H ανοικτή κόντρα ξενοδόχων – AirBnB και η κυβέρνηση σε ρόλο διαιτητή υπερ των ξενοδόχων

Σε μία περίοδο που λόγω της (νέας) κρίσης ο τουρισμός μπορεί να κλονισθεί (λόγω πληθωρισμού και επικείμενης ύφεσης), η κυβέρνηση θέλει να οριοθετήσει τον χώρο έτσι ώστε να μην υπάρχουν κόντρες και ανταγωνισμοί.

Το σύστημα της βραχυχρόνια μίσθωσης ακινήτων (Airbnb) αναπτύχθηκε στην Ελλάδα με την οικονομική κρίση και κορυφώθηκε χωρίς καμμία θεσμική παρέμβαση (και ενδεχομένως πειρατικά ) από το 2019 και μετά. Οι ξενοδόχοι αντέδρασαν θεωρώντας ως αθέμιτο ανταγωνισμό και μάλιστα με μεγάλη φοροδιαφυγή την ανάπτυξη του θεσμού. Η κυβέρνηση προχωρά σε θεσμική κατοχύρωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης (ακινήτων) πράγμα που είναι άκρως θεμιτό για την ισότιμη αντιμετώπιση ξενοδοχείων – διαμερισμάτων Airbnb αλλά με ορισμένες αναφορές που δείχνουν ότι σε κάποιο επίπεδο μεροληπτεί υπέρ των ξενοδοχείων. Για παράδειγμα το γεγονός ότι για να λειτουργήσει ένα διαμέρισμα ως Airbnb χρειάζεται την άδεια των συνιδιοκτητών μίας πολυκατοικίας αλλά και του Δήμου δείχνει ότι ο θεσμός δεν θα έχει μεγάλα περιθώρια εξέλιξης.

Ο θεσμός της βραχυχρόνιας μίσθωσης βοήθησε να μείνει όρθια τουριστικά η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη κατά την εποχή της κρίσης ενώ ταυτόχρονα ενίσχυσε εισοδήματα οικογενειών που δεν δραστηριοποιούνταν στον τουρισμό. Όμως η φοροδιαφυγή ήταν μεγάλη και σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΟΙΚ ξεπερνούσε τα 100 εκατ. ευρώ το χρόνο. Ταυτόχρονα τα ξενοδοχεία είχαν αθέμιτο ανταγωνισμό από τους φορείς της βραχυχρόνιας μίσθωσης λόγω τιμών. Το Νομοσχέδιο ουσιαστικά προσπαθεί να κλείσει τις ‘ανοικτές πληγές’ αλλά για κάποιους όπως ο ΠΟΜΙΔΑ, φαίνεται ότι ‘κλείνει το μάτι’ στους ξενοδόχους.

Στην τελευταία ανακοίνωση της η Ομοσπονδία Ιδιοκτητών αναφέρει ότι «όσοι ετοιμάζουν τα μέτρα αυτά, χωρίς να μπουν στον κόπο να ζητήσουν και τη γνώμη των ιδιοκτητών, θα ήταν χρήσιμο να λάβουν υπόψη τους ότι οι ιδιοκτήτες που ασχολήθηκαν με αυτήν, επένδυσαν σημαντικά ποσά στην αγορά, εκσυγχρονισμό και εξοπλισμό τους, συχνά με εκτεταμένο τραπεζικό δανεισμό. Ταυτόχρονα αναβάθμισαν ολόκληρες γειτονιές στο κέντρο της Αθήνας, με τα κτίρια που ανακαίνισαν, με τα καταστήματα που άνοιξαν, δίνοντας ζωή και αξία στις περιουσίες των πολιτών, πράγμα που αναγνώρισε έμπρακτα και το Υπουργείο Οικονομικών, διπλασιάζοντας τις αντικειμενικές αξίες τους στις περιοχές αυτές!

Σε μελέτη που συντάχτηκε κατά παραγγελία της πλευράς των ξενοδόχων για τις δήθεν «εφιαλτικές» συνέπειες της βραχυχρόνιας μίσθωσης, διαβάσαμε ότι αυτή εισφέρει το 15% των εσόδων από τον τουρισμό. Να όμως μερικές πικρές αλήθειες που δεν τις είδαμε γραμμένες στη μελέτη αυτή:

Η ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Η τεράστια χρησιμότητά του για τις οικονομίες και τις κοινωνίες των τουριστικών χωρών δεν αμφισβητείται παρά μόνον από όσους έχουν συμφέρον στην συνέχιση της μονοπώλησης των εσόδων από τον τουρισμό. Η αύξηση του αριθμού των τουριστών στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια οφείλεται κυριολεκτικά στην άνθηση αυτής της δραστηριότητας, σε συνδυασμό και με την οικονομική κρίση, αλλά και με τις δυνατότητες μεσολάβησης που έχουν οι παγκόσμιες ηλεκτρονικές πλατφόρμες!

Η βραχυχρόνια μίσθωση δεν επιδοτήθηκε από το Κράτος ούτε κατά την δημιουργία της υποδομής της, ούτε κατά την περίοδο του Covid, σε αντίθεση με την ξενοδοχεία που ενισχύθηκε πολλαπλά με πλουσιοπάροχες επιδοτήσεις, χαμηλότοκα δάνεια, μη επιστρεπτέες προκαταβολές, επιδοτήσεις εργαζομένων, αλλεπάλληλες ρυθμίσεις οφειλών και σωρεία άλλων ευεργετικών μέτρων που χρηματοδότησαν οι Έλληνες φορολογούμενοι!

Η βραχυχρόνια μίσθωση σήμερα ανήκει ιδιοκτησιακά και ασκείται κατά 100% από ελληνικά χέρια, όταν η ξενοδοχεία περιέρχεται όλο και πιο πολύ σε διεθνείς αλυσίδες και ξένα συμφέροντα.

Η βραχυχρόνια μίσθωση διαχέει τα έσοδά της σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες, γι΄ αυτό λέγεται και «οικονομία του διαμοιρασμού», σε αντίθεση με μεγάλο μέρος της ξενοδοχείας που με τα «βραχιολάκια» στα χέρια των «περιμανδρωμένων» τουριστών, τα κρατά αποκλειστικά δικά της.

διαβάστε επίσης: ΞΕΕ: Προτάσεις σε 7 άξονες για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Φορολογική αντιμετώπιση

Η βραχυχρόνια μίσθωση φορολογείται ήδη πολύ βαρύτερα, με συντελεστή που φτάνει το 45% και χωρίς καμιά έκπτωση δαπανών, σε αντίθεση με την ξενοδοχεία που φορολογείται με 22% και με έκπτωση όλων των δαπανών της!

Η βραχυχρόνια μίσθωση υποχρεώνεται σε δήλωση των κρατήσεων της μέχρι τις 20 του επομένου μήνα, σε συνεχείς διασταυρώσεις και σε βαρύτατα πρόστιμα προς τους οικοδεσπότες και τους Διαχειριστές Ακίνητων, και η Ελλάδα και η ΑΑΔΕ βρίσκονται στην πρωτοπορία της υποχρεωτικής χρήσης του ΑΜΑ, ενώ τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα καταλύματα δεν έχουν τέτοιες υποχρεώσεις

Αναβάθμιση της οικοδομικής δραστηριότητας και το ζωντάνεμα υποβαθμισμένων περιοχών

Η βραχυχρόνια μίσθωση άνθισε στη χώρα μας τη δεκαετία του ’10 σε παλαιά, άδεια και εγκαταλελειμμένα σπίτια, διαμερίσματα, γραφεία και ημιτελή κτίρια. Σε αντίθεση με άλλες χώρες και γνωστές τουριστικές πόλεις με κορεσμένους αστικούς ιστούς, όπως η Βαρκελώνη, το Άμστερνταμ, η Αθήνα και άλλες πόλεις μας, είχαν και εξακολουθούν να έχουν, πολλές δεκάδες χιλιάδες κενά, ακατοίκητα ή και ημιτελή κτίρια και παλαιά εγκαταλελειμμένα διαμερίσματα ή και γραφεία, που προσφέρονταν για ανακαίνιση και τουριστική αξιοποίηση. Έτσι πολλά από αυτά ανακαινίστηκαν ή αποπερατώθηκαν και επιπλώθηκαν για τη χρήση αυτή, και καταχωρήθηκαν στις διεθνείς πλατφόρμες, χωρίς στην ουσία να αποστερήσουν στέγη από την υφιστάμενη αγορά των μισθώσεων. Ιδιαίτερα σε πολλές πολυκατοικίες, εγκαταλελειμμένα ισόγεια και ημιυπόγεια διαμερίσματα 50ετίας και άνω ανακαινίστηκαν, και οι διαχειριστές των πολυκατοικιών με χαρά μετά από πολλά χρόνια, εισέπραξαν ξανά κοινόχρηστα για τα διαμερίσματα αυτά

Σχετικά με τα μέτρα που μελετώνται, ο ΠΟΜΙΔΑ αναφέρει:

• Οι περιορισμοί στις διανυκτερεύσεις θα χτυπήσουν το τουριστικό προϊόν της χώρας και θα εξωθήσουν τους επιτυχημένους του χώρου στην παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή. Αυτό θα μειώσει τόσο το ΑΕΠ της χώρας όσο και τα έσοδα (αλλά και τους φόρους που δεν θα εισπραχθούν) δεκάδων χιλιάδων μικροϊδιοκτητών ακινήτων που συμβάλλουν ποικιλοτρόπως σε άλλους τομείς όπως στην ανακαίνιση κτιρίων, στην ανάπτυξη τοπικών επιχειρήσεων, κ.α. Είναι λοιπόν εύλογη η απορία μας πως το Υπουργείο Οικονομικών ελπίζει ότι θα μπορέσει να αντισταθμίσει όλα αυτά τα χαμένα έσοδα.
• Το δικαίωμα των Δήμων να καθορίζουν ανώτατο ποσοστό κατοικιών για βραχυχρόνια μίσθωση θα μπορούσε να έχει λογική μόνον αν συνυπολογίζονται και οι κενές κατοικίες. Όμως εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους η εν λευκώ παράδοση του κλάδου στις διαθέσεις κάποιων δημοτικών αρχών...
• Το δικαίωμα των γενικών συνελεύσεων των πολυκατοικιών να αποφασίζουν αν θα επιτρέψουν τη βραχυχρόνια μίσθωση, όταν αυτή δεν απαγορεύεται από τον κανονισμό, θα μεταβάλει τις συνελεύσεις κυριολεκτικά σε «πυγμαχικά ριγκ», κάτι που δεν χρειάζεται η ελληνική κοινωνία…
• Η μη επιβολή ΦΠΑ δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά γενικευμένη πανευρωπαϊκή πρακτική. Θυμίζουμε όμως ότι ιδιώτες και εταιρείες διαχείρισης δεν εκπίπτουν το ΦΠΑ στα έξοδα τους. Τυχόν επιβολή του θα χτυπήσει το προϊόν, αλλά θα γεννήσει και δικαιώματα επιστροφής φόρου.
• Οι δημοτικοί φόροι σε ένα ξεκάθαρο νομικό καθεστώς θα μπορούσαν να είναι δίκαιοι, αφού συζητηθεί το είδος και το ύψος τους. Δεν είμαστε αντίθετοι σε αυτό, αλλά στην παράνομη αναδρομικότητα της επιβολής τους. Σε περίπτωση που νομοθετηθεί η δημοτική φορολογία, αλλάξει ο χαρακτηρισμός του τι είναι τουριστικό κατάλυμα και τι βραχυχρόνια μίσθωση, και έχει συγκεκριμένη έναρξη ισχύος, φυσικά θα εφαρμοστεί απρόσκοπτα μια τέτοια ξεκάθαρη ρύθμιση.