Τέλεια συνταγή δεν υπάρχει. Όχι μόνο για την επίτευξη της βέλτιστης λειτουργίας μιας ομάδας, αλλά για πολλές περιπτώσεις που αφορούν στην επιστήμη του μάνατζμεντ.
Ένα συμπέρασμα όμως που δύσκολα αμφισβητείται είναι ότι σε μια ομάδα το κάθε μέλος παίζει πολύτιμο ρόλο, ο οποίος πρέπει να διαμορφώνεται ανάλογα με τις δυνατότητες και την προσωπικότητά του.
Η βασική αντίληψη πάνω στην οποία στηρίζεται το στυλ ηγεσίας που κυριαρχεί στην πράξη, προσδιορίζεται από τον κλασικό ορισμό του μάνατζμεντ : «getting the work done through others». Αυτή η αντίληψη θεωρεί τον προϊστάμενο- ηγέτη ως ήρωα , ο οποίος έχει όλη την ευθύνη της ομάδας ή του τμήματός του. Πλέον όμως το «getting the work done through others» είναι μια αντίληψη που χρειάζεται να επαναπροσδιοριστεί. Εκείνο το μέλος που αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο σε μια ομάδα μπορεί να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη δυναμική της και συνεπώς την αποτελεσματικότητά της. Ένας ηγέτης περισσότερο από ποτέ παίζει ρόλο mentor και coacher.
Είναι κοινός τόπος ότι ένας βασικός στόχος για κάθε ομάδα σήμερα είναι η υψηλή αποδοτικότητα. Όμως το πώς ορίζεται η αποδοτικότητα εξαρτάται από την περίπτωση και το στόχο που έχει κάθε ομάδα. Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι το πώς κρίνεται η απόδοση. Συχνά η απόδοση κρίνεται μονομερώς από τον αρχηγό – ηγέτη της ομάδας. Και παρόλο που χρειάζεται ένας ηγέτης στην ομάδα, αν αυτός μετατραπεί σε αρχηγό, τότε η ομάδα μετατρέπεται σε κοπάδι. Και αυτό δεν είναι μια υπερβολή αλλά μια απλή περιγραφή για τη λεπτή διαχωριστική γραμμή που χωρίζει τον ηγέτη και τον αρχηγό, και αντίστοιχα τα εξαιρετικά αποτελέσματα από την αποδοτικότητα.
Η επίτευξη υψηλής απόδοσης δεν πρέπει να βγαίνει σε βάρος του εργαζόμενου – μέλους της ομάδας. Το να ηγείται κάποιος μιας ομάδας είναι «φορτίο βαρύ» θα μπορούσε – όχι άδικα – να ισχυριστεί κανείς. Γιατί το να έχει κάποιος θέση ανώτερη σε ιεραρχία δεν σημαίνει ότι είναι ικανός να ηγείται μιας ομάδας και πολύ περισσότερο δεν σημαίνει ότι μπορεί να επιτύχει τη ζητούμενη παραγωγικότητα. Ένας ηγέτης δεν χρειάζεται να διαθέτει μόνο εμπειρία και γνώσεις για κάποια αντικείμενα. Αυτές είναι ικανότητες που αφορούν στη διαχείριση έργου (project management). Ένας ηγέτης χρειάζεται αρετές πιο βαθιές, πιο συναισθηματικές όπως το χάρισμα της παρακίνησης, κατανόηση, να είναι ενεργός ακροατής, να καθορίζει εφικτούς στόχους και να δίνει καθήκοντα τα οποία βγάζουν τον καλύτερο εαυτό από κάθε μέλος της ομάδας. Και, ίσως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό που θα πρέπει να έχει ένας ηγέτης σε σχέση με το πώς χειρίζεται μια ομάδα, είναι η ικανότητα να δίνει feedback .
Αν θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε την ουσία της θεμιτής ηγετικής συμπεριφοράς σε μία φράση αυτή θα ήταν η δημιουργία οράματος και σύνδεσή του με την «καθημερινότητα».
Ένας ηγέτης έχει τρόπους να διαχειρίζεται όλες τις λειτουργίες που αφορούν την παρακολούθηση, τη διαχείριση των αλλαγών και των πιέσεων του περιβάλλοντος. Είναι αυτός που δίνει οδηγίες για τη διαχείριση κρίσεων και αλλαγών και όχι αυτός που προκαλεί και ενισχύει τα αρνητικά αισθήματα του πανικού και της πίεσης. Ένας ηγέτης έχει ικανότητες που βελτιώνουν εκείνες τις λειτουργίες που αφορούν άμεσα την υλοποίηση του έργου και των στόχων και δεν είναι το άτομο που θα παρακωλύει τις σχετικές διαδικασίες. Ένας ηγέτης έχει συναισθηματική νοημοσύνη και συνεπώς βρίσκει τρόπους που θα βελτιώνουν την ανάπτυξη και τη συνοχή της ομάδας, την ικανοποίηση, την ανάπτυξη και ενδυνάμωση του κάθε ατόμου.
Και μην παρασυρθείτε αν νομίζετε πως ο αρχηγός και ο ηγέτης έχουν την ίδια σημασία. Στην ουσία ο ηγέτης ουδεμία σχέση έχει με την τυπική έννοια της «εξουσίας».
Σχόλια