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση για όλους μας, βασικός μας στόχος είναι η προάσπιση της δημόσιας υγείας. Τα καταφέρνουμε εξαιρετικά, ενώ έχουμε ελάχιστα κρούσματα σε συναδέλφους, κάτι που έγινε εμφανές την περίοδο της πανδημίας.

Θα πρέπει, όμως, να σας αναφέρω ότι μας κατηγόρησαν για αισχροκέρδεια, κάτι αναληθές, διότι αγοράζαμε με πολύ υψηλές τιμές και πουλάγαμε με το ποσοστό κέρδους που είχαμε πάντα. Δεν το αυξήσαμε, το συμπιέσαμε. Είναι φυσικό, για κάτι που έχει ζήτηση, να αυξηθεί το κόστος των πρώτων υλών και τα εργατικά, με αποτέλεσμα να φτάνει ακριβότερο στον τελικό αποδέκτη, τα φαρμακεία, χωρίς να ευθυνόμαστε εμείς.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλη επάρκεια στην ελληνική αγορά σε μάσκες και αντισηπτικά. Οι τιμές στις μάσκες έχουν πέσει πάρα πολύ, χωρίς όμως να έχουν επιστρέψει στα παλιά επίπεδα. Μια μάσκα κάνει τώρα 60 με 70 λεπτά, είχε φτάσει ακόμη και 2 ευρώ, πριν κόστιζε 20 λεπτά. Υπάρχει όμως τεράστια έλλειψη σε γάντια, λόγω του ότι στη βασική χώρα που προμηθεύει την παγκόσμια αγορά, τη Μαλαισία, παρουσιάστηκαν κρούσματα covid-19 σε τρία βασικά εργοστάσια παραγωγής.

Ποιες είναι οι προϋποθέσεις και οι νομικές απαιτήσεις που υπάρχουν για να ανοίξει κάποιος στις μέρες μας ένα φαρμακείο; Μπορεί αυτό να πραγματοποιηθεί και από μη φαρμακοποιό;

Βασική προϋπόθεση είναι, φυσικά, να είναι κάποιος φαρμακοποιός, ενώ υπάρχουν και τα πληθυσμιακά κριτήρια ώστε να μπορούν να επιβιώσουν όλα τα φαρμακεία. Άλλο βασικό κομμάτι είναι ότι απαιτείται ένα αρκετά σοβαρό κεφάλαιο για να μπορέσει να ανοίξει μια τέτοια επιχείρηση.

Βέβαια, αρκεί ο φαρμακοποιός να κατέχει το 33%, ακόμη και αν το φαρμακείο το διαχειρίζεται επιχειρηματίας, αλλά μόνο με εταιρεία περιορισμένης ευθύνης. Αυτή τη στιγμή, 1-2 φαρμακεία είναι στην Αττική που έχουν πάρει άδειες επιχειρηματίες και όχι φαρμακοποιοί.

Πόσα φαρμακεία υπάρχουν σήμερα στην Αττική - και στην επικράτεια - και ποια η τάση που υπάρχει για την ίδρυση νέων; Θα λέγατε πως είναι ικανοποιητικός ο αριθμός τους; Ποια η σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις;

Σήμερα έχουμε 3.500 φαρμακεία στην Αττική και 10.500 πανελλαδικά. Φυσικά και είναι ικανοποιητικός ο αριθμός, καθώς η γεωγραφική κατανομή της χώρας μας τον δικαιολογεί. Για παράδειγμα, η Πορτογαλία, που έχει περίπου τον ίδιο πληθυσμό με την Ελλάδα, έχει πολύ λιγότερα φαρμακεία, λόγω της γεωγραφικής της κατανομής. Καλύπτουμε κάθε ακριτικό χωριό και νησί, για αυτό προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας μέχρι και στο πιο απομακρυσμένο σημείο.

Ποια η γενικότερη εικόνα που υπάρχει για τον ελληνικό κλάδο του φαρμάκου και την συνεισφορά του στην οικονομία; Θα λέγατε πως υπάρχουν σημαντικές επενδύσεις και ανάπτυξη καινοτομίας στην Ελλάδα;

Ο κλάδος του φαρμάκου, μέσω στατιστικών του ΣΦΕΕ, δείχνει μια ικανοποιητική ανάπτυξη. Αφού υπάρχει ανάπτυξη, αυτό συνεπάγεται και βελτίωση της οικονομίας της χώρας. Στο θέμα των επενδύσεων έχουμε πολύ μεγάλες εμπορικές συνεργασίες, είτε μέσω εξαγωγών, είτε μέσω εμπορικών συμφωνιών, με σκοπό να υπάρξουν μεγάλες επενδύσεις στο θέμα της καινοτομίας.

Θα ήθελα την άποψη σας και για τα ηλεκτρονικά φαρμακεία αλλά και για το εμπόριο σκευασμάτων μέσω του διαδικτύου. Ποια είναι η σημερινή κατάσταση; Υπάρχουν σημεία που χρειάζονται προσοχή από τους καταναλωτές;

Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ελέγχου των ηλεκτρονικών φαρμακείων, με σκοπό τη διατήρηση του διπλού ρόλου του φαρμακοποιού, της επιχειρηματικότητας και της επιστημονικότητας. Επίσης, θα πρέπει οι καταναλωτές να είναι πάρα πολύ προσεκτικοί, διότι έχουν παρουσιαστεί φαινόμενα μη τήρησης σωστών συνθηκών μεταφοράς και αποθήκευσης των προϊόντων, κάτι που ελλοχεύει μεγάλο κίνδυνο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στα 300 ηλεκτρονικά φαρμακεία και ελάχιστα δεν διαθέτουν και φυσικά καταστήματα.

Πώς προχωράει η εφαρμογή της άυλης συνταγογράφησης; Υπάρχουν δυσκολίες ή θέματα που προκύπτουν;

Οι φαρμακοποιοί ήμασταν σύμφωνοι, παρότι ήταν λίγο βεβιασμένη η εισαγωγή του συστήματος. Υπήρξαν κάποια τεχνικά θέματα, τα οποία ξεπεράστηκαν λόγω της προσαρμοστικότητας που έχουμε αναπτύξει ως φαρμακοποιοί. Δεν μιλάμε όμως για 100% άυλη συνταγογράφηση. Είναι άυλη για τον γιατρό, δεν είναι άυλη σε απόλυτο βαθμό για τους φαρμακοποιούς. Διότι έρχεται ο ασθενής με ένα barcode, αλλά εκτυπώνουμε τη συνταγή σε φύλλο, επικολλούμε τα κουπόνια και τον βάζουμε να υπογράψει. Αυτό θα πρέπει κάποια στιγμή να εξαλειφθεί.

Αυτό είναι στα σχέδια, αλλά χρειάζεται χρόνος. Εξαρτάται από την προσαρμογή των παραγωγικών μονάδων, του κράτους και των φαρμακοποιών, λόγω του ότι θα υπάρχει ένας μοναδικός αριθμός σε κάθε κουτάκι που θα ακολουθεί όλη τη διαδρομή, από την παραγωγή μέχρι τη διάθεση. Θα είναι ένα πολύ μεγάλο βήμα, γιατί θα εξαλείψει όλη τη γραφειοκρατία που αντιμετωπίζουμε.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ηλεκτρονική συνταγογράφηση ισχύει και για τα φάρμακα του νόμου 3459/2006, όπου πλέον δεν απαιτείται συνοδευτικό με κόκκινη γραμμή. Το λάθος είναι πως ζητάνε από τον φαρμακοποιό να εκτυπώνει και ένα δεύτερο σώμα συνταγής και να το κρατάει για δύο χρόνια. Αυτό είναι παράλογο, διότι τα φαρμακεία διαθέτουν μηχανογραφικά συστήματα, οπότε με έναν απλό έλεγχο φαίνεται τι ακριβώς έχει πουληθεί.

Ποια θα είναι η επόμενη μέρα για τα φαρμακεία; Πώς θα αναπτυχθεί και θα εξελιχθεί ο συγκεκριμένος κλάδος τα επόμενα χρόνια; Υπάρχουν αιτήματα;

Η επόμενη μέρα για τα φαρμακεία θα στραφεί προς την φαρμακευτική συμβουλή και την παροχή υπηρεσιών, αλλά και την παρουσία περισσότερων τεχνολογικών μέσων. Η ανάπτυξη των φαρμακείων παραμένει γύρω από την επιστημονικότητα του φαρμακοποιού αλλά και την επιχειρηματικότητα που πρέπει να υπάρχει. Αυτό είναι το διαχρονικό σημείο που ξεχωρίζει το φαρμακείο από τις άλλες επιχειρήσεις. Για αυτό και ο σταυρός παραμένει σταθερός, με μόνη αλλαγή στο χρώμα του, που ήταν κόκκινο και έγινε πράσινο.

Όσον αφορά στα αιτήματα μας, πρέπει να ακολουθήσουμε τα ευρωπαϊκά πρότυπα των συναδέλφων μας φαρμακοποιών, οι οποίοι αμείβονται για όλες τις διανυκτερεύσεις και τις υπηρεσίες που προσφέρουν στον χώρο του φαρμακείου (όπως μέτρηση πίεσης, ενεσοθεραπεία κτλ). Αυτή τη στιγμή όλα αυτά πραγματοποιούνται από εμάς χωρίς αμοιβή.

Επίσης, ένα θέμα που έχει προκύψει είναι με την υποχρεωτική ιατρική συνταγή για την χορήγηση των αντιβιώσεων. Αυτό πήρε αναβολή. Έπρεπε πρώτα να λυθούν κάποια σοβαρά τεχνικά ζητήματα. Πρώτον, τι γίνεται σε περίπτωση που θέλει να χορηγήσει αντιβίωση ένας οδοντίατρος ή ένας κτηνίατρος, που δεν διαθέτουν ηλεκτρονική συνταγογράφηση; Επίσης, τι γίνεται στα διανυκτερεύοντα και στα εφημερεύοντα φαρμακεία, όπου ο ασθενής μπορεί να πάρει εντολή από έναν γιατρό για αντιβίωση, αλλά να την έχει σε απλό χαρτί; Ένα άλλο θέμα είναι με τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων, όπου δεν έχουν πρόσβαση στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση (κάτι που, μετά από χθεσινή ανακοίνωση του Υπουργείου, φαίνεται ότι μπαίνει σε άμεση προτεραιότητα προς επίλυση). Για αυτό δόθηκε παράταση 3-4 μηνών, για να δούμε πως θα λυθούν αυτά.

Κλείνοντας, θα λέγατε πως το επάγγελμα του φαρμακοποιού προσφέρει ευκαιρίες καριέρας στις μέρες μας;

Σίγουρα υπάρχουν ευκαιρίες για νέους φαρμακοποιούς στον χώρο της έρευνας και της καινοτομίας, διότι είναι συνέχεια αναπτυσσόμενος, με καινοτόμα φάρμακα και πολλές κλινικές μελέτες. Από την άλλη, όσον αφορά στην επιχειρηματικότητα του κλάδου στην Ελλάδα, λόγω του ότι έχει συμπιεστεί πάρα πολύ το κέρδος και λόγω των πολύ αυξημένων εξόδων, αυτή τη στιγμή τα περισσότερα φαρμακεία έχουν προβλήματα βιωσιμότητας και ρευστότητας και θεωρούνται μια επιχείρηση αυξημένου οικονομικού ρίσκου.