Η τέλεια καταιγίδα: Πώς το επόμενο smartphone σου θα ρίξει την παγκόσμια οικονομία

Το σοκ του κορονοϊού ήταν σαν ένα χαστούκι την ώρα του πιο βαθύ ύπνου. Σαν μια βουτιά σε κάποια παγωμένη λίμνη της Σιβηρίας. Έπιασε την ανθρωπότητα στον ύπνο φανερώνοντας τρανταχτές αδυναμίες σε όλα τα επίπεδα και λειτουργίες της καθημερινότητάς μας. Και δυστυχώς, όχι μόνο στον υγειονομικό τομέα (που δεν θα αναλύσουμε σήμερα).

Άνοιξη 2020

Το πρώτο καμπανάκι για τα προβλήματα που θα βλέπαμε μπροστά μας (και δεν άκουσε κανείς) έρχεται από την Αγγλία. Εν μέσω καραντίνας και πανικού, κάνουν τον γύρο του κόσμου εικόνες με αλλόφρονες Άγγλους να αδειάζουν τα ράφια από χαρτιά υγείας φοβούμενοι ότι δεν θα έχουν προμήθειες σε στιγμές... ανάγκης. Οι ίδιες εικόνες, που τότε στην Ελλάδα προκάλεσαν τον γέλωτα, ήρθαν και από άλλες χώρες ανά το κόσμο, με τα ράφια να αργούν να γεμίσουν λόγω προβλημάτων τροφοδοσίας αλλά και αποθεμάτων. Κρατάμε αυτό και συνεχίζουμε.

Όσο προχωράει η πανδημία, ένα άλλο φαινόμενο παρατηρείται, ή μάλλον περνάει στα ψηλά, μια και η πανδημία είναι στο φόρτε της.

Παγκοσμίως, λόγω της ανεργίας που μαστίζει μαζί με τον κορονοϊό τον πλανήτη, παρατηρείται μια μετακίνηση εργαζομένων από επαγγέλματα με υψηλά ποσοστά ανεργίας (πχ οδηγοί φορτηγών, ταξί, ή ξενοδοχοϋπάλληλοι στην χώρα μας) σε άλλα επαγγέλματα με σαφώς χαμηλότερα ποσοστά. Δεύτερη άνω τελεία εδώ και πηγαίνουμε ακόμα πιο πίσω.

The 80’s

Περίπου στα 1980, αρχίζει η δυναστεία του Made in China. Η κινεζική κυβέρνηση αρχίζει το σταδιακό άνοιγμα των συνόρων στον υπόλοιπο κόσμο με «όπλο» τα φθηνά εργατικά χέρια. Αποτέλεσμα αυτού ένα τεράστιο κύμα επενδύσεων και δημιουργίας εργοστασίων. Ταυτόχρονα, όλα αυτά τα προϊόντα έπρεπε να μεταφερθούν σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Έτσι, έχουμε τη δημιουργία μιας ολόκληρης επιστήμης, του Supply Chain Management, που έχει σαν πεδίο έρευνας την διαχείριση της μεταφοράς αγαθών ανά τον κόσμο.

Το συγκεκριμένο management είχε να αντιμετωπίσει αρκετά προβλήματα από τότε μέχρι σήμερα, από φυσικές καταστροφές μέχρι την κόντρα ΗΠΑ - Κίνας και τα διάφορα εμπάργκο. Το πιο δυνατό σοκ, όμως, ήταν φυσικά ο κορονοϊός, που εκτροχίασε τα πάντα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κωλυσιεργίας είναι αυτό των λιμανιών του Los Angeles και Long Island πριν μερικές μέρες, με τον αριθμό των καραβιών container που απλά περίμεναν την σειρά τους να ξεφορτώσουν να φτάνει αισίως τα 70!

Τα υγειονομικά πρωτόκολλα στις μεταφορές είναι αυστηρότατα, με τα σωματεία να δυσανασχετούν σε τέτοιο βαθμό που έχουν προσφύγει στον ΠΟΥ ώστε να άρει τα μέτρα για αυτή την κατηγορία επαγγελματιών ώστε να μπορούν να εργαστούν πιο εύκολα.

Ο συγκεκριμένος τομέας έχει κάνει, φυσικά, τεράστια βήματα, με αυτοματοποιημένα συστήματα φόρτωσης - εκφόρτωσης στα λιμάνια, GPS tracking systems, ενώ η είσοδος του ΑΙ και τον αυτοκινούμενων φορτηγών θα είναι μια επανάσταση που θα αλλάξει πολλά πράγματα στην καθημερινότητα μας. Άλλη μία άνω τελεία και θυμηθείτε τα παραπάνω.

To τελευταίο χτύπημα

Έχουμε, λοιπόν, μια τεράστια παραγωγή αγαθών σε χώρες της Ανατολής, με πραγματική επιστήμη την μεταφορά αυτών των αγαθών ανά το κόσμο. Σε αυτό, προσθέτοντας την σταδιακή έλλειψη εργαζομένων που έχουν σχέση με τις μεταφορές παγκοσμίως και τα αυστηρότατα πρωτόκολλα για τον Covid-19, έχουμε σαν αποτέλεσμα τις μεγάλες καθυστερήσεις παράδοσης αγαθών ανά το κόσμο. Τι μας λείπει; Μα φυσικά η κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης και η ανάλογη έλλειψη Microchip!

Οι περισσότερες χώρες ανά το κόσμο, βλέποντας την τραγική κατάσταση της οικονομίας, με τις επιχειρήσεις κλειστές και τους υπηκόους χωρίς εργασία, προχώρησαν στην εύκολη λύση. Λεφτά στον λαό.

Τα επιδόματα ήταν (και είναι) κάτι κοινό σε όλες τις χώρες, με τους πολίτες να λαμβάνουν χρήματα τα οποία, λόγω των κλειστών επιχειρήσεων, δεν μπορούσαν να ξοδέψουν σε υπηρεσίες. Έτσι, η αμέσως επόμενη λογική επιλογή ήταν η αλόγιστη αγορά αγαθών, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να κατασκευάζονται σε χώρες της Ανατολής. Ηλεκτρονικά, gadget και αυτοκίνητα έχουν την τιμητική τους, με τις πωλήσεις αυτών να ανεβαίνουν δραματικά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Και τι περιέχουν όλα αυτά: Microchip.

Εδώ το Microchip, εκεί το Microchip, που είναι το microchip;

Σαν να μην έφταναν λοιπόν τα παραπάνω, έχουμε και μια δραματική έλλειψη Microchip ανά το κόσμο. Οι συσκευές που τα χρησιμοποιούν βρίσκονται πια ανάμεσά μας, με αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση ζήτησης τα τελευταία χρόνια, με τον κορονοϊό να δίνει και εδώ το τελειωτικό χτύπημα. Η τεράστια ζήτηση, ειδικά από το 2020 και έπειτα, έχει σαν αποτέλεσμα την τεράστια έλλειψη τους, η οποία σύμφωνα με μελετητές μπορεί να πάρει και 2 χρόνια μέχρι η παραγωγή να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην ζήτηση. Ήδη οι περισσότερες αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν ελαττώσει την παραγωγή τους τελευταίους μήνες, ενώ δεν υπάρχουν ανταλλακτικά microchip σε περίπτωση ζημιάς των ήδη υπαρχόντων συσκευών.

Και για μαντέψτε ποια μηχανήματα έχουν επίσης microchip; Ναι, και τα μηχανήματα που χρησιμεύουν στην μεταφορά αγαθών ανά το κόσμο.

Για να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του προβλήματος, οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες φορτηγών που παίρνουν τώρα έναν τεράστιο αριθμό παραγγελιών για τα δεδομένα τους, έχουν σαν πρώτη ημερομηνία παράδοσης το... 2023!

Republic of China

Υπάρχει όμως και το κερασάκι στην τούρτα. Θυμάστε την άνω τελεία στις επενδύσεις στην Κίνα;

Το μέγεθος της παραγωγής της Κίνας είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορούμε, σε χώρες σαν την Ελλάδα, να το συνειδητοποιήσουμε. Στην Κίνα υπάρχουν ολόκληρες πόλεις εκατομμυρίων που παράγουν μια μόνο κατηγορία αγαθών (ξακουστή η πόλη Yiwu των 2 εκ. κατοίκων που παράγει μόνο χριστουγεννιάτικα στολίδια), με τον συνολικό αριθμό του εργατικού δυναμικού στον τομέα της παραγωγής να ξεπερνάει τα 100 εκ. το 2002.

Η κατανάλωση ενέργειας από τα εργοστάσια σε συνδυασμό με τον πληθυσμό των 1,4 δισ. μετέτρεψε την Κίνα στην πιο ρυπογόνο χώρα στον κόσμο, με την παραγωγή του μεγαλύτερου ποσοστού αυτής της ενέργειας να προέρχεται από λιγνίτη.

Ο πρόεδρος λοιπόν της χώρας, Xi, έβαλε σαν στόχο την μείωση των ρύπων τα επόμενα χρόνια, με στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οριστική απομάκρυνση από τον λιγνίτη.

Όμως δεν υπολόγισε και αυτός τον Covid19. Η σταδιακή αλλαγή ήρθε την στιγμή που η ζήτηση αγαθών έφτασε στα ύψη, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση της παραγωγής και την ακόμα μεγαλύτερη ζήτηση σε λιγνίτη.

Τα παγκόσμια προβλήματα στην μεταφορά πρώτης ύλης, σε συνδυασμό με το εμπάργκο στην Αυστραλία, τον βασικό προμηθευτή της, οδήγησε στην αλματώδη αύξηση των τιμών του λιγνίτη. Οι βιομηχανίες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που στηρίζονται ακόμα σε αυτόν προσπάθησαν να αυξήσουν τις τιμές, με την κυβέρνηση της χώρας, γενικό ελεγκτή τιμών ηλεκτρικού ρεύματος, να παίρνει την πρωτοφανή απόφαση να ελαττώσει την διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας στα εργοστάσια, φοβούμενη ότι μεγάλα black-out στις πόλεις αλλά και φουσκωμένοι λογαριασμοί στα νοικοκυριά θα οδηγήσουν σε μια οργισμένη αντίδραση των πολιτών.

Το αποτέλεσμα της ελάττωσης παραγωγής ενέργειας έχει την μείωση της παραγωγής, οδηγώντας σε έλλειψη προϊόντων που θα αντιμετωπίσουν οι αγορές τους επόμενους μήνες, ενισχυμένη, φυσικά, από την έλλειψη των microchip που αναλύσαμε πιο πριν αλλά και από το μπλοκάρισμα των μεταφορών. Η τέλεια καταιγίδα.

Η λύση

Οι μεγαλύτεροι αναλυτές ανά τον κόσμο έχουν σαστίσει με αυτή την καταιγίδα. Το πρόβλημα με τις τροφοδοσίες δεν μπορεί να λυθεί με τα υπάρχοντα υγειονομικά μέτρα σε συνδυασμό με την υπάρχουσα ζήτηση αγαθών και την έλλειψη προσωπικού.

Για να λυθεί αυτός ο γόρδιος δεσμός, η εύκολη λύση είναι... να μην γίνει τίποτα. Ο κανόνας της ζήτησης και της προσφοράς θα ανεβάσει τις τιμές, με αποτέλεσμα η υπάρχουσα ζήτηση να πέσει και να αποσυμφορηστεί το παγκόσμιο δίκτυο τροφοδοσίας, η κινεζική βιομηχανία κ.ο.κ.

Φυσικά, αυτό έχει ένα μεγάλο «ναι μεν αλλά»: Ανεβάζοντας τις τιμές, ανεβαίνει και ο πληθωρισμός, κάτι που καμία κυβέρνηση ανά τον κόσμο δεν θέλει, ειδικά σε περίοδο επανεκκίνησης της παγκόσμιας οικονομίας.

Η δύσκολη λύση είναι, κατά πάσα πιθανότητα, η σωστή. Εύρεση εναλλακτικών πηγών παραγωγής αγαθών, με την εκάστοτε χώρα να πρέπει να δημιουργήσει προοπτικές ενίσχυσης της εσωτερικής παραγωγής, αποσκοπώντας στην απαγκίστρωση από την παραγωγή της Ασίας.

Επανεξέταση της παγκόσμιας αλυσίδας τροφοδοσίας, και επιπλέον κίνητρα για την επιστροφή εργαζομένων σε αυτόν τον τομέα.

Στροφή των πολιτών σε εναλλακτικές παροχές, με τις υπηρεσίες να αντικαθιστούν τα αγαθά και τον υπερκαταναλωτισμό (επιλογή πχ μιας 5ημερης εκδρομής ή ενός επιμορφωτικού προγράμματος αντί ενός καινούργιου smartphone).

Όπως καταλαβαίνουμε, η δύσκολη λύση χρειάζεται χρόνο και συντονισμένες πρωτοβουλίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Με την ανθρωπότητα, μετά από 1,5 χρόνο να μην μπορεί (ή θέλει) να συντονιστεί στην υγειονομική κρίση ακολουθώντας μια παγκόσμια πολιτική, οι ελπίδες να έχουμε μια τέτοια πρωτοβουλία σε αυτού του είδους την κρίση τείνουν προς το μηδέν.