Μπέττυ Τσακαρέστου: Αν η ηγεσία ήταν μουσική, θα ήταν "Η Τέχνη της Φούγκα" του Μπαχ

Μπέττυ Τσακαρέστου. Επίκουρη Καθηγήτρια, Διευθύντρια του Marketing Co- Creation AD & PR Lab του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, ενός συνδημιουργικού hub που συστάθηκε από τον κ. Δημήτρη Ποταμιάνο, και σήμερα, διανύοντας μία πορεία 21 χρόνων και έχοντας άξια συνεχιστή του στο 'τιμόνι' την κ. Τσακαρέστου, έχει καταφέρει να φιλοξενήσει σημαντικά πρόσωπα του επιχειρηματικού κόσμου συνδέοντάς τα με τον ακαδημαϊκό χώρο.

Γιάννης Πολίτης - Δημοσιογράφος και Πολιτικός Αναλυτής, Θοδωρής Αναγνωστόπουλος - Πρόεδρος και Συν-ιδρυτής του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού "Επιστήμη- Επικοινωνία-SciCo", Νίκος Αναγνώστου - CEO & Founder στην εταιρεία Discoveroom, Λουκάς Πετρούνιας - Executive Director της Solid Communications, Ντιάνα Μπίρμπα - Marketing Manager G&C, Greece & Italy at Mondelez International, Νίκος Κακολύρης - Business Unit Director at Asset Ogilvy Public Relations, Νεκτάριος Συλλιγαρδάκης - Product Manager at Zoottle and Team Leader at Εresus, Λίνα Κυριάκου - Digital Director at Wedia, μερικοί μόνο από αυτούς. Μαζί με την κ. Τσακαρέστου διδάσκουν, δηλαδή οργανώνουν και εμπνέουν, καθ' όλη τη διάρκεια των εξαμήνων τα εργαστήρια.

Η ερευνητική και διδακτική της δραστηριότητα επεκτείνεται από τη Διαφήμιση και τις Δημόσιες Σχέσεις, τη Διαχείριση Κρίσεων, το CSR, τη βιωσιμότητα, το City Branding μέχρι την Startup Επιχειρηματικότητα, την Κοινωνική Καινοτομία και το Co-Creation. Αγαπημένη της έκφραση είναι το "Create more value than you capture" του Tim O' Reilly και μότο της ζωής της το "Random acts of kindness".

Της κλέψαμε λίγο χρόνο σε ένα διάλειμμα που είχε από τη διδασκαλία του διαδραστικού της μαθήματος Crisis Communication and Social Media Simulation Game, το οποίο πραγματοποιεί μέσω του skype και του αχώριστου Mac της φίλου, για το Copenhagen Business School, στο διδακτικό δυναμικό του οποίου ανήκει.

Μας μίλησε για νέους ηγέτες, για τα συστατικά στοιχεία από τα οποία ιδανικά εμφορείται ένας ηγέτης μίας startup εταιρείας, αλλά και για ένα είδος μουσικής στην ηγετική του προοπτική, τη «φούγκα» του Μπαχ.

Έχετε ακουστά τον ‪Kid ‪Persident ,τον κατά κόσμον ‎Robby ‪‎Novak; Είναι ένας μικρούλης 10 περίπου χρονών που αν και πάσχει από μία πολύ σπάνια ασθένεια (έχουν σπάσει πάνω από 70 κόκαλα του από τη μέρα που γεννήθηκε) μαζί με τον αδελφό του δημιούργησαν βιντεάκια που έγιναν viral στο YouTube, όπου δίνουν συμβουλές για έναν καλύτερο κόσμο. Ανάμεσα στα άλλα λέει ο πιο μικρούλης πρόεδρος στον κόσμο Kid President: "..and everyone should "treat everybody like it's their birthday."! Αν θέλατε να δώσετε ένα μήνυμα σαν ηγέτης, ποιο θα ήταν το δικό σας σύνθημα- προτροπή;

Αυτοσεβασμός. Γιατί ο άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του είναι αυτός που μπορεί να σεβαστεί και τους άλλους.

Τέσσερα γράμματα κάνουν τη διαφορά... ΑΥΤΟ- Σεβασμός.

Ακριβώς. Για 'μένα, είναι αυτό που έλεγε ο Σταύρος Λεούσης, ιδρυτής της Solid, και συνεργάτης του εργαστηρίου μας πριν χρόνια, «Οι άνθρωποι επικοινωνούμε με το χαρακτήρα μας». Δηλαδή κρινόμαστε και αποτυγχάνουμε με βάση τις δικές μας αξίες.

Για εμένα λοιπόν ηγεσία σημαίνει το πώς μεταφράζουμε τις αξίες μας σε αποφάσεις, ακόμα και αν αυτές δεν είναι βολικές, εμπορικές ή συμφέρουσες, είναι όμως συγχρωτισμένες με την αξιακή μας προσωπική βίβλο.

Το δικό μου σύνθημα, έτσι, για να επιστρέψω σε αυτό που με ρωτήσατε, είναι η πρόκληση και η γοητεία να δουλέψουμε με τις αξίες μας. Μία τέτοια προοπτική μπορεί να δώσει το υπόβαθρο για τις νέες ηγεσίες, δηλαδή οι αξίες μας, τα πιστεύω μας, να οριοθετούν την ηγετική και επιχειρηματική πράξη και να την καθορίζουν.

Λέτε, δηλαδή, ότι οι αξίες μπορεί να είναι το νέο «πολιτισμικό σημαίνον» της ηγεσίας, η καρδιά της ηγετικής πράξης, μεταβολίζοντας ουσιαστικά το σημερινό ηγετικό μοντέλο.

Ναι, για εμένα αυτό είναι μία τολμηρή και αληθινή ερμηνεία της ηγεσίας στην disruptive εποχή που διανύουμε.

Ηγεσία, άλλωστε, δεν είναι εξουσία, όπως πολλές φορές προσλαμβάνεται. Η ηγεσία δοκιμάζεται μέσα από τους εξουσιαστικούς οργανισμούς.

Ποιές θα ήταν οι 3 συμβουλές σας για έναν νέο επιχειρηματία, ηγέτη μίας startup εταιρείας;

Αξία. Επιχειρηματικότητα σημαίνει να μπορείς να βρεις ποια αξία θέλεις να δημιουργήσεις και με αυτή την αξία να έχεις μία θετική επίδραση στο περιβάλλον σου. Η αξία είναι ο πιο βασικός οδηγός για ο,τι προκύπτει.

Καλλιέργεια χαρακτήρα. Όλα κρίνονται από το χαρακτήρα μας και ο χαρακτήρας μας είναι αυτός που δίνει τον τόνο των πραγμάτων. Με τον χαρακτήρα σου προτείνεις, δείχνεις ένα δρόμο προς μία κατεύθυνση. Ηγείσαι.

Αναστοχαστικότητα. Δηλαδή κριτική ικανότητα, το λεγόμενο self-reflection. Να κάνεις steps back για να μαθαίνεις από τη διαδρομή σου, να βλέπεις τυχόν λάθη σου, να αξιολογείς συμπεριφορές και τακτικές σου, να δεις τι ο χρόνος σου έχει διδάξει, να επαναξιολογήσεις το πώς διαχειρίστηκες τις καταστάσεις, να διαβάσεις τα συμφραζόμενα.

Αν η ηγεσία ήταν μουσική, τί ρυθμό θα είχε και γιατί;

Για εμένα θα ήταν η δομή της «Φούγκα» του Bach. Αυτή η δομημένη μελωδία, η οποία στηρίζεται σε 4 φωνές. 4 διαφορετικές φωνές συνδυάζονται, μπαίνουν ετεροχρονισμένα στην οργανική δομή του κομματιού και τελικά εναρμονίζονται.

«Η τέχνη της φούγκα» του Bach αντιπροσωπεύει την τέχνη της φυγής, την τέχνη του να μπορείς να συντονίζεις παράλληλα βήματα και φωνές προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, όπως συμβαίνει και στην ηγεσία. Πλοηγείς έναν δρόμο προς μία οργανωμένη δομή. «Φεύγεις» με την μουσική έννοια του όρου, συντονίζοντας διαφορετικές καταβολές και στοιχεία.

Η «Φούγκα» είναι δείκτης των συνθετικών και αυτοσχεδιαστικών δεξιοτήτων του μουσικού. Είναι η πολυφωνική τεχνοτροπία που προκύπτει από τη σύμμειξη 4 διαφορετικών φωνών σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα και έτσι μεταμορφώνεται βαθμιαία.

Άρα και ο ηγέτης «φεύγει», χαράσσει το δρόμο του προς μια οργανωμένη δομή, καλούμενος να συνδυάσει ετεροχρονισμένα διαφορετικές «φωνές» - δηλαδή ανθρώπους, δυνατότητες, υλικά και ευκαιρίες.

Θα μου επιτρέψετε να σας κάνω μία τελευταία ερώτηση με αφορμή το πολύ ωραίο είδος μουσικής που συνδέσατε με την ηγετική του προοπτική.

Οι μυημένοι στα έργα του Μπαχ, υποστηρίζουν πως η «τέχνη της Φούγκα» έμεινε ανολοκλήρωτη σαν μία πρόκληση προς τους μελλοντικούς συνθέτες, σαν ένα αίνιγμα που καλούνται οι μεταγενέστεροι του Γερμανού μουσουργού να αποκρυπτογραφήσουν και να δημιουργήσουν το δικό τους δρόμο «φυγής». Αυτό το στοιχείο του έργου, αυτή η μυσταγωγία που το συνοδεύει, θα μπορούσε να συνδυαστεί με το σύνθημα που μας επισημάνατε στην αρχή της συζήτησής μας; Θα μπορούσατε, δηλαδή, να σκεφτείτε την ηγεσία σαν την πρόκληση να δουλέψουμε με τις αξίες μας, σαν το αίνιγμα-κάλεσμα που η ανολοκλήρωτη φούγκα του Μπαχ μπορεί να κληροδοτήσει στις νέες ηγεσίες; Η ηγεσία, δηλαδή, παραμένει ανολοκλήρωτη, αφήνει με ανάλογο τρόπο με τη φούγκα του Μπαχ ένα παραθυράκι ανοιχτό για τους νέους ηγέτες και τελικά ολοκληρώνεται όταν γίνει κουλτούρα μας και κομμάτι της βιωμένης πραγματικότητας να δουλεύουμε με τις αξίες μας. Είναι και αυτός ένας ακόμα λόγος που η ηγεσία αν ήταν μουσική, θα ήταν μία «φούγκα»;

Φυσικά και ναι. Η ηγεσία παραμένει ανολοκλήρωτη σαν τη φούγκα για να ακουμπήσουν οι νέες δοκιμές, οι νέες ηγεσίες. Και αυτή είναι μία πολύ ωραία ερμηνεία.

Σας ευχαριστούμε πολύ και ευχόμαστε να ανανεώσουμε σύντομα το ραντεβού μας για μία ακόμη συζήτηση με αναπάντεχες, συνδυαστικές διεπιστημονικές απόψεις.