Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εταιρείες των τελευταίων ετών στο ηλεκτρονικό εμπόριο, η Farfetch, η οποία μέσω της πλατφόρμας της προσφέρει προσβασιμότητα στην πολυτελή ένδυση και σε πάνω από 614 διεθνείς μπουτίκ πολυτελών ειδών ρουχισμού (στην Ελλάδα, η Farfetch συνεργάζεται αυτή τη στιγμή με επτά μπουτίκ) και 375 επώνυμα Brands σε περισσότερες από 40 χώρες, ετοιμάζεται να μπει στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.
Αν και το ενδιαφέρον της εστιάζεται περισσότερο στη σωτηρία του συμβατικού εμπορίου ήτοι των καταστημάτων μπουτίκ παρά στην προσφορά μοναδικών υπηρεσιών προς τους πελάτες της (πώληση μόδας με τη μορφή υπηρεσίας και όχι ως προϊόν), το ενημερωτικό δελτίο της εταιρείας περιέχει πλήθος από ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τα οικονομικά στοιχεία της, το επιχειρηματικό μοντέλο της, την στρατηγική της, το μέγεθος της αγοράς, καθώς και πληροφορίες για τη μετοχική σύνδεση και τους επενδυτικούς γύρους της.
Δήλωση αποστολής (Mission)
Αρχικά, να δούμε τη δήλωση αποστολής (Mission) της Farfetch:
“Farfetch exists for the love of fashion. We believe in empowering individuality. Our mission is to be the global technology platform for luxury fashion, connecting creators, curators and consumers.
Το επιχειρηματικό μοντέλο
Για να δούμε αναλυτικά την απεικόνιση του επιχειρηματικού μοντέλου της Farfetch, βάσει του καμβά των επιχειρηματικών μοντέλων (Business Model Canvas) των Osterwalder και Pigneur.
H Fafetch, λοιπόν, λειτουργεί το επιχειρηματικό μοντέλο πλατφορμών (Το Αλφαβητάρι της Οικονομικής των πλατφορμών). Ως εκ τούτου, η Farfetch εξυπηρετεί δύο τομείς πελατών, τους online αγοραστές πολυτελούς ρουχισμού (ιδιαίτερα τους καταναλωτές με υψηλό βιοτικό επίπεδο αλλά και τους fashionistas) και τα Luxury Brands και τα μπουτίκ πολυτελών ενδυμάτων.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι αυτή προσφέρει στους online αγοραστές προσβασιμότητα στην πολυτελή ένδυση χωρίς να στοκάρει η ίδια εμπόρευμα, ενώ κερδίζει χρήματα από την εκμετάλλευση της ψηφιακής πελατειακής διεπαφής, ήτοι την αποκλειστικά λιανική πρόσβαση σε περισσότερους από 2,3 εκατ. πελάτες παγκοσμίως, παρακρατώντας μια προμήθεια ύψους 25% για κάθε πώληση που πραγματοποιείται μέσα από την πλατφόρμας της.
Για την υποστήριξη των Luxury Brands και των εμπόρων, η Farfetch ανέπτυξε και μια White-Label υπηρεσία ονόματι Black & White, μέσω της οποίας οι επώνυμοι οίκοι μόδας λαμβάνουν υποστήριξη στον σχεδιασμό, το στήσιμο και τη λειτουργία των δικών τους Mono-Brand ηλεκτρονικών καταστημάτων τους, λαμβάνοντας πρόσβαση σε πολυκαναλικά εργαλεία για την απρόσκοπτη αλληλεπίδραση με τους πελάτες τους αλλά και πρόσβαση στις διεθνείς αγορές καθώς και υποστήριξη στη κατασκευή και λειτουργία καταστημάτων/λογαριασμών WeChat.
Το οικοσύστημα της πλατφόρμας συμπληρώνεται και από δύο τη λειτουργία δύο συμβατικών καταστημάτων Browns για την κατανόηση του οικοσυστήματος του κλάδου της μόδας αλλά και για τη δοκιμή της τεχνολογίας Farfetch «Store of the Future».
Οικονομικά στοιχεία
Στη συνέχεια για να δούμε τα οικονομικά στοιχεία της. Η ακαθάριστη αξία των εμπορευμάτων (Gross Merchandise Value) που διακινήθηκαν μέσω της πλατφόρμας της ανήλθε για το 2017 στα 909 εκατ. δολάρια (+ 55%), ενώ τα έσοδα της ανήλθαν στα 386 εκατ. δολάρια (+ 60%). Σημειώνεται ότι 95% του GMV προέρχεται από το Marketplace της Farfetch.
Η εταιρεία απαριθμεί 936 χιλιάδες πελάτες (66% των πελατών της είναι γυναίκες) σε πάνω από 190 χώρες, με μέση αξία καλαθιού τα 620 δολάρια. Μάλιστα, ιδιαίτερα υψηλός είναι βαθμός συγκέντρωσης των πελατών της, καθώς στα τέλη του έτους 2017 το 20% του GMV προήλθε από το 1% των πελατών της. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι 9.357 πελάτες ήταν υπεύθυνοι για τη διακίνηση εμπορευμάτων αξίας 181,9 εκατ. δολαρίων.
Στο ενημερωτικό δελτίο της, όμως, μπορούμε να δούμε πού έγκειται το πρόβλημα του επιχειρηματικού μοντέλου της, καθώς η συγκεκριμένη εταιρεία συνεχίζει να είναι ζημιογόνα. Αναλυτικά, οι ζημιές της Farfetch μετά φόρου εισοδήματος ανήλθαν το 2017 σε 112 εκατ. ευρώ, ενισχυμένες κατά 37,83% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το EBITDA της εταιρείας διαμορφώθηκε με αρνητικό πρόσημο στα 58,07 εκατ. ευρώ έναντι -53,38 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση, με το περιθώριο EBITDA να βελτιώνεται από -27,6% σε -18,6%. Βέβαια, ιδιαιτέρα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το αντίστοιχο περιθώριο EBITDA του α’ εξαμήνου 2018 διαμορφώθηκε στο -22,6% έναντι -10,1% για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα της προηγούμενης χρονιάς.
Όπως αναφέρει η Farfetch στο ενημερωτικό δελτίο της, το παραπάνω οφείλεται στην αύξηση των επενδύσεων για την απόκτηση πελατών και των επενδύσεων σε υποδομές και τεχνολογικό προσωπικό, οι οποίες έλαβαν το δεύτερο εξάμηνο του 2017.
Αξιολόγηση
Το κυριότερο πρόβλημα της βιωσιμότητας του επιχειρηματικού μοντέλου της Farfetch έγκειται στο γεγονός ότι λειτουργώντας ως πλατφόρμα κάτω από ένα πολυκαναλικό πρίσμα, πρέπει να εξυπηρετεί ταυτόχρονα διαφορετικούς τομείς πελατών με διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις, γεγονός που έχει σημαντικό οικονομικό κόστος. Η Farfetch, βέβαια, στοχεύει σε περισσότερες μάρκες, σε περισσότερο τζίρο ανά πελάτη και σε περισσότερη αναγνωσιμότητα. Απ’ ό,τι φαίνεται, όμως, τα παραπάνω αποκτούνται πολύ δύσκολα και με υψηλό κόστος, εξού και η συνεχής εμφάνισης ζημιών.
Μάλιστα αν λάβει κανείς υπόψη ότι το μέλλον των συμβατικών καταστημάτων και δη των μικρών μπουτίκ δεν είναι ρόδινο αλλά και ότι στη μέση μπαίνουν και οι συγκρουόμενοι στόχοι από τη συνεργασία της με τα Luxury Brands γίνεται εύκολα κατανοητό πού θα πρέπει να εστιάσει το ενδιαφέρον της η Farfetch.
Επιπλέον, οι συνεργασίες με τα Luxury Brands δεν είναι εγγυημένες μελλοντικά. Αυτή τη στιγμή, βέβαια, εξαιτίας της καθυστερημένης ψηφιοποίησης των επιχειρηματικών μοντέλων των Luxury Brands, η σύναψη (ετησίων) συνεργασιών είναι εύκολη υπόθεση. Μέρα με τη μέρα, όμως, τα πράματα δυσκολεύουν αρκετά, καθώς και η τελευταία επιχείρηση που ασχολείται με τη μόδα, κατανόησε για το πού οδεύει η αγορά και ότι το ηλεκτρονικό επιχειρείν αποτελεί το μέλλον του εμπορίου. Ως εκ τούτου, με τον καιρό και οι επώνυμοι οίκοι μόδας θα αποκτήσουν κάποια στιγμή την απαραίτητη ψηφιακή τεχνογνωσία, με αποτέλεσμα την αποδέσμευση από την πλατφόρμα και τα δεσμά της Farfetch, στοχεύοντας στην κατάληψη και τον έλεγχο της πελατειακής διεπαφής.
Από την άλλη, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις που αφορούν τη Farfetch έγκειται στη σύναψη στρατηγικής συνεργασίας με την JD.com (Μεγαλομέτοχος της Farfetch η κινεζική JD.com – επενδύει 397 εκατ. δολάρια), μέσω της οποίας οι πελάτες – επώνυμοι οίκοι μόδας της Farfetch θα αποκτήσουν πρόσβαση στην ελκυστική κινεζική αγορά.
Σίγουρα, η διαδικασία εισαγωγής της Farfetch στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης θα στεφθεί με επιτυχία, καθώς η αγορά πολυτελείας είναι άκρως ελκυστική και το επενδυτικό περιβάλλον φιλικό. Σύμφωνα με έρευνα της συμβουλευτικής Bain, οι παγκόσμιες δαπάνες για πολυτελή αγαθά ανήλθαν στα 307 δισ. δολάρια το 2017 (το μερίδιο των ηλεκτρονικών αγορών ανήλθε στο 9% της συνολικής αγοράς), ενώ το 2025 αυτές θα ανέλθουν στα 446 δισ. δολάρια (με το μερίδιο των ηλεκτρονικών αγορών να φτάνει στο 25% της συνολικής αγοράς).
Η αποτίμησή της όμως, πέρα του ενός δισ. δολαρίων – κάποιοι κάνουν λόγο για 5 ή και περισσότερα δισ. δολάρια, είναι εξωπραγματική και δεν αιτιολογείται. Σημειώνεται ότι κυριότερος παίκτης στο Luxury Fashion είναι διαδικτυακός όμιλος πολυτελούς ρουχισμού «Yoox Net-A-Porter Group» (YNAP). Επειδή, όμως, η αγορά του σήμερα δίνει ιδιαίτερη σημασία στους ρυθμούς ανάπτυξης και στη φαντασία, υποψιάζομαι ότι η αποτίμησή της θα είναι ενδεικτική ως προς την προσδοκία των αγορών για αποκόμιση από τη Farfecth μεγάλου κομματιού της «πολυτελούς» πίτα και την όρεξη των επενδυτών για μετοχές υψηλού κινδύνου.
Όπως και να έχει, άσχετα με τον αν στεφθεί με επιτυχία ή φιάσκο η εισαγωγή της Farfetch στο χρηματιστήριο, το μέλλον της κρέμεται από μια λεπτή τεντωμένη ακριβή κλωστή, τις ογκώδεις δαπάνες της.
Σχόλια