Η αντιγραφή του μοντέλου της Silicon Valley, έχει γίνει στόχος στις τέσσερις γωνίες του κόσμου, δεδομένης της τεράστιας επιτυχίας που αυτό αντιπροσωπεύει. Νέες “Silicon Valleys”, όπως η Silicon Cape Town, η Silicon Wadi και η Bangalore, εμφανίζονται στη Νότια Αφρική, στο Ισραήλ ή στην Ινδία, με στόχο να αποθαρρύνουν τον Αμερικανό ομόλογο τους. Η μιμητική αυτή τάση φαντάζει λογική, αν αναλογιστεί κανείς τις σπουδαίες εξελίξεις που έχουν λάβει χώρα τα τελευταία 40 χρόνια στο Νότο του Σαν Φρανσίσκο.
Σήμερα, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη φαίνεται να περιορίζεται και η Silicon Valley δεν θεωρείται πλέον ως ο μοναδικός ναός της παγκόσμιας καινοτομίας. Εταιρείες που έχουν γεννηθεί εκεί τα τελευταία δέκα χρόνια, αγωνίζονται να βρουν ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Πολλές από αυτές δοκιμάζουν μια IPO και βρίσκονται αντιμέτωπες με τη δύσκολη πραγματικότητα μιας αγοράς που είναι απρόθυμη να χρηματοδοτήσει εταιρείες με αβέβαιη κερδοφορία. Φαίνεται ακόμη, πως η αστείρευτη προσφορά θέσεων εργασίας παρουσιάζει καθοδική πορεία. Πιο συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί μια μείωση της τάξης του 50% από το 2015 μέχρι σήμερα, επισκιάζοντας την αίγλη του παρελθόντος.
Μία από τις βασικότερες αιτίες που οδηγούν στην αδυναμία εμφάνισης νέων παικτών, αποτελεί ο “κανιβαλισμός” από τις μεγάλες κατεστημένες εταιρείες. Σε μόλις δύο χρόνια, μεταξύ 2012 και 2014, το Facebook αγόρασε τρεις εταιρείες αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων (WhatsApp, Instagram και Occulus VR). Αυτές οι εταιρείες που θα μπορούσαν να γίνουν οι ηγέτες του αύριο, διαλύθηκαν και ενσωματώθηκαν σε έναν κολοσσό.
Ακόμα και οι εταιρείες που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους, αναγκάζονται τελικά να ενδώσουν, καθώς υπόκεινται σε ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Snapchat, το οποίο αρνήθηκε το 2013 την πρόταση εξαγοράς από το Facebook, με αποτέλεσμα την αντιγραφή όλων των λειτουργικών χαρακτηριστικών του πρώτου, μερικούς μήνες αργότερα, από την εταιρεία του Mark Zuckerberg. Έτσι, από ναός φιλελευθερισμού, η Silicon Valley έχει εξελιχθεί σε ένα ολιγοπώλιο πολύ μακριά από τα αρχικά ιδανικά της ελευθερίας που ήθελε να αντιπροσωπεύει.
Η Silicon Valley αντιμετωπίζει επίσης το πρόβλημα του πληθωρισμού και ένα σημαντικό επενδυτικό κενό στις υποδομές. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές των κατοικιών αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από τους μισθούς, ακόμη και των πιο εξειδικευμένων μηχανικών που προσλαμβάνονται με αντάλλαγμα διόλου ευκαταφρόνητα ποσά. Αυτός ο πληθωρισμός εμποδίζει άλλους, λιγότερο ειδικευμένους εργαζόμενους, να έχουν πρόσβαση στο συγκεκριμένο χώρο. Εν προκειμένω, αν μια βιώσιμη οικονομική ισορροπία αποτελεί ακόμα ζητούμενο, αυτός ο φαύλος κύκλος τιμών δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Είναι γεγονός πως η συγκεκριμένη περιοχή, όπως και πολλές άλλες στις Ηνωμένες Πολιτείες, πάσχει από έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές, με χαρακτηριστικό επίσης το παράδειγμα των μέσων μαζικής μεταφοράς που είναι σχεδόν ανύπαρκτα.
Σημαντικός παράγοντας που οδήγησε στην παραγωγικότητα της συγκεκριμένης περιοχής κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, αποτελεί η συγκέντρωση πανεπιστημιακών κέντρων (Stanford και Berkeley) καθώς και μεγάλων βιομηχανικών μονάδων σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Για πολλά χρόνια, η Silicon Valley υπήρξε το σύμβολο ενός καλά οργανωμένου και λειτουργικού συμπλέγματος. Ωστόσο, την εποχή της τηλεργασίας, δεν φαίνεται πλέον απαραίτητο δύο εταιρείες να απέχουν λίγα χιλιόμετρα ώστε να μπορούν να συνεργαστούν αρμονικά.
Συνεπώς, οδηγούμαστε σε μια παγκόσμια διασπορά καινοτομίας, από την οποία η Silicon Valley θα επηρεαστεί άμεσα. Έτσι, η καινοτομία υφίσταται μια μετάλλαξη που τη μετατρέπει από έναν μονοπολικό σε έναν πολυπολικό κόσμο. Αντιμέτωπη με αυτό, η Silicon Valley διατηρεί πολλά πλεονεκτήματα χάρη στην ελκυστικότητα της αλλά και στο διαθέσιμο κεφάλαιο. Εξασφαλίζει, επίσης, μια σίγουρη ανάπτυξη χάρη στα δεδομένα που συλλέγουν οι μεγάλες ιστορικές εταιρείες.
Ένα άλλο στοίχημα που η Silicon Valley δεν κατάφερε ακόμα να κερδίσει, είναι η εξομάλυνση του διπόλου μεταξύ των δύο φύλων και η απεμπόληση των αναχρονιστικών ιδεών για το ρόλο των γυναικών στην τεχνολογική βιομηχανία. Υπάρχει πληθώρα αναφορών για τους τρόπους με τους οποίους η τελευταία αντιμετωπίζει αυτή την ανισορροπία. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν προς διαφορετική κατεύθυνση. Την περσινή χρονιά, μόλις το 14% των χρημάτων από τις VC επενδύθηκε σε μια ιδρυτική ομάδα με τουλάχιστον μία γυναίκα, μειωμένο από 19% το προηγούμενο έτος.
Σήμερα, πολλές χώρες παγκοσμίως και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι σε θέση να αμφισβητήσουν το παραδοσιακό μοντέλο της Silicon Valley και να εκμεταλλευτούν μια ιστορική ευκαιρία για την ανάπτυξη οικοσυστημάτων που θα οδηγήσουν στην εμφάνιση νέων μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας, αρκεί να αξιοποιήσουν σωστά τους πόρους και το δημιουργικό ανθρώπινο δυναμικό τους. Παρόμοιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να λάβουν χώρα και στην Ελλάδα, που πλέον διέπεται από τις αρχές του φιλελευθερισμό και πιστεύει στην ιδιωτική πρωτοβουλία, αρκεί να καταφέρει να υλοποιήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τη γραφειοκρατία και το φορολογικό της σύστημα.
Σχόλια