Σε ποιο Κλίμα μπορεί να μας πάει το Ντουμπάι;

Μετά την -καθώς φάνηκε τότε- σοβαρής περίσκεψης Σύνοδο του Παρισιού πριν οκτώ χρόνια (2015) και τη συμφωνία βάσης αρχών αντιμετώπισης της επιταχυνόμενης (με ιλιγγιώδη ταχύτητα που έχει ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη) ανθρωπογενούς Κλιματικής Κρίσης, φθάσαμε στο “στόμα του λύκου”: COP28, Ντουμπάι, 30 Νοεμβρίου - 12 Δεκεμβρίου 2023, με προεξάρχουσες τις μεγάλες δυνάμεις του πετρελαίου. Στις αρχές της χρονιάς, ορίστηκε να προεδρεύσει της φετινής COP ο CEO της Abu Dhabi National Oil Company, μεγάλης πετρελαϊκής εταιρείας. “Πώς άραγε η κορυφαία πολιτική Σύνοδος για το Κλίμα θα μπορέσει να αποφασίσει ουσιαστική κλιματική δράση, όταν η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων έχει τόσο ισχυρή φωνή;” διαβάζω το διερώτημα σε κείμενο της Greenpeace - κάθε άλλο παρά αφελές.

Είναι πρόδηλο πως, μέσα σε ένα θέατρο ποικίλων ανταγωνισμών και συγκρουομένων μεγάλων συμφερόντων γύρω από την εκμετάλλευση πόρων με πολυδύναμες διελκυστίνδες, οι παγκόσμιες δυνάμεις -με κάποιες αντιστάσεις ευρωπαϊκές, ας τονιστεί- συμφωνούν εν τοις πράγμασι ότι αυτές οι “διασκέψεις προόδου της κλιματικής υπόθεσης” εξελίσσονται μετά το Παρίσι σε μια κακόγουστη φάρσα ασυνέπειας πάνω στον ελάχιστο, έστω, κοινό παρονομαστή. Δηλαδή, πάνω στη στοιχειώδη σύγκλιση στόχων, δράσεων και άμεσων πρακτικών εφαρμογών για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας.

Όμως, το πιο σημαντικό ζήτημα-ομπρέλα Βιωσιμότητας, η συνέχεια της ζωής στον Πλανήτη, δεν αντέχει άλλες φάρσες όπως η προηγούμενη στο Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου (COP27, Νοέμβριος 2022), όπου και εκεί η διάσκεψη “ώδινεν όρος και έτεκεν μυν”. Η ΕΕ, ωστόσο, στη Σύνοδο της Αιγύπτου αναγνώρισε και δεσμεύθηκε σχετικά με “τρεις υποχρεώσεις για το Κλίμα: απέναντι στις αναπτυσόμενες χώρες, την επόμενη γενιά και τους πολίτες της” δια στόματος του Charles Michel, Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ποιά πρακτικά βήματα προόδου έχουν συντελεστεί πάνω στους βασικούς στόχους που τέθηκαν στη διάσκεψη της Αιγύπτου; Ας θυμηθούμε τους τέσσερεις στόχους της COP27:

• Μετριασμός: τήρηση του στόχου συγκράτησης της υπερθέρμανσης του Πλανήτη στον 1,5 βαθμό σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
• Προσαρμογή: κατάρτιση ενισχυμένου διεθνούς θεματολογίου δράσης.
• Χρηματοδότηση: επισκόπηση προόδου για την οικονομική στήριξη των αναπτυσσομένων χωρών κατά των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
• Συνεργασία: εξασφάλιση της απαιτούμενης εκπροσώπησης όλων των ενδιαφερομένων-εμπλεκομένων, με έμφαση στη συμμετοχή των ευάλωτων κοινοτήτων.

Οι COP, από Σύνοδο σε Σύνοδο, αντί να εντείνουν το αίσθημα της κοινής ευθύνης όλων των συμμετόχων για το Κλίμα, αντιθέτως αμβλύνουν κάθε αίσθημα συνενοχής απέναντι στις πιο εφιαλτικές προοπτικές. Σαν να διαμορφώνεται -χωρίς να διατυπώνεται βέβαια- μια ύπουλα σιωπηρή, πανίσχυρη συμφωνία για τη στιγμή που η Γη θα συνεχίσει να περιστρέφεται ως ένα ακατοίκητο μνημείο της ανθρώπινης, διακυβερνητικής “αβάσταχτης ελαφρότητας”. Τα περί διεθνούς συμμαχίας για ανθεκτικότητα στην ξηρασία και την ένωση όλων των δυνάμεων σε μια λέσχη χωρίς αποκλεισμούς για το Κλίμα, μένουν εν πολλοίς στον αέρα ως ευχολόγια, μέσα σε παλινωδίες της “βιομηχανικής μετάβασης”.

Προσωπικά, πιστεύω και έχω εναποθέσει όποιες προσδοκίες στην εκτός διασκέψεων και διαδικασιών συνεχή και επίμονη ΠΙΕΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ. Ο κλιματικός και περιβαλλοντικός ακτιβισμός, οι συλλογικές κοινωνικές πρωτοβουλίες, επιτρέπουν μια χαραμάδα ελπίδας, υπογραμμίζοντας το αυτονόητο αίτημα της άμεσης υλοποίησης με την υπέρβαση των ατελείωτων διαπραγματεύσεων, της “πράσινης” φλυαρίας και των σχεδίων επί χάρτου. Βέβαια, τα δικαστήρια απορρίπτουν εκ προοιμίου ως “νομικά απαράδεκτες” διεκδικήσεις και αιτιάσεις για το Κλίμα, το φυσικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα που προέρχονται από NGOs ή κοινωνικά κινήματα και όχι από φυσικά πρόσωπα. Όμως το τί είναι απαράδεκτο, εν τέλει, θα το ορίσει η πραγματικότητα που θα ζήσουμε. Αμετάκλητα και ανελέητα.