Σ. Πετρόπουλος, HIGGS: Οι ΜΚΟ στην Ελλάδα και η αξία της προσφοράς

Τι ακριβώς είναι το HIGGS, που στοχεύει, τι προσφέρει και πώς προέκυψε η δημιουργία του;

To HIGGS δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και δράσεις θετικού κοινωνικού & περιβαλλοντικού αντικτύπου στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία η οποία αποτελεί στην ουσία τον πρώτο και μεγαλύτερο κόμβο (Hub) υποστήριξης ΜΚΟ και άλλων παρόμοιων πρωτοβουλιών στη χώρα μας. Ο βασικός μας στόχος είναι να αναπτύξουμε και να υποστηρίξουμε τις ελληνικές μη κερδοσκοπικές οργανώσεις καθώς και εγχειρήματα τα οποία έχουν στον πυρήνα τους την κοινωνική ωφέλεια, παρέχοντάς τους εκπαίδευση και εξειδικευμένη συμβουλευτική.

Μέσα από τις δράσεις μας στηρίζουμε μικρομεσαίες ΜΚΟ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν δωρεάν, ένα από τα τρία δομημένα προγράμματά μας (Incubator, Accelerator, GSEIncubator) τα οποία τους προσφέρουν την εντατική εκπαίδευση και τα πρακτικά εργαλεία που χρειάζονται προκειμένου να αναπτυχθούν στρατηγικά, να είναι οικονομικά βιώσιμες και να εξυπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον σκοπό τους. Το HIGGS, έχει επίσης καταφέρει, σχεδόν από την αρχή της λειτουργίας του, να αποτελεί έναν κόμβο ενημέρωσης, πληροφόρησης και να προωθεί τη δικτύωση όλων των φορέων του οικοσυστήματος.

Παρακολουθούμε στενά το οικοσύστημα της Κοινωνίας Πολιτών και αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες του, για να μπορούμε στη συνέχεια να σχεδιάζουμε και να προσφέρουμε στις ΜΚΟ και άλλες υπηρεσίες, όπως ενδιαφέρουσες μελέτες για τον κλάδο, εργαλεία ενδυνάμωσης ικανοτήτων και μέτρησης κοινωνικού αντικτύπου καθώς και εκδηλώσεις με σκοπό τη διάχυση τεχνογνωσίας και το άνοιγμα διαλόγου. Με χαρά βλέπουμε ότι οι οργανώσεις, αναμένουν και συμμετέχουν μαζικά κάθε χρόνο σε κάποιες από τις εμβληματικές μας δράσεις, όπως το ετήσιο συνέδριο για την Κοινωνία Πολιτών στην Ελλάδα, το HIGGS Donors Speed Dating Event που φέρνει σε επαφή ΜΚΟ και πιθανούς δωρητές/χορηγούς αλλά και το τριμηνιαίο μας ηλεκτρονικό μαγκαζίνο για την Κοινωνία των Πολιτών, Civil Society Updates.

Το HIGGS, ιδρύθηκε το 2015 με τη δωρεά και την πολύτιμη υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, αφού προηγήθηκε μια περίοδος 4 χρόνων κατά την οποία μαζί με τον καθηγητή Αστέρη Χουλιάρα, οργανώσαμε σεμινάρια ενδυνάμωσης ικανοτήτων ΜΚΟ σε πολλές πόλεις ανά την Ελλάδα. Οι ανάγκες που διαπιστώσαμε και η δίψα των οργανώσεων για γνώση και εργαλεία ήταν τόσο μεγάλες, που η δημιουργία του HIGGS ήταν για εμάς μονόδρομος.

Δώστε μας μια εικόνα για τη στήριξη που έχει προσφέρει, μέχρι σήμερα, το HIGGS. Πόσες ΜΚΟ έχει υποστηρίξει, ποιο το «αποτύπωμα» του;

Η αποτίμηση της πορείας μας τα 5 χρόνια λειτουργίας μας, μόνο θετική είναι για το οικοσύστημα της Κοινωνίας των Πολιτών και αναδεικνύει τη συνεισφορά μας σε αυτό. Έχουμε καταφέρει να υποστηρίξουμε και να ενισχύσουμε 175 μη κερδοσκοπικές οργανώσεις από όλη την Ελλάδα. Μέσα από την ανάπτυξη της γνώσης και την παροχή πρακτικών εργαλείων και εξατομικευμένης συμβουλευτικής, συμβάλλαμε και εμείς στο να διασφαλίσουν αυτές οι οργανώσεις χρηματοδοτήσεις άνω των 11 εκ €, να δημιουργήσουν 771 νέες θέσεις εργασίας και να εξυπηρετήσουν περισσότερους από 350.000 ωφελουμένους. Οι ιστορίες επιτυχίας των οργανώσεων που έχουν παρακολουθήσει τα προγράμματά μας αλλά και η συνεχής ζήτηση για τις υπηρεσίες μας από νέες πρωτοβουλίες που ξεκινούν τώρα τη δράση τους, μιλούν από μόνες τους για το έργο της ενδυνάμωσης που προσφέρουμε στις ελληνικές ΜΚΟ.

Ποιο είναι το πλαίσιο για τη λειτουργία μιας ΜΚΟ, αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα; Είναι ικανοποιητικό αυτό; Υπάρχουν αλλαγές που ενδεχομένως προτείνετε;

Αυτή τη στιγμή, η Κοινωνία Πολιτών βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο καθώς μόλις ολοκληρώθηκε η διαβούλευση για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών, εθελοντική απασχόληση και λοιπές διατάξεις» το οποίο αφορά στη λειτουργία των ΜΚΟ και αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση το αμέσως επόμενο διάστημα.

Η ανάγκη για μια ενιαία νομοθετική ρύθμιση με σκοπό να ορίσει τις σχέσεις Κράτους -Κοινωνίας των Πολιτών και την προώθηση του εθελοντισμού, να καταργήσει περίπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες και να εξασφαλίσει ένα ασφαλές και ανεξάρτητο περιβάλλον δημιουργίας και ανάπτυξης των οργανώσεων είναι μεγάλη και αποτελεί διαχρονικό αίτημα πολλών οργανώσεων. Ωστόσο, η προσέγγιση του νομοσχεδίου φαίνεται να απέχει από το αίτημα των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, μη αξιοποιώντας μια ευκαιρία ουσιαστικής ρύθμισης και ενδυνάμωσης του χώρου.

Το HIGGS, διοργάνωσε μια ανοιχτή συζήτηση για το σχέδιο νόμου και με την πολύτιμη βοήθεια μιας ομάδας εργασίας, συντάχθηκε μια Κοινή Δήλωση – Ανοιχτή Επιστολή, η οποία υπογράφηκε από 287 οργανώσεις, γεγονός που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες συλλογικές ενέργειες της Κοινωνίας των Πολιτών. Ενώσαμε όλοι τις φωνές μας για τη διεκδίκηση ενός βελτιωμένου, συμπεριληπτικού και λειτουργικού σχεδίου νόμου που εισήγαγε το υπουργείο Εσωτερικών. Οι προτάσεις και αλλαγές που προτείνουμε έχουν συμπεριληφθεί εδώ.

Τα τελευταία χρόνια, έχει υπάρξει και η σχετική κριτική απέναντι στις ΜΚΟ. Υπάρχουν σημεία που χρειάζονται προσοχή; Υπάρχουν, ίσως, ακόμη και επιτήδειοι που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αυτή τη διαδικασία;

Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες, Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, άτυπες ομάδες και εθελοντικοί φορείς που έχουν στηρίξει και στηρίζουν διαχρονικά τη χώρα σε ορισμένες από τις πιο εμβληματικές ή/και κρίσιμες στιγμές της. Μέσα από τη διάδραση μας με πάνω από 300 οργανώσεις του χώρου, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι οι ελληνικές ΜΚΟ διαθέτουν ένα εξαιρετικό δυναμικό που τις περισσότερες φορές, με ελάχιστους πόρους, λιγοστό προσωπικό και πολλές προσωπικές θυσίες, προσπαθούν να αλλάξουν τα κακώς κείμενα.

Σε αντίθεσή με ό,τι συμβαίνει σε άλλους χώρους οικονομικής δραστηριότητας, οι ΜΚΟ λογοδοτούν ανελλιπώς στα μέλη και στους ωφελούμενούς τους αλλά και δέχονται πολύ συχνά έλεγχο από τους χρηματοδότες τους. Επίσης, στον χώρο της Κοινωνίας των Πολιτών, βλέπουμε πολλές οργανώσεις που εθελοντικά υιοθετούν πρακτικές ενισχυμένης λογοδοσίας και διαφάνειας, όπως π.χ. η δημόσια ανάρτηση και διάθεσή στο κοινό των ετήσιων απολογισμών τους.

Βάσει των ανωτέρω, η κριτική που πράγματι έχουν δεχτεί οι ΜΚΟ είναι, εν πολλοίς, άδικη. Άλλωστε, το μόνο που χρειάζεται να κάνει κανείς για να το διαπιστώσει είναι να επισκεφτεί μια οργάνωση, να παρατηρήσει το έργο της, να γίνει για λίγο εθελοντής αποκτώντας ο ίδιος εικόνα.

Έχετε παρατηρήσει αλλαγές, ως προς την προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο από μεμονωμένους πολίτες αλλά και οργανωμένες ομάδες/φορείς;

Η πανδημία φαίνεται να έχει λειτουργήσει στη χώρα μας -όπως και παγκοσμίως- ως ένας μεγεθυντικός φακός για τα κοινωνικά προβλήματα που προϋπήρχαν. Ειδικά στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς η πανδημία και οι συνέπειές της ακολούθησαν τη μακρά περίοδο της δεκαετούς κοινωνικοοικονομικής κρίσης και ήδη διαφαίνεται ο αντίκτυπος μιας νέας. Παρατηρούμε στην Ελλάδα ότι μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, έχει εντατικοποιηθεί στη χώρα μας ένα κλίμα αλληλεγγύης, υποστήριξης και φιλανθρωπίας, το οποίο είχε ήδη διαμορφωθεί λόγω της οικονομικής κρίσης.

Εντός της Κοινωνίας Πολιτών, βλέπουμε επίσης να διαμορφώνονται κινητοποιήσεις που αφορούν στην παροχή βοήθειας σε καταστροφές (π.χ. φωτιές στην Εύβοια) αλλά και στην κάλυψη άμεσων αναγκών ατόμων που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας, μέσα από δράσεις συλλογής τροφίμων, φαρμάκων, ειδών ένδυσης κλπ. Ιδιαίτερα σημαντικές σε αυτό το πεδίο ήταν και οι εθελοντικές πρωτοβουλίες άτυπων ομάδων πολιτών που δημιουργήθηκαν αυθόρμητα σε πολλές περιοχές της χώρας μας.

Γίνεται, λοιπόν, ιδιαίτερα επιτακτική η ανάγκη να αναδειχθεί η αξία της προσφοράς, καθώς μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο υποστήριξης και ενδυνάμωσης των ανθρώπων και των οργανώσεων που έχουν πραγματικά ανάγκη.

Καθώς στο επίκεντρο της συζήτησης μας βρίσκεται η προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο, ποια η γνώμη σας για την κοινωνική προσφορά του επιχειρείν; Θα πρέπει, αυτή, να ενισχυθεί;

Οι επιχειρήσεις, μέσω των δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ), έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα κλίμα προσφοράς, υπεύθυνης συμπεριφοράς και εταιρικής συνείδησης, συμβάλλοντας και αυτές με τον τρόπο τους στην αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών ζητημάτων. Τέτοιες δράσεις, τόσο διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, έχουν λάβει μια δυναμική την τελευταία δεκαετία. Παρατηρούνται, δε, τάσεις όπως το B-Corps κίνημα και το impact investing, που δείχνουν σαφώς μια κατεύθυνση προς την ενίσχυση του επιχειρείν με πιο κοινωνικό πρόσημο.

Το τελευταίο διάστημα καταγράψαμε πολλές επιχειρήσεις να πραγματοποιούν έκτακτες δωρεές για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενώ ταυτόχρονα είχαν και να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης καθώς και τη μείωση των εσόδων τους. Με αυτά τα δεδομένα, ένα ποσοστό των επιχειρήσεων περιόρισε τις δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, γεγονός το οποίο οδήγησε σε μείωση χρηματοδοτήσεων προς μη κερδοσκοπικές οργανώσεις.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, υπάρχει ανάγκη για ενίσχυση των πρωτοβουλιών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ). Ευελπιστούμε ότι ο ρόλος τέτοιων δράσεων εκ μέρους των επιχειρήσεων θα αναβαθμιστεί και θα γίνει πιο αποφασιστικός και καθοριστικός, ως αποτέλεσμα της δικής τους διάθεσης και στρατηγικής αλλά και της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και των καταναλωτών.

Και φτάνω και στο παγκόσμιο κίνημα της Giving Tuesday. Τι ακριβώς είναι αυτό και γιατί το HIGGS αποφάσισε να το εκπροσωπήσει στην Ελλάδα;

Σήμερα, Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2021, γιορτάζεται και στη χώρα μας, η #GivingTuesday, ένα παγκόσμιο κίνημα προσφοράς, που μας προτρέπει να δείξουμε την γενναιοδωρία μας με το σύνθημα «Ενωμένοι Προσφέρουμε».

Η ιδέα της ημέρας #GivingTuesday γεννήθηκε το 2012 με σκοπό να προτείνει στους ανθρώπους να δείξουν γενναιοδωρία και να δημιουργήσουν μια θετική αλλαγή στον κόσμο, ως «αντίβαρο» στον άκρατο καταναλωτισμό της #BlackFriday. Αυτή η απλή ιδέα ήταν τόσο δυνατή που εξελίχτηκε σε ένα παγκόσμιο κίνημα που ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους, επιχειρήσεις και οργανισμούς σε όλο τον κόσμο και καθιερώθηκε ως η παγκόσμια μέρα προσφοράς και γενναιοδωρίας.

Εκατομμύρια άνθρωποι, οργανισμοί και επιχειρήσεις παγκοσμίως, με αφορμή την GivingTuesday κάνουν μικρές ή μεγάλες πράξεις γενναιοδωρίας που πραγματικά αλλάζουν τον κόσμο. Αυτές οι πράξεις δεν είναι απαραίτητο να αφορούν αποκλειστικά μόνο χρηματική δωρεά.

Η ομάδα του HIGGS πιστεύει στη δύναμη της προσφοράς και της αλληλεγγύης και είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι, που φέραμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα ως επίσημοι «εκπρόσωποι» το κίνημα αυτό. Θεωρούμε, δε, ότι ως κίνημα μπορεί να ενισχύσει την καταγραφόμενη τάση εντός της ελληνικής κοινωνίας, παραμερίζοντας εν μέρει τον καταναλωτισμό προς μια υποστήριξη του κοινωνικού συνόλου.

Όσοι ενδιαφέρονται, μπορούν να βρουν περισσότερες πληροφορίες, ιδέες αλλά και εργαλεία στο www.givingtuesday.gr

Ποιος μπορεί να συμμετάσχει στην Giving Tuesday και με ποιον τρόπο; Ποιο το όφελος;

Το κίνημα #GivingTuesday, μπορούν να το υποστηρίξουν όλοι: ιδιώτες, οργανώσεις και επιχειρήσεις, έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν ενεργά στην ημέρα #GivingTuesday, δείχνοντας την έμπρακτη υποστήριξή τους προς έναν σκοπό που τους εμπνέει.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί κάποιος να συμμετέχει σε αυτήν την παγκόσμια ημέρα γενναιοδωρίας. Για παράδειγμα, μπορούμε να παρέχουμε έμπρακτη βοήθειά σε κάποιον γείτονα ή συμπολίτη μας που βρίσκεται σε ανάγκη, να υποστηρίξουμε με μια οικονομική δωρεά σκοπούς και οργανώσεις με κοινωνικό αντίκτυπο, ή μπορούμε και να κάνουμε μια απλή ανάρτηση στα social media.

Η ομάδα του HIGGS έκανε την αρχή και δίνει το παράδειγμα, αφιερώνοντας όλο τον Νοέμβριο στο κίνημα της GivingTuesday. Κατά τη διάρκεια του μήνα, κάθε μέλος της ομάδας πραγμτοποίησε ασκήσεις γυμναστικής στον δικό του χώρο και χρόνο. Στο τέλος του μήνα, θα καταμετρηθούν όλες οι ώρες της ομάδας, και -μετά από κλήρωση- μια μη κερδοσκοπική οργάνωση θα λάβει δωρεάν αντίστοιχες ώρες συμβουλευτικής από τους εκπαιδευτές του HIGGS. Για να βρει κάποιος δωρεάν διαθέσιμο υλικό (εικαστικά) αλλά και να εμπνευστεί από ιδέες άλλων μπορεί να επισκεφθεί το www.givingtuesday.gr

Η ανταμοιβή που παίρνει κάποιος όταν προσφέρει αυθόρμητα και με την καρδιά του είναι η συνειδητοποίηση της διαφοράς που μπορεί να κάνει στις ζωές άλλων ανθρώπων, λιγότερο ευνοημένων ίσως από εμάς. Το να είμαστε γενναιόδωροι έχει να δώσει πολλά και σε εμάς τους ίδιους και δεν πρέπει να ξεχνάμε τα οφέλη της ανιδιοτελούς προσφοράς τόσο στην ψυχική όσο και στην σωματική μας υγεία.

Ποιες οι ενέργειες που σχεδιάζετε, ως HIGGS, για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα;

To 2022 θα ξεκινήσει δυναμικά για εμάς. Σχεδιάζουμε ήδη το 2ο συνέδριο για την Κοινωνία των Πολιτών, το οποίο επιθυμούμε να αναδειχθεί σε θεσμό και, όπως και φέτος, αναμένουμε να προσελκύσει εθνικές και διεθνείς συμμετοχές και το τεράστιο ενδιαφέρον των ΜΚΟ.

Επίσης, σε μια προσπάθεια να ενδυναμώσουμε τις οργανώσεις και τις μη κερδοσκοπικές πρωτοβουλίες της περιφέρειας, θα διοργανώσουμε τα HIGGS POP UPS, μια πρωτοποριακή δράση, μέσω της οποίας η ομάδα μας θα βρεθεί σε 2 πόλεις στην Ελλάδα (Ιωάννινα, Πάτρα) Δημιουργώντας μία δομή σε μικρογραφία του HIGGS για περίπου 2 μήνες και προσφέροντας υπηρεσίες capacity building και συμβουλευτικής σε τοπικές οργανώσεις.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το HIGGS έχει ενσωματώσει πλέον στη λειτουργία του τον δεύτερο κύκλο του προγράμματος «ΘΑΛΗΣ ΙΙ» και θα ξεκινήσει η εκ νέου τακτική υλοποίηση αυτής της δράσης, μέσω της οποίας θα προσφέρουμε υπηρεσίες αξιολόγησης σε ελληνικές ΜΚΟ. Μέσω του προγράμματος αυτού μας δίνεται μια σπάνια και πολύτιμη ευκαιρία να ενισχύσουμε την οργανωμένη Κοινωνία των Πολιτών στην Ελλάδα και να επιφέρουμε θετικές αλλαγές στο έργο που αυτή επιτελεί.