Unit Linked, η νέα τάση αποταμίευσης και ασφάλισης

Σύμφωνα με τον ορισμό που έχει δώσει η ΕΕ τα Unit - Linked είναι ασφαλιστήρια ζωής μεταβλητής απόδοσης, όπου ένα μέρος των ασφαλίστρων χρησιμοποιείται για την απόκτηση ασφαλιστικής κάλυψης ζωής (το ασφαλιζόμενο ποσό), ενώ το υπόλοιπο επενδύεται σε αμοιβαίο κεφάλαιο, π.χ. ΟΣΕΚΑ. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά προϊόντα ασφάλισης ζωής, τα ασφαλιστήρια μεταβλητής απόδοσης συνήθως δεν εγγυώνται την καταβολή προκαθορισμένου χρηματικού ποσού συγκεκριμένα στην περίπτωση θανάτου/επιβίωσης, αλλά αντιθέτως ένα ποσό το οποίο είναι πολλαπλάσιο της αξίας αγοράς ενός ή περισσοτέρων μεριδίων.

Τα πλεονεκτήματα των Unit Linked

Διαφάνεια

Με βάση την ελληνική νομοθεσία οι ασφαλιστικές εταιρείες που διαθέτουν τέτοιου είδους προγράμματα είναι υποχρεωμένες να παρέχουν πολύ αναλυτική πληροφόρηση σε όλους τους κατόχους Unit Linked ασφαλιστηρίων σχετικά με όλες τις κινήσεις που γίνονται. Οι περισσότερες δε εταιρείες, μέσω των client portal που διαθέτουν δίνουν αυτή την εικόνα σε πραγματικό χρόνο σε καθημερινή βάση. Επιπρόσθετα, είναι υποχρεωμένες στην καθημερινή δημοσίευση των τιμών μεριδίων. Τέλος, σε κάθε Unit Linked ασφαλιστήριο αναγράφονται όλα τα διαχειριστικά έξοδα οποιασδήποτε μορφή, σύμφωνα με τον Χάρη Χαρακλιά, Products & Training της Freedom Insurance Agents, η οποία εξειδικεύεται μεταξύ άλλων σε προϊόντα Unit Linked.

Δυνατότητα επίτευξης υψηλών αποδόσεων μέσω επένδυσης σε αμοιβαία κεφάλαια (ΟΣΕΚΑ)

Τα ασφαλιστήρια αυτού του τύπου, δίνουν σε όλους πρόσβαση σε χρηματοοικονομικά εργαλεία πολύ υψηλής ποιότητας εκμεταλλευόμενα το θεσμικό ρόλο και το μέγεθος των ασφαλιστικών εταιρειών. Η επένδυση αυτή μπορεί να γίνει με πολύ χαμηλά ασφάλιστρα, συνήθως ξεκινά από 50 ευρώ το μήνα και με τέτοιο μικρό ποσό συμμετοχής μπορεί ο καταναλωτής να αγοράσει μερίδια από «ηχηρά» ονόματα και οίκους του εξωτερικού, αλλά και της Ελλάδας, που επενδύουν είτε σε μετοχές είτε σε ομόλογα είτε σε μεικτά σχήματα.

Μπορεί δηλαδή κάποιος με 50 ευρώ το μήνα να αγοράζει μερίδια από τα πιο ηχηρά ονόματα της Αμερικής. Επιπρόσθετα όλες αυτές οι επενδυτικές επιλογές έχουν μία επαρκή διασπορά της επένδυσης, η οποία και μετριάζει σημαντικά τις οικονομικές απώλειες σε περιόδους πτώσης των αγορών.

Πολύ αυστηρό νομικό πλαίσιο - Θεματοφυλακή

Τα μερίδια των ΟΣΕΚΑ που έχουν αγοραστεί για λογαριασμό του κάθε καταναλωτή τελούν υπό τη θεματοφυλακή ενός τραπεζικού οργανισμού με σκοπό τη διασφάλιση των συναλλαγών και της επένδυσης.

Ρευστότητα - Ευελιξία

Τα προγράμματα Unit Linked παρέχουν πολύ μεγάλο βαθμό ευελιξίας και σε ό,τι αφορά στην καταβολή των ασφαλίστρων, αλλά και σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες άντλησης ρευστότητας μέσα από το λογαριασμό επένδυσης. Εδώ απαιτείται προσοχή γιατί τυχόν εξαγορά μέρους ή του συνόλου του επενδυτικού λογαριασμού κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του προγράμματος επιφέρει ποινές εξαγοράς.

Οι διαφορές

Unit linked vs κλασσική ασφάλιση Ζωής

Τα Unit Linked αποτελούν μία πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση σε επενδυτές, οι οποίοι επιθυμούν να πάρουν ένα λελογισμένο επενδυτικό ρίσκο με την προσδοκία επίτευξης υψηλότερων αποδόσεων. Σίγουρα απευθύνονται σε πελάτες, οι οποίοι έχουν ένα μακροχρόνιο ορίζοντα για την επένδυσή τους, τουλάχιστον 10 - 12 έτη.

Αντίστοιχα, ένας πελάτης ο οποίος δεν επιθυμεί κάτι ανάλογο και προτιμάει να ξέρει ακριβώς τι θα ισχύσει για τα επόμενα χρόνια σε σχέση με την αποταμίευσή του τότε θα θυσιάσει τις δυνατότητες αποδόσεων και θα επιλέξει τα προγράμματα με εγγυημένες, αλλά και πολύ χαμηλές, με βάση τα σημερινά δεδομένα αποδόσεις.

Διαφορές με άλλα επενδυτικά προϊόντα

Η βασική διαφορά τονίζει o κ. Χάρης Χαρακλιάς είναι αυτό που αναφέρεται και πιο πάνω: Ότι, δηλαδή, οι ασφαλιστικές εταιρείες, όντας θεσμικοί επενδυτές, έχουν πρόσβαση σε επενδυτικές επιλογές για τις οποίες θα απαιτούταν πολύ υψηλά κεφάλαια από ένα μεμονωμένο επενδυτή και έτσι δίνουν τη δυνατότητα εισόδου σε όλους με πολύ χαμηλά ποσά. Λόγω δε αυτού του ρόλου τους, αλλά και του μεγέθους των συναλλαγών τους, επιτυγχάνουν πολύ χαμηλότερα διαχειριστικά έξοδα, από τα οποία επωφελούνται όλοι οι πελάτες τους.

Τέλος, και εξίσου σημαντικό, είναι η «υποχρεωτικότητα» της καταβολής του ασφαλίστρου στα προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα. Με την αποστολή της ειδοποίησης πληρωμής των ασφαλίστρων ο καταναλωτής μπαίνει σε μία τάξη σε σχέση με την αποταμίευσή του, κάτι που πολύ λίγοι έχουν την απαιτούμενη πειθαρχία να ακολουθήσουν σε βάθος χρόνου.

Γράφουν πάντα αποδόσεις, έχουν ελάχιστη διάρκεια;

Όπως λένε και σε όλες τις αναφορές, οι εταιρείες, οι ΟΣΕΚΑ δεν έχουν εγγυημένες αποδόσεις και οι παλαιές αποδόσεις δεν διασφαλίζουν τις μελλοντικές. Παρόλα αυτά υπάρχουν τρεις πολύ βασικοί κανόνες, η εφαρμογή των οποίων ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες απωλειών:

1. Μακροχρόνιος επενδυτικός ορίζοντας: Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια του προγράμματος, τόσο μειώνονται οι πιθανές απώλειες. Μία ελάχιστη συνιστώμενη διάρκεια είναι τα 12 έτη.
2. Τακτικές και «πυκνές» καταβολές: Όσο πιο συχνά καταβάλλονται τα ασφάλιστρα τόσο μειώνονται οι πιθανότητες απωλειών. Η περιοδικότητα των καταβολών ουσιαστικά προστατεύει γιατί μέσα στη διάρκεια των ετών οι αγορές γίνονται σε περιόδους που οι αγορές είναι πεσμένες (άρα πιο φθηνά), αλλά και σε περιόδους που οι αγορές είναι ανεβασμένες (άρα ακριβά). Το τελικό αποτέλεσμα είναι, εξαιτίας αυτού του γεγονότος, εξισορροπημένο και τελικά λειτουργεί ως μηχανισμός προστασίας που μειώνει την πιθανότητα απωλειών.
3. Διασπορά των επενδύσεων: Η διασπορά μίας επένδυσης λειτουργεί ως μηχανισμός προστασίας σε περιόδους πτώσης των αγορών. Τα Αμοιβαία Κεφάλαια από τη φύση τους έχουν εγγενή την απαιτούμενη διασπορά.

Το ενδεδειγμένο κεφάλαιο εκκίνησης

Το ενδεδειγμένο κεφάλαιο είναι αυτό που ο κάθε ένας «αντέχει» να αποταμιεύει. Με βάση τα προγράμματα της ελληνικής αγοράς, το βέλτιστο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται με ένα ελάχιστο ασφάλιστρο της τάξης των 100 ευρώ ανά μήνα. Σε ένα τέτοιο σενάριο, για κάποια προγράμματα, μπορεί να έχουμε επένδυση του συνόλου του ασφάλιστρου από την αρχή.

Τι σημαίνει αυτόματη προσαρμογή

Πολλές εταιρείες δίνουν την επιλογή της ετήσιας αυτόματης αναπροσαρμογής του ασφαλίστρου με συγκεκριμένο ποσοστό (συνήθως 3% ή 5%). Ο βασικός λόγος είναι να συμβαδίζει το ποσό που δίνεται κάθε χρόνο με τον πληθωρισμό και άρα πρακτικά βοηθάει να διατηρείται «σταθερή» η αξία των χρημάτων που αποταμιεύονται κάθε χρόνο.

Παράδειγμα με αρχικό ασφάλιστρο 1.200 ευρώ, 100 ευρώ ανά μήνα, με ετήσια αύξηση 3%

Πώς όμως ο πελάτης μπορεί να επιλέξει τον ασφαλιστή του, με τι κριτήρια, και από την άλλη, τι θα πρέπει να ξέρει ο ασφαλιστής, τι να περιμένει ο πελάτης από τον ασφαλιστή και πώς μπορεί να κάνει συγκρίσεις ο πελάτης ώστε να αποφασίσει τι του ταιριάζει;

Οι πελάτες πρέπει πάντα να επιλέγουν να συνεργάζονται με σωστούς επαγγελματίες που έχουν την απαραίτητη πιστοποίηση. Ο μηχανισμός πιστοποίησης για τη διανομή Unit Linked προϊόντων χρειάζεται πολλή βελτίωση, ιδιαίτερα στην περιοχή των εξετάσεων και της θεματολογίας που ζητείται από τους υποψήφιους.

Ο κάθε ασφαλιστής οφείλει να συμβουλεύει και να προτείνει την πλέον κατάλληλη λύση, σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους του κάθε πελάτη και η οποία είναι συμβατή με το επενδυτικό του προφίλ. Σε αυτή την κατεύθυνση και για να μπορεί ο κάθε καταναλωτής να είναι σε θέση να συγκρίνει μεταξύ διαφορετικών λύσεων το υφιστάμενο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο προβλέπει την ύπαρξη του Εντύπου Βασικών Πληροφοριών, όπου η κάθε ασφαλιστική εταιρεία αποτυπώνει με ενιαίο και ομοιογενή τρόπο όλα τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά του ασφαλιστικού προγράμματος για να μπορούν οι καταναλωτές να συγκρίνουν και να αποφασίζουν τι τους ταιριάζει καλύτερα.

Πώς δουλεύει ο μηχανισμός προμηθειών

Η συνηθισμένη δομή προμηθειών σε τέτοιου είδους προγράμματα είναι να δίνεται υψηλή προμήθεια πρώτου έτους γιατί εκεί καταβάλλεται και η μεγαλύτερη προσπάθεια από τη μεριά του ασφαλιστή, ενώ για τα επόμενα έτη οι αμοιβές είναι σαφώς χαμηλότερες.

Εξωτερικό vs Ελλάδα

Τα προγράμματα Unit Linked είναι πάρα πολύ διαδεδομένα στις αγορές του εξωτερικού, ανεξάρτητα από το βαθμό ωριμότητας της κάθε αγοράς και κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στην κατηγορία των προϊόντων συσσώρευσης κεφαλαίου.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην ελληνική αγορά, ιδίως τα τελευταία χρόνια. Η εικόνα που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ελληνική αγορά είναι πολύ ευνοϊκή για την περαιτέρω διάδοση των Unit Linked προγραμμάτων:

• Το περιβάλλον των χαμηλών (αρνητικών) επιτοκίων κάνει τις αποταμιεύσεις σε παραδοσιακά εγγυημένα σχήματα μη ελκυστικές με ιδιαίτερα χαμηλές αποδόσεις
• Το Solvency ΙΙ υποχρεώνει τη δέσμευση περισσοτέρων κεφαλαίων από τις ασφαλιστικές εταιρείες για τις διάφορες μορφές εγγυήσεων που παρέχουν με αποτέλεσμα τα εγγυημένα προγράμματα να γίνονται πιο «ακριβά» για τους καταναλωτές
• Το αποτέλεσμα των δύο παραπάνω συνθηκών, που ουσιαστικά δείχνει προς την κατεύθυνση των Unit Linked προϊόντων δημιουργεί συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού ανάμεσα στις ασφαλιστικές εταιρείες με ευνοημένους τελικά τους καταναλωτές

Τι πρέπει να προσέχουμε στα Unit Linked προγράμματα

• Ποια είναι η ασφαλιστική εταιρεία με την οποία πρόκειται να συναφθεί συνεργασία για τα επόμενα, πολλά, έτη
• Ποιες είναι οι επενδυτικές επιλογές που προσφέρονται και ποιος είναι ο πάροχος αυτών
• Το ποσοστό επένδυσης, ειδικά των πρώτων ετών. Υπάρχουν εταιρείες που επενδύουν το 100% από το πρώτο κιόλας έτος, αλλά υπάρχουν και εταιρείες που επενδύουν ένα ποσοστό μόνο των χρημάτων μου κατά τα πρώτα έτη ασφάλισης
• Τις ποινές που εφαρμόζονται σε περίπτωση πρόωρης εξαγοράς
• Τα διαχειριστικά έξοδα που χρεώνονται
• Αν υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης (πολύ δεσμευτικός παράγοντας) ή αν είναι ένα πρόγραμμα ανοιχτής διάρκειας
• Η δυνατότητα έκτακτης καταβολής μέσα στο ίδιο πρόγραμμα δεν είναι καλή κίνηση γιατί επιβαρύνεται με υψηλά διαχειριστικά έξοδα
• Υπάρχουν άλλες έμμεσες χρεώσεις για πράγματα που δεν αφορούν τον πελάτη (πχ. υποχρεωτικές συμπληρωματικές καλύψεις)
• Ποιος είναι ο βαθμός ευελιξίας που παρέχεται σχετικά με την πληρωμή των ασφαλίστρων

Οι αρχές της οδηγίας για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) σχετικά με τις καλύτερες συμβουλές θα πρέπει να εφαρμοστούν, για παράδειγμα, κυρίως στην ασφάλιση ζωής με αμοιβαία κεφάλαια και σε άλλα μακροπρόθεσμα αποταμιευτικά προϊόντα.

Σημ.: To παρόν κείμενο έχει σκοπό τη γενική ενημέρωση του αναγνώστη και δεν αποτελεί συμβουλή, προτροπή ή πρόταση για κάθε είδους αγοραπωλησία ή επένδυση σε κινητές αξίες.