Η φωτογραφία που κόστισε στην Microsoft 8 δισεκατομμύρια δολάρια

Πρόκειται για ένα smartphone με λειτουργικό Windows Phone, μια συσκευή της σειράς Lumia. Το ποιο μοντέλο είναι ακριβώς δεν έχει σημασία αυτή τη στιγμή. Αυτό που έχει σημασία είναι πως η φωτογραφία αυτή - για την ακρίβεια, τα όσα αντιπροσωπευει και τα όσα μελλοντικά θα φέρει - θα κοστίσουν στην Microsoft περίπου οκτώ δισεκατομμύρια δολάρια.

Τόσο ήταν το ποσό που υπολογιζόταν, μετά από μερικά χρόνια, πως της κόστισε η αποτυχημένη εξαγορά του τμήματος συσκευών και υπηρεσιών της φινλανδικής Nokia. Και λέμε αποτυχημένη γιατί παρουσίασε το τελευταίο Lumia στις αρχές του 2016, ξεγράφοντας πλήρως τα Windows Phone (και μετέπειτα Windows 10 Mobile), σταματώντας την παρουσίαση νέων χαρακτηριστικών και, πριν από μερικές ημέρες, ανακοινώνοντας και την επερχόμενη πλήρη διακοπή υποστήριξης του λειτουργικού.

Ο Stephen Elop, που τον βλέπουμε στην φωτογραφία να κρατάει το κατακίτρινο smartphone, θεωρείται πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και στην επίτευξη της συμφωνίας. Η πορεία του μπορεί να περιγραφεί ως εξής, μέσα σε μερικές γραμμές: ο Elop ήταν επικεφαλής του Business Division της Microsoft. Ο Elop άφησε την Microsoft και έγινε CEO της Nokia. Ο Elop και η Microsoft έκλεισαν στρατηγική συνεργασία υιοθέτησης των Windows Phone. H Microsoft εξαγόρασε την Nokia. Ο Elop επέστρεψε στην Microsoft ως εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Devices Group.

Όσο όλα αυτά ήταν υπό διαπραγμάτευση, στην πλευρά της Microsoft βρισκόταν τότε ο Steve Ballmer, λίγους μήνες πριν την αποχώρηση του από τη συγκεκριμένη θέση. Όπως θα αποκαλύψει λίγα χρόνια μετά στο βιβλίο του «Hit Refresh» ο σημερινός CEO της εταιρείας, Satya Nadella, ο οποίος ήταν βασικό στέλεχος στην ομάδα του Ballmer, του είχε πει από τότε την άποψη του για την εξαγορά. Όταν, δηλαδή, ο Ballmer ρώτησε κάθε μέλος της ομάδας του για το εάν συμφωνούσε με το deal, ο Nadella υποστηρίζει πως απάντησε «όχι».

Όπως ο ίδιος αναφέρει στο συγκεκριμένο βιβλίο, η Microsoft ήταν απελπισμένη να προλάβει το τρένο των εξελίξεων γύρω από την mobile τεχνολογία, ένα τρένο που είχε χάσει απέναντι στα Android και iOS. Ήλπιζε όμως πως με την «ένωση» των δύο εταιρειών, τα Windows Phone θα αποκτούσαν τη δυναμική που χρειάζονταν. Εντούτοις, πότε δεν τα κατάφεραν, μένοντας στην τρίτη θέση και με απόσταση από την πρώτη δυάδα. «Δεν καταλάβαινα γιατί ο κόσμος χρειαζόταν ένα τρίτο λειτουργικό σύστημα - εκτός εάν αλλάζαμε τους κανόνες. Ήταν όμως πολύ αργά για να ανακτήσουμε το έδαφος που είχαμε χάσει» θα πει ο Nadella.

Χαρακτηριστικά είναι και τα λόγια του Ballmer, όταν αποχωρούσε από CEO της Microsoft. Μιλώντας σε επενδυτές και αναλυτές τον Σεπτέμβριο του 2013, θα πει: «μετανιώνω που υπήρξε μια περίοδος στις αρχές της δεκαετίας του 2000 όπου ήμασταν τόσο επικεντρωμένοι σε αυτό που έπρεπε να κάνουμε γύρω από τα Windows, μην μπορώντας να μετακινήσουμε ταλέντο προς αυτή τη νέα συσκευή που ονομαζόταν τηλέφωνο. Αυτό είναι που μετανιώνω περισσότερο. Θα ήταν καλύτερα και για τα Windows και για την επιτυχία μας σε άλλους τομείς».

Όλα αυτά αποκτούν διαφορετική σημασία αν ρίξει κάποιος μια ματιά στο τι συμβαίνει τώρα. Σήμερα που η Microsoft, με τον επικείμενο επίσημο τερματισμό υποστήριξης των Windows 10 Mobile, προτείνει στους χρήστες να μεταβούν σε smartphones με Android ή με Apple iOS. Είναι ακριβώς η στιγμή που κλείνεις τον κύκλο, παραδέχεσαι την ήττα σου και προχωράς μπροστά. Και το μπροστά για τη συγκεκριμένη εταιρεία και τη σχέση της με τα smartphones είναι οι υπηρεσίες και οι εφαρμογές της, τις οποίες πλέον διαθέτει στα λειτουργικά των Google και Apple.

Το τι έφταιξε για την αποτυχημένη πορεία της στον χώρο των mobile λειτουργικών συστημάτων είναι συζητήσιμο. Βασικό ρόλο πάντως φαίνεται πως είχε η προσέγγιση της. Όπως έγραφα το 2013, «η πρώτη διαφημιστική εκστρατεία των Windows Phone προσπαθούσε να πείσει τον τηλεθεατή πως οι άνθρωποι ασχολούνται τόσο πολύ με τα κινητά τους που αποξενώνονται από την πραγματικότητα, με ότι συνέπειες έχει αυτό. Η Microsoft περνούσε το μήνυμα της: τα Windows Phone 7 στόχευαν στην απλότητα, στην ευκολία και στην ταχύτητα, θα κάνεις τη δουλειά σου και θα κλείνεις το smartphone, συνεχίζοντας τη ζωή σου, χωρίς αυτό να σου τρώει χρόνο και κόπο.

Δυστυχώς για αυτήν, η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. Δεν ανοίγουμε το κινητό για να δούμε ένα SMS και να το κλείσουμε. Ανοίγουμε το κινητό για να κάνουμε πολλά πράγματα. Τα smartphones έχουν μετατραπεί σε εργαλεία παραγωγικότητας. Για να παράξεις κάτι πρέπει να ασχοληθείς με ένα εργαλείο, άρα να του αφιερώσεις χρόνο. Δεν γίνεται αλλιώς και δεν σημαίνει πως θα το κάνεις όταν οδηγείς.

Και δεν λέω πως η Microsoft δεν στόχευσε και στην παραγωγικότητα, εξοπλίζοντας για παράδειγμα το OS της με την πρώτη mobile έκδοση του Office. Όταν όμως έχεις στηρίξει το δημιούργημα σου πάνω στην ιδέα του απλού και γρήγορου, τότε καταλήγεις, εν έτει 2013, να έχεις ένα όμορφο λειτουργικό, εύκολο στην χρήση, αλλά χωρίς καθόλου "βάθος"».

Και σήμερα, τόσα χρόνια μετά, εξακολουθώ να το πιστεύω. Η παρακάτω φωτογραφία είναι από ένα Nokia Lumia 930. Είναι το τελευταίο Windows Phone που έχει (ξε)μείνει στα χέρια μου. «Τρέχει» πλέον Windows 10 Mobile, την μετεξέλιξη των Windows Phone. Ένα mobile λειτουργικό σύστημα για το οποίο εξακολουθούν να ισχύουν τα όσα έγραφα το 2013. Ισχύει όμως και το ότι η συσκευή, αν και με πολλά προβλήματα από την πρώτη μέρα (παραμορφώσεις στην οθόνη, υπερθέρμανση, προβλήματα στη μπαταρία κτλ) έχει εξαιρετικό design και κατασκευή, τουλάχιστον για τα δικά μου γούστα.

Το smartphone αυτό - αλλά και άλλα της σειράς Lumia, κατασκευής Nokia - είχαν όλα τα φόντα για πολλά πράγματα. Το Lumia 930, για παράδειγμα, είχε και έχει μια εξαιρετική κάμερα. Είχε και έχει όμως και ένα λειτουργικό σύστημα το οποίο δεν το βοηθάει. Και κάπου εκεί, δημιουργούνται και μερικά από τα μεγαλύτερα «what if» της πρόσφατης τεχνολογικής ιστορίας. Τι θα γινόταν, δηλαδή, εάν η Nokia αποφάσιζε εκείνα τα χρόνια να μην πάει στο «στρατόπεδο» των Windows Phone αλλά να μπει στον ανταγωνισμό του Android, ενός OS που χρησιμοποιούσαν ήδη αρκετοί κατασκευαστές.

Ο Stephen Elop μας απαντά από το μακρινό, πια, 2013: «Σκεφτήκαμε το Android, αλλά τότε στην αγορά του γινόταν χαμός». Όπως αναφέρει «στη μεριά του Android, πιστεύαμε πως μια ενδεχόμενη μας είσοδος θα ήταν καθυστερημένη, μιας και όλοι το είχαν ήδη υιοθετήσει. Επίσης, ήταν σίγουρο πως κάποια εταιρία από αυτές θα γινόταν ο “βασιλιάς” του OS. Αν γυρίσουμε δυο χρόνια πίσω, τότε που πήραμε την απόφαση να συνεργαστούμε με την Microsoft, η Samsung ήταν ήδη ισχυρή, ενώ HTC και Motorola ήταν αρκετά δυνατές. Στα δυο χρόνια αυτά η Samsung δυνάμωσε περισσότερο, ενώ οι άλλες δυο αποδυναμώθηκαν. Αυτός ήταν ο φόβος μας, η ενδεχόμενη αποδυνάμωση μας μέσω του Android».

Εν κατακλείδι, μπορεί κανείς να πάρει πολλά επιχειρηματικά μαθήματα από την ιστορία της Microsoft, της Nokia και των Windows Phone. Ένα από τα βασικότερα είναι πως ακόμη και αν έχεις τα λεφτά να εξαγοράσεις όποιον και ότι θέλεις, σίγουρα δεν μπορείς να εξαγοράσεις την επιτυχία. Επίσης, η ιστορία δείχνει πως δεν μπορείς να κατακτήσεις κάποιες αγορές εάν αργήσεις να μπεις σε αυτές. Ίσως όμως, αργότερα, να παίξεις και εσύ κάποιον ρόλο σε αυτές.

Όπως και αν έχει και πάρα την αποτυχία της, η Microsoft έπαιξε τον ρόλο της και σε αυτήν την αγορά. Αν θεωρήσουμε πως καθόρισε την εξέλιξη του desktop computing με τα Windows και την επιτυχία της, τότε οι λανθασμένες αποφάσεις, οι καθυστερήσεις, οι βεβιασμένες κινήσεις και τα άσχημα αποτελέσματα γύρω από το mobile και τα Windows Phone καθόρισαν και πάλι την αγορά, αυτήν την φορά μέσω αποτυχιών.

Για το τέλος, άφησα τα smartphones που κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο, εξοπλισμένα με Android και την «υπογραφή» της Nokia: Το 2016, η Microsoft πούλησε στις FIH Mobile (θυγατρική της Hon Hai/Foxconn) και HMD Global, έναντι 350 εκατομμυρίων δολαρίων, τα δικαιώματα που είχε γύρω από entry-level feature phones, μαζί με δικαιώματα χρήσης του Nokia brandname. Τα προϊόντα της HMD κατασκευάζονται στα εργοστάσια της Foxconn και το όνομα της HMD χρησιμοποιείται μόνο για εταιρικούς λόγους. Για όλα τα προϊόντα και για κάθε προωθητική ενέργεια χρησιμοποιείται το Nokia Mobile.

Κάνοντας έναν πλήρη κύκλο στην ιστορία μας, τα συγκεκριμένα smartphones έρχονται σήμερα εξοπλισμένα με το Android της Google, ενώ οι χρήστες μπορούν να εγκαταστήσουν τις διάφορες εφαρμογές της Microsoft (όπως τον Edge και το Word) από το Play Store. Φυσικά της Google.