Τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας εργαλείο ανάπτυξης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων

Για λόγους καλύτερης κατανόησης, θεωρούμε ότι υπάρχει μία νέα τεχνολογία η οποία έχει προστατευτεί με ένα Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, σε μία ή περισσότερες χώρες, και ότι το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας βρίσκεται σε ισχύ. Πώς μπορεί λοιπόν μία ΜμΕ να επιτύχει οικονομικό όφελος και επιχειρηματική ανάπτυξη, που είναι πάντα το ζητούμενο για μια επιχείρηση, αξιοποιώντας το συγκεκριμένο Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας;

Γενικά υπάρχουν 3 βασικοί τρόποι αξιοποίησης της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας και συγκεκριμένα των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας:

α) Αξιοποίηση του ΔΕ από τον ίδιο τον κάτοχο

Στην περίπτωση αυτή ο ίδιος ο κάτοχος αναλαμβάνει την αξιοποίηση του Διπλώματος, είτε με την ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στα υπάρχοντα προϊόντα ή υπηρεσίες που ήδη προσφέρει η επιχείρηση είτε με την ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά νέων προϊόντων ή υπηρεσιών. Για την επιλογή του συγκεκριμένου τρόπου αξιοποίησης, η ΜμΕ θα πρέπει να λάβει υπόψη μία σειρά εσωτερικών παραγόντων, όπως είναι η ικανότητα της επιχείρησης να παράγει και να διαθέτει τα νέα αυτά προϊόντα, η διαθεσιμότητα των αναγκαίων πόρων, τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και ανθρώπινου δυναμικού, πρώτων υλών, αποθηκευτικών χώρων, καναλιών διανομής, κ.ά., αλλά και εξωτερικών παραγόντων, όπως θέματα ανταγωνισμού, κανονισμών και διατάξεων που διέπουν την αγορά, απαιτούμενες νέες συνεργασίες για τη διακίνηση και διάθεση των προϊόντων, κ.λπ..

β) Μεταβίβαση της ιδιοκτησίας του ΔΕ

Στην περίπτωση αυτή γίνεται μεταβίβαση της κυριότητας του Διπλώματος σε νέο ιδιοκτήτη ο οποίος αποκτά όλα τα δικαιώματα και υποχρεώσεις που διέπουν το Δίπλωμα. Η επιλογή του συγκεκριμένου τρόπου αξιοποίησης γίνεται όταν ο κάτοχος δεν έχει την εμπειρία και τους απαραίτητους πόρους (οικονομικά, ανθρώπινο δυναμικό, κανάλια διανομής, κ.λπ.) για την αξιοποίηση του Διπλώματος από τον ίδιο, σύμφωνα με τον προηγούμενο τρόπο, ή σε περίπτωση που ο κάτοχος του Διπλώματος χρειάζεται άμεση οικονομική ρευστότητα για την επιχείρηση του. Παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη σε αυτή την επιλογή είναι η υπογραφή συμβάσεων εμπιστευτικότητας με τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία, πλήρη αποτίμηση της αξίας του ΔΕ, πιθανούς περιορισμούς στην αξιοποίηση του Διπλώματος λόγω δικαιωμάτων τρίτων, το τίμημα και ο τρόπος καταβολής, τρόποι επίλυσης διαφορών και εφαρμοστέα νομοθεσία, μελλοντική συνεργασία/ανταγωνισμός για την περαιτέρω ανάπτυξη της τεχνολογίας, κ.α..

γ) Άδεια παραχώρησης δικαιωμάτων

Ο πιο συνηθισμένος, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο περίπλοκος, τρόπος αξιοποίησης των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, και αυτό γιατί στην πραγματικότητα μία τέτοια συμφωνία είναι μία μακροχρόνια εμπορική συνεργασία μεταξύ των δύο συμβαλλομένων. Έτσι οι Άδειες Παραχώρησης Δικαιωμάτων, όπως όλες οι εμπορικές συμφωνίες, προσφέρουν μεγάλο εύρος επιλογών ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του κάθε συμβαλλόμενου, ενώ ταυτόχρονα ενέχουν μία σειρά πλεονεκτημάτων, αλλά και κινδύνων, και για τα δύο μέρη, γεγονός που τις καθιστά δημοφιλείς, αλλά ταυτόχρονο δύσκολο να επιτευχθούν.

Στην περίπτωση των Αδειών Παραχώρησης δεν αλλάζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Διπλώματος, με άλλα λόγια ο κάτοχος του Διπλώματος παραμένει ο ίδιος, μεταβιβάζει όμως συγκεκριμένα δικαιώματα, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, έναντι συγκεκριμένου τιμήματος, με συγκεκριμένους όρους σε κάποιον τρίτο.

Υπάρχουν διαφόρων ειδών Άδειες Παραχώρησης, όπως Αποκλειστικές ή Μη Αποκλειστικές, ενώ οι παράμετροι που θα πρέπει να αποφασιστούν και να συμπεριληφθούν στην συμφωνία περιλαμβάνουν την σαφή περιγραφή των μεταβιβαζόμενων δικαιωμάτων, την διάρκεια ισχύος της συμφωνίας καθώς και πρόβλεψη για το τι θα συμβεί μετά τη λήξη της συμφωνίας, την γεωγραφική περιοχή της συμφωνίας π.χ. σε περίπτωση οικογένειας Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, οπότε η προστασία εκτείνεται σε περισσότερες χώρες, το δικαίωμα περαιτέρω μεταβίβασης δικαιωμάτων και από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, τι θα συμβεί με τις βελτιώσεις ή τροποποιήσεις που μπορεί να επέλθουν στην τεχνολογία που περιλαμβάνεται στο Δίπλωμα, την προστασία των μεταβιβαζόμενων δικαιωμάτων από τρίτους, τον τρόπο επίλυσης διαφορών και το εφαρμοστέο δίκαιο και, φυσικά, το οικονομικό ή άλλο τίμημα που πρέπει να καταβληθεί καθώς και τον τρόπο υπολογισμού και του χρόνου καταβολής του.

Βάση των ανωτέρω τρόπων αξιοποίησης των Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, μία ΜμΕ η οποία κατέχει ένα Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας θα μπορούσε να ωφεληθεί και να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο Δίπλωμα είτε ενσωματώνοντας την συγκεκριμένη τεχνολογία στα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρει (περίπτωση α) αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα της είτε μεταβιβάζοντας το ίδιο το Δίπλωμα ή δικαιώματα που πηγάζουν από αυτό (περίπτωση β και γ) σε κάποιον τρίτο λαμβάνοντας κάποιο οικονομικό όφελος.

Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει και η δυνατότητα αντιστροφής του ρόλου της ΜμΕ, με άλλα λόγια μία ΜμΕ θα μπορούσε να αποκτήσει δικαιώματα για κάποιο Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας κάποιου τρίτου, είτε μέσω μεταβίβασης κυριότητας είτε μέσω Άδειας Παραχώρησης Δικαιωμάτων, και να ενσωματώσει την συγκεκριμένη τεχνολογία στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρει αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα της ή επεκτείνοντας την δραστηριότητα της σε νέες αγορές.

Φυσικά υπάρχουν και άλλοι τρόποι με τους οποίους μπορεί να ωφεληθεί μία ΜμΕ από τα δημοσιευμένα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίοι όμως είναι εκτός του σκοπού της παρούσης συζήτησης και εντάσσονται στο πλαίσιο της Τεχνολογικής Πληροφόρησης την οποία παρέχει ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας μέσω της Διεύθυνσης Τεχνολογικής Πληροφόρησης και των Περιφερειακών Γραφείων, καθώς και τη Μονάδα Υποστήριξης Καινοτομίας – Innovation Agency.

Συμπερασματικά, η Βιομηχανική Ιδιοκτησία και ειδικότερα τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας είναι ένα σημαντικό εργαλείο στη διάθεση των ΜμΕ, με τη σωστή χρήση του οποίου μπορούν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, να αναπτύξουν νέες συνεργασίες και να επεκταθούν σε νέες αγορές.

Ο Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας μπορεί να καθοδηγήσει και να υποστηρίξει τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις σε αυτή την προσπάθεια.