Fast fashion Vs slow planet: Πόσο κοστίζει πραγματικά ένα μπλουζάκι μας;

Πέρα από τις εκπομπές, σημαντικό είναι και το υδατικό αποτύπωμα της παραγωγής: για ένα και μόνο βαμβακερό μπλουζάκι απαιτούνται περίπου 2.700 λίτρα νερού, ποσότητα που ισοδυναμεί με την κατανάλωση πόσιμου νερού από έναν άνθρωπο για σχεδόν δυόμισι χρόνια.

Την ίδια ώρα, η fast fashion ενισχύει τον κύκλο υπερκατανάλωσης και απόρριψης: κάθε χρόνο εκτιμάται ότι πάνω από 90 εκατομμύρια τόνοι υφασμάτων καταλήγουν στα απορρίμματα παγκοσμίως, είτε ως περισσεύματα παραγωγής είτε ως ρούχα που δεν φορέθηκαν ποτέ. Καθώς η βιομηχανία συνεχίζει να επεκτείνεται, η ανάγκη για πιο βιώσιμα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης γίνεται όλο και πιο επιτακτική.

Το “Made in...” και η παγκόσμια αλυσίδα εκμετάλλευσης

Η ετικέτα “Made in Bangladesh” ή “Made in Vietnam” δεν αποκαλύπτει πάντα πού και κάτω από ποιες συνθήκες κατασκευάστηκε πραγματικά ένα προϊόν. Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν πολύπλοκες αλυσίδες υπεργολαβίας, όπου το ίδιο ρούχο περνάει από πολλαπλά στάδια, σε διαφορετικές χώρες, ακόμα και για γνωστά brands που πωλούνται πανάκριβα. Αυτή η διασπορά θολώνει την ιχνηλασιμότητα και συμβάλλει στη διατήρηση άθλιων συνθηκών εργασίας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Loro Piana (μέλος της LVMH), που σύμφωνα με το Reuters, τέθηκε υπό δικαστική επίβλεψη στην Ιταλία το φετινό Ιούλιο, επειδή αποκαλύφθηκε ότι οι εργαζόμενοι που παρήγαγαν προϊόντα της στο Μιλάνο, εργάζονταν υπό καθεστώς εργασιακής εκμετάλλευσης – με μετανάστες να ζουν μέσα στο χώρο εργασίας-, να δουλεύουν έως και 90 ώρες την εβδομάδα και να αμείβονται με μόλις 4 € τηνώρα. Η Loro Piana, που παράγει ακριβά κασμιρένια ενδύματα, υπεργολάβησε την παραγωγή της μέσω δύο εταιρειών «βιτρίνα» χωρίς πραγματική παραγωγική ικανότητα, οι οποίες ανέθεσαν με τη σειρά τους την παραγωγή σε εργαστήρια με κινεζική ιδιοκτησία στην Ιταλία.

Σε πρότερο χρονικό διάστημα, μονάδες γνωστών οίκων μόδας όπως η Valentino, το δεύτερο μεγαλύτερο brand του ομίλου LVMH, η Dior, η ιταλική Armani και η εταιρεία τσαντών Alviero Martini είχαν τεθεί υπό δικαστική εποπτεία για παρόμοιες κατηγορίες εκμετάλλευσης εργαζομένων.

Η νέα μόδα είναι να φοράς λιγότερο

Η φράση «Η νέα μόδα είναι να φοράς λιγότερο» δεν αποτυπώνει απλώς μια στροφή στο στυλ, αλλά ένα βαθύτερο κοινωνικό και περιβαλλοντικό αίτημα. Σε αντίθεση με την κουλτούρα της fast fashion, που ωθεί τους καταναλωτές να αγοράζουν φθηνά ρούχα σε μεγάλες ποσότητες, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι —και ιδιαίτερα οι νεότερες γενιές, όπως η gen “Z”— υιοθετούν μια πιο λιτή, συνειδητή προσέγγιση. Σύμφωνα με το Hot or Cool Institute, για να διατηρηθεί ο στόχος του +1,5°C της «Συμφωνίας του Παρισιού», κάθε άνθρωπος στις πλούσιες χώρες θα πρέπει να περιορίσει τις αγορές ρούχων σε 5 νέα κομμάτια το χρόνο. Αυτή η πρόταση ή παρότρυνση δεν αφορά μόνο τον όγκο των αγορών, αλλά και τη διάρκεια ζωής των ρούχων.

Η στροφή προς τη «λιγότερη μόδα» εκφράζεται μέσα από την άνοδο του κινήματος του capsule wardrobe — μιας γκαρνταρόμπας με λίγα, διαχρονικά και ποιοτικά κομμάτια που συνδυάζονται μεταξύ τους.

Παράδειγμα κυκλικής μόδας είναι τα brands που συλλέγουν χρησιμοποιημένα ρούχα, τα μεταποιούν και δημιουργούν νέα κομμάτια από τα υφάσματα, ή προσφέρουν υπηρεσίες επισκευής και upcycling.

Ελληνικές μάρκες μόδας που κάνουν τη διαφορά

Υπάρχουν στη χώρα μας μάρκες που δίνουν έμφαση σε αειφόρες πρακτικές παραγωγής υιοθετώντας φιλοπεριβαλλοντικές αντιλήψεις στα ρούχα ή αξεσουάρ που παρασκευάζουν;

Eating The Goober: Είναι μία διεθνώς βραβευμένη μάρκα ρούχων, με έδρα στην Αθήνα που δημιουργήθηκε το 2017 από τους Vicky Moudilou & Stamatis Guinis. Όπως αναφέρουν οι δημιουργοί: σχεδιάζουμε και παράγουμε δύο συλλογές τον χρόνο, με περιορισμένα σχέδια. Χρησιμοποιούμε υλικά υψηλής ποιότητας και προσπαθούμε τα περισσότερα σχέδιά μας να είναι ευέλικτα στη χρήση. Επιστρατεύουμε καινοτόμες ιδέες για να συμβάλλουμε στην αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς (π.χ. συλλογή Pinboard, Ethical Magic Sliders). Η πρότασή μας είναι: «Αν βαρεθείς τα ρούχα ή τα παπούτσια σου, μην τα πετάξεις — απλώς άλλαξέ τα!»

3QUARTERS: Το 2015 ο Γιάννης και η Γαρυφαλλιά Πιτσάκη δημιούργησαν ένα brand κυκλικών αξεσουάρ μόδας. Όπως αναφέρουν, «πιστεύουμε ότι ένα βιώσιμο μέλλον είναι εφικτό, και μαζί είμαστε αποφασισμένοι να το φτιάξουμε. Στον πυρήνα μας, είμαστε λύτες προβλημάτων με το χάρισμα να βλέπουμε δυνατότητες εκεί που οι άλλοι βλέπουν απόβλητα. Ο τρόπος μας είναι να επανασχεδιάζουμε απορριφθέντα υλικά, μεταμορφώνοντάς τα σε κάτι τολμηρό, πρακτικό και άξιο να το κουβαλάς. Αμφισβητώντας τα κατεστημένα και εξερευνώντας νέους τρόπους σχεδίασης, δημιουργούμε τσάντες που κάνουν περισσότερα από το να κρατούν τα απαραίτητα — κουβαλούν μια ιστορία, έναν σκοπό και μια δέσμευση σε κάτι μεγαλύτερο. Κάθε κομμάτι που φτιάχνουμε αντιπροσωπεύει την ιδέα ότι ο καλός σχεδιασμός και η ευθύνη ανήκουν μαζί».

Musa Collection: «Για μένα, η μόδα δεν αφορά μόνο τα ρούχα που φοράμε, αλλά και τα συναισθήματα και την ενέργεια που αυτά μεταφέρουν», αναφέρει η Νάσια Φιλιππίδη, εμπνεύστρια της Musa Collection. «Μέσα από αυτή τη δημιουργική διαδικασία μπορώ να σχεδιάζω κομμάτια που όχι μόνο είναι όμορφα, αλλά συνδέονται και βαθύτερα με τους ανθρώπους. Στη MUSA, προέχει η δύναμη της κοινότητας. Μέσα από τη MUSA, ελπίζω να εμπνεύσω θετική αλλαγή στη βιομηχανία της μόδας και πέρα από αυτή, χρησιμοποιώντας τη μεταμορφωτική δύναμη της τέχνης και της μόδας για να έναν πιο βιώσιμο και συνδεδεμένο κόσμο».