Η καθετοποίηση της αγροτικής παραγωγής

Δεν είναι λίγοι όσοι υποστηρίζουν πως η οικονομική κρίση γεννά ευκαιρίες και πως οι καλύτερες ιδέες προκύπτουν μέσα από παρεμφερείς καταστάσεις οικονομικού μαρασμού. Για την παρακμάζουσα ελληνική γεωργία αυτό μεταφράστηκε, με ενθουσιώδη και επιπόλαιο τρόπο – σύνηθες χαρακτηριστικό του Έλληνα, στην προβολή εναλλακτικών καλλιεργειών που υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορούν να αποφέρουν σημαντικό εισόδημα. Παρόλα αυτά θα ήταν καλύτερα για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, πλέον, να αδράξουν την ευκαιρία, δεδομένης της οικονομικής αβεβαιότητας και να δημιουργήσουν ένα ουσιαστικό και ισορροπημένο μοντέλο καθετοποιημένης παραγωγής, ώστε η διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής να στηρίζεται σε υγιή επιχειρηματικά δεδομένα και όχι σε εναλλακτικού τύπου γεωργία με αβέβαιη παραγωγή και διάθεση.

Ο όρος καθετοποιημένη παραγωγή εισήχθη τον 19ο αιώνα από τον μεγιστάνα του ατσαλιού Andrew Carnegie και αφορούσε στον πλήρη έλεγχο της παραγωγικής αλυσίδας. Η εταιρεία Carnegie Steel ήλεγχε τα ορυχεία εξόρυξης της πρώτης ύλης, τα πλοία μεταφοράς αυτής και των διαφόρων προϊόντων, ενώ έδινε ιδιαίτερο βάρος στη δυναμική εκπαίδευση των δικών της στελεχών, αποφεύγοντας να προσλάβει άλλα, πιο καταρτισμένα. Με τον όρο καθετοποίηση της αγροτικής παραγωγής εννοούμε την απόκτηση του πλήρους ελέγχου της παραγωγής, από την φύτευση του σπόρου ή του δενδρυλλίου μέχρι και την τελική διάθεση του παραγόμενου προϊόντος. Το συγκεκριμένο μοντέλο δίνει την δυνατότητα στον παραγωγό να ελέγχει ο ίδιος τις εισροές και τις εκροές της εκμετάλλευσης του και να διαθέτει το προϊόν του στην καλύτερη δυνατή ποσότητα και ποιότητα. Ως παράδειγμα θα μπορούσε να αναφέρει κάποιος κάλλιστα, την εκμετάλλευση στρεμματικής έκτασης αμπέλου, με την ταυτόχρονη δημιουργία ενός μικρού οινοποιείου και την απευθείας διάθεση του κρασιού.

Η καθετοποίηση της αγροτικής παραγωγής έχει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα τα οποία συναντώνται στο σύνολο των καθετοποιημένων επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο. Αυτά έχουν να κάνουν με την μείωση του κόστους των εμπορικών συναλλαγών, τον συγχρονισμό της ζήτησης και της αγοράς με την παραγωγική αλυσίδα, τη μείωση του ρίσκου και την στρατηγική ανεξαρτησία της επιχείρησης. Στη γεωργία και στην κτηνοτροφία, η καθετοποίηση της παραγωγής παρουσιάζει το κερδοφόρο πρόσωπο της και τα πλεονεκτήματα της, μέσω ενεργειών όπως η σποροπαραγωγή, η ίδρυση μονάδων ξήρανσης και επεξεργασίας δημητριακών, η ίδρυση μεταποιητικών και τυποποιητικών μονάδων και τέλος η ίδρυση αγροκτηνοτροφικών συνεταιρισμών εμπορικού χαρακτήρα.

Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην εφαρμογή μίας καθετοποιημένης παραγωγής αφορούν κυρίως στην έλλειψη εξειδίκευσης καθώς υπάρχει αντικειμενική δυσκολία στην απόκτηση εμπεριστατωμένης γνώσης όσον αφορά ένα συγκεκριμένο τομέα της παραγωγικής αλυσίδας, γεγονός που οδηγεί σε μειωμένη διαχειριστική ικανότητα για κάποιες φάσεις της παραγωγής. Έτσι λοιπόν, ο παραγωγός που προσβλέπει σε καθετοποίηση οφείλει να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μειώσει στο ελάχιστο τα αρνητικά αυτά φαινόμενα, προσπαθώντας να αποκτήσει όλο και μεγαλύτερη εμπειρία μέσω επιμορφωτικών σεμιναρίων και μέσω προσωπικής ενασχόλησης με τους διαφόρους τομείς της καθετοποιημένης παραγωγής, στα πλαίσια της έρευνας αγοράς, αναγκαίας για κάθε σωστή επιχειρηματική κίνηση.

Η ελληνική αγροτική πραγματικότητα της επιδότησης και των δυσλειτουργιών δεν είναι σε καμιά περίπτωση αρκετά ώριμη, ώστε να υιοθετήσει στο σύνολο της ένα μοντέρνο και καινοτομικό μοντέλο όπως η καθετοποιημένη παραγωγή. Παρόλο το ρίσκο, ο Έλληνας παραγωγός οφείλει να έρθει σε επαφή με τέτοιες εναλλακτικές μορφές διαχείρισης της εκμετάλλευσης του, αφενός για να εξασφαλίσει την ποιότητα των πρώτων υλών, αφετέρου για να έχει άμεση επαφή με τον τελικό αποδέκτη του παραγόμενου προϊόντος. Είναι ίσως υπερβολικό να πει κανείς πως η καθετοποίηση της παραγωγής αποτελεί μονόδρομο για τον Έλληνα αγρότη, παρόλα αυτά τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα την καθιστούν ιδιαίτερα ανταγωνιστική και υπό σωστές προϋποθέσεις, πολύ περισσότερο προσοδοφόρα από τις γνωστές συμβατικές διαχειριστικές πρακτικές των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.