Σε μερικές ημέρες υποδεχόμαστε το 2021 και ενώ, σε ότι αφορά τα αγροτικά ζητήματα, αναμέναμε να αρχίσει να εφαρμόζεται η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) περιόδου 2021-27, αυτή θα καθυστερήσει για άλλα 2 χρόνια.
Τους λόγους της χρονικής μετατόπισής της, όπως και τι πρόκειται να ισχύσει τα 2 μεταβατικά χρόνια μέχρι την έναρξη της, την 01-01-2023, μας αναλύει ο κύριος Χρήστος Καρατζάς, σύμβουλος Αγροτικής Ανάπτυξης και μέλος της θεματικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αγροτικής Ανάπτυξης για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία (European Green Deal).
Η όλη καθυστέρηση, κατά τον κύριο Καρατζά, οφείλεται αφενός στην ατυχή συγκυρία το Ευρωκοινοβούλιο και η Επιτροπή να αλλάξουν το 2019, εξαιτίας των ευρωπαϊκών εκλογών, γεγονός που μετατόπισε χρονικά τις διαπραγματεύσεις, και αφετέρου στα πολλά ερωτηματικά που προέκυψαν από τα κράτη – μέλη κατά την εκπόνηση των Στρατηγικών τους Σχεδίων για την Αγροτική Πολιτική. Εντούτοις, το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας, σε κοινή συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κατέληξαν στη συνέχιση της στήριξης των Ευρωπαίων γεωργών με το ισχύον νομικό πλαίσιο έως το τέλος του 2022. Παράλληλα, συμφωνήθηκε να ενσωματωθεί ο προϋπολογισμός από το Ταμείο Ανάκαμψης που προβλέπεται για την αγροτική ανάπτυξη στην ΚΑΠ, ενισχύοντας περαιτέρω τα κονδύλια για την ελληνική ύπαιθρο.
Σύμφωνα με τον κύριο Καρατζά, δεν αναμένονται εκπλήξεις στις άμεσες ενισχύσεις (συνδεδεμένες και αποσυνδεδεμένες) που θα συνεχίσουν να δίνονται όπως τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς τις αλλαγές που ενδεχομένως προγραμματιστούν στη νέα ΚΑΠ (αλλαγή πχ. στα ιστορικά δικαιώματα). Το ίδιο, φυσικά, θα ισχύει και για την ειδική ενίσχυση στο βαμβάκι. Στις τομεακές παρεμβάσεις, τα επιχειρησιακά προγράμματα των οπωροκηπευτικών μπορούν είτε να παραταθούν μέχρι τις 31-12-2022, αν δεν έχουν ολοκληρώσει την 5ετή θητεία τους, είτε να υποβληθούν νέα με 3τή διάρκεια. Για τον τομέα του ελαιολάδου – επιτραπέζιας ελιάς τα νέα προγράμματα θα έχουν διάρκεια μέχρι τις 31-12-2022 ενώ τα 3ετή προγράμματα της μελισσοκομίας θα παραταθούν μέχρι το τέλος του 2022.
Για την Αγροτική Ανάπτυξη τα πράγματα θα είναι περισσότερο περίπλοκα. Η Ελλάδα θα έχει στη διάθεσή της πάνω από 1,6 δις € το οποίο σπάει σε δύο, διακριτά ποσά. Ένα ποσό, 1.237 εκ € του τακτικού προϋπολογισμού της ΚΑΠ και ένα ποσό 371 εκ. € ως έκτακτη ενίσχυση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η διάκριση αυτή είναι απαραίτητη γιατί η αντιμετώπιση τους αναμένεται να είναι διαφορετική. Το ερώτημα που «καίει» αυτήν τη στιγμή την ύπαιθρο είναι αν θα υπάρχουν νέες προκηρύξεις μέτρων. Εδώ, ο κύριος Καρατζάς, σημειώνει πως τα πράγματα είναι κάπως περίπλοκα. Από τη μία πλευρά, η Επιτροπή ζητά οι νέες δράσεις να είναι συμβατές με το κείμενο της Πράσινης Συμφωνίας και τις νέες φιλοπεριβαλλοντικές φιλοδοξίες. Επιπλέον, μια χώρα θα μπορεί να προχωρήσει σε νέες προσκλήσεις αν δεν έχει αδιάθετα χρήματα από το υφιστάμενο ΠΑΑ (που δεν ισχύει σε καμία σχεδόν χώρα – η Ελλάδα πχ. στο τέλος του 2020 θα έχει απορροφήσει μόλις το 60% του προϋπολογισμού του ΠΑΑ). Ο απώτερος στόχος της Επιτροπής φαίνεται πως είναι να καθυστερήσει η εκταμίευση των κονδυλιών ώστε να γίνει με όρους της νέας (και περισσότερο πράσινης) και όχι της υφιστάμενης ΚΑΠ.
Από την άλλη όμως, η πανδημία του Covid-19 έκανε επιτακτική την ανάγκη για «ζεστό» χρήμα στην αγορά, οπότε Συμβούλιο Υπουργών και Κοινοβούλιο ζητούν το κονδύλιο της αγροτικής ανάπτυξης που προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης να εκταμιευτεί άμεσα και ειδικότερα σε μέτρα που θα οδηγήσουν στην προσαρμογή στη γεωργία ακριβείας, σε επενδύσεις, στη διείσδυση της τεχνολογίας στις αγροτικές περιοχές και στην ενδυνάμωση των τοπικών αγορών. Οι νέες τεχνολογίες αφενός βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα της εργασίας και αφετέρου συμβάλλουν στο να ξεπεραστούν εμπόδια κοινωνικού, οικονομικού και γεωγραφικού απομονωτισμού της υπαίθρου. Στόχος της νέας ΚΑΠ 2021-27 είναι η ενθάρρυνση της υγιούς επιχειρηματικότητας και της οικονομικής προόδου στις αγροτικές περιοχές, εξασφαλίζοντας την καταλληλότερη ανταπόκριση στις νέες προκλήσεις, όπως πχ. τα αυξανόμενα ακραία κλιματολογικά φαινόμενα, η επαρκής τροφοδότηση με τρόφιμα του πληθυσμού, η εξασφάλιση της ηλικιακής ανανέωσης του γεωργικού δυναμικού, κά.
Εύλογο, επομένως, το ερώτημα προς τον κύριο Καρατζά σχετικά με το πως θα αξιοποιηθούν τα 1,6 δις € της περιόδου για το 2021 & 2022; Κατά την άποψή του, ένα πρώτο δεδομένο είναι ότι οι πληρωμές για την εξισωτική αποζημίωση της επόμενης 2ετίας θα δεσμεύσουν τουλάχιστον 500 εκ. €. Ένα “φρέσκο” πρόγραμμα νέων αγροτών θα χρειαστεί τουλάχιστον 300 εκ. € (βάσει της προηγούμενης εμπειρίας). Επίσης, θεωρητικά, είναι εφικτή η παράταση στήριξης των ενταγμένων στη βιολογική γεωργία κατά 1 έτος και η έγκριση επιλαχόντων άλλων μέτρων. Άλλωστε, η Επιτροπή έχει παροτρύνει τα κράτη – μέλη να ενεργοποιήσουν τα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων που αφορούν την κάλυψη απωλειών προϊόντων και εισοδήματος. Άρα απομένει, σύμφωνα με τον κύριο Καρατζά, ένα ικανό ποσό για νέες προκηρύξεις. Η απορία και αυτό που περιμένουμε να δούμε, όπως υποστηρίζει, είναι “σε ποιες θα κάτσει, τελικά, η μπίλια”.
Σχόλια