Να μην χαθεί η «κουλτούρα πληρωμών» στη φορολογία γιατί θα βυθιστούμε ομαδικά

Ο νεολογισμός «κουλτούρα πληρωμών» είχε γίνει της μόδας κατά τα τελευταία 10 χρόνια όταν η ελληνική κρίση οδηγούσε πολλούς πολίτες σε άρνηση πληρωμών φόρων. Είτε γιατί δεν μπορούσαν είτε γιατί δεν ήθελαν. Η «κουλτούρα πληρωμών» ήταν ουσιαστικά η συνειδητοποίηση ότι αξίζει να πληρώνουμε τους φόρους, ακόμη και τμηματικά, εάν δεν μπορούμε καθ' ολοκληρία. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ήταν κατόρθωμα και της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ και της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2016-2019 να διαμορφώσει μία θετική τάση για το κράτος. Να οδηγούνται οι φορολογούμενοι σε οποιεσδήποτε πληρωμές -ακόμη και για μικρά ποσά- και να περιοριστούν οι «δημοσιονομικές τρύπες» . Η νέα κυβέρνηση της ΝΔ το 2019 δεν πρόλαβε να συνεχίσει την θετική αυτή τάση γιατί έπεσε πάνω στην πανδημία και τα lockdowns.

Η είδηση ότι οι ανείσπρακτες υποχρεώσεις στις εφορίες αυξήθηκαν μέσα στον προηγούμενο μήνα κατά 600 εκατ. ευρώ δείχνει την άρνηση ή αδυναμία πάνω από 4 εκατ φορολογουμένων να πληρώσουν, έστω και τμηματικά, τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο οφειλών προς το Δημόσιο ανήλθε τον Νοέμβριο κοντά στα 107 δισ. ευρώ.

Εντυπωσιακή είναι η αύξηση των πολιτών που έχουν πλέον ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία. Τον Οκτώβριο αυξήθηκαν κατά 498.982 φθάνοντας τους 4.366.874 από 3.867.892 τον Σεπτέμβριο. Τον Οκτώβριο μάλιστα άλλοι 5.453 οφειλέτες ήρθαν αντιμέτωποι με τα αναγκαστικά μέτρα της εφορίας, δηλαδή με κατασχέσεις οφειλομένων ποσών στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Συνολικά 1.291.968 φορολογούμενοι έχουν υποστεί τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης της εφορίας.

Κατά το α' εξάμηνο 2020, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 πηγάζει από τους οφειλέτες με ύψος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ (αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε αυτήν την κατηγορία κατά 499,8 εκατ. ευρώ), ο αριθμός των οποίων σημείωσε μικρή αύξηση κατά 185 πρόσωπα. Ωστόσο, η συγκεκριμένη αύξηση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου προέρχεται από τους οφειλέτες με εύρος οφειλής μεταξύ 1 εκατ. και 100 εκατ. ευρώ, οι οφειλές των οποίων αυξήθηκαν κατά 957,9 εκατ. ευρώ, με παράλληλη αύξηση του αριθμού των οφειλετών κατά 189 πρόσωπα. Αντίθετα, στην κατηγορία οφειλής άνω των 100 εκατ. ευρώ σημειώθηκε μείωση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 458 εκατ. ευρώ και αντίστοιχη μείωση του πλήθους κατά 4 οφειλέτες.

Αποταμιεύουν και δεν πληρώνουν

Στο ίδιο διάστημα αυξήθηκαν οι καταθέσεις στις τράπεζες. Αυτό δείχνει ότι οι πολίτες φοβούνται τα χειρότερα και θέλουν να διαφυλάξουν ρευστότητα. Απ' την άλλη, το ελληνικό κράτος μέσα στην τρομερή δοκιμασία της οικονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας, έχει την τύχη να μπορεί να δανειστεί σχεδόν δωρεάν. Χθες έγινε μία νέα δημοπρασία Εντόκων Γραμματίων του Δημοσίου διάρκειας 52 εβδομάδων απ' την οποία αντλήθηκαν 625 εκατομμυρίων ευρώ και έκλεισαν μία από τις μηνιαίες «τρύπες» από την φορολογία.

Όμως αυτό είναι ένα απλό «δημοσιονομικό φάρμακο» που δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει. Αν οι πολίτες και τα νομικά πρόσωπα, δεν ξεκινήσουν να πληρώνουν πάλι κάποιους φόρους τότε το δημοσιονομικό αδιέξοδο είναι μπροστά.

Να ξεκαθαρίσει το αρχείο αυτών που χρωστούν στην εφορία

Οι ίδιες οι φορολογικές αρχές παρουσιάζουν κατά καιρούς τις «λίστες» αυτών που δεν πληρώνουν. Το κωμικοτραγικό είναι ότι στις λίστες αυτές οι μισές επιχειρήσεις έχουν κλείσει εδώ και χρόνια και πολλοί ιδιώτες έχουν πεθάνει εδώ και χρόνια. Το να διαιωνίζονται τα ονόματά τους δεν προσφέρει καμμία βοήθεια στο σύστημα και μάλλον θολώνει τον ορίζοντα.