Οι δαπάνες υγείας κάνουν τους Έλληνες φτωχότερους

Έχουμε τις υψηλότερες ιδιωτικές δαπάνες στην υγεία Δεν μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε παρά μόνο ως τραγικό το ότι, παρά την αντίσταση που κάνουμε, 1 στους 10 Έλληνες γίνεται όλο και φτωχότερος λόγω των δαπανών υγείας. Σύμφωνα με έρευνα της Eurostat πάνω από το 1/3 των δαπανών υγείας προέρχεται απευθείας από την τσέπη των πολιτών όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 1/5.

Μόνο το 4% από ασφαλιστήρια συμβόλαια

Το 27% των χρημάτων που πάνε σε υπηρεσίες υγείας προέρχεται από κρατική χρηματοδότηση, το 31% από την υποχρεωτική ασφάλιση, το 36% απευθείας από την τσέπη των Ελλήνων και μόλις το 4% από ασφαλιστήρια συμβόλαια σύμφωνα με την Eurostat.

Στην ΕΕ κατά μέσο όρο η χρηματοδότηση από το κράτος φτάνει στο 73%. Στην Ελλάδα το 27% προέρχεται από το κράτος και 31% από την υποχρεωτική ασφάλιση. Αντίθετα στην Σουηδία και τη Δανία το κράτος καλύπτει περίπου το 85% του συνόλου των δαπανών υγείας. Στο Λουξεμβούργο, την Κροατία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Σλοβακική Δημοκρατία και τις Κάτω Χώρες, η υποχρεωτική ασφάλιση χρηματοδοτεί περισσότερα από τα τρία τέταρτα των δαπανών υγείας.

Η έρευνα του ΟΟΣΑ - αδειάζουν οι τσέπες των Ελλήνων

Σταθερά τα υψηλότερα επίπεδα μη καλυπτόμενων αναγκών ιατρικής περίθαλψης σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα της ΕΕ έχει η Ελλάδα την τελευταία δεκαετία. Καταγράφει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ μετά την Εσθονία το 2020.

To 8,1% του ελληνικού πληθυσμού αναφέρει μη καλυπτόμενες ανάγκες λόγω κόστους, απόστασης που πρέπει να διανυθεί ή χρόνου αναμονής, σε σύγκριση με 1,7% κατά μέσο όρο σε επίπεδο ΕΕ το 2019 σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ. Οι μη καλυπτόμενες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδό τους (13,1%) το 2016 και κατόπιν μειώνονταν σταθερά κατά περίπου 15% κάθε χρόνο. Ωστόσο, ακόμη και το 2019 η Ελλάδα εξακολουθεί να καταγράφει μακράν τη μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των χωρών της ΕΕ όσον αφορά τις μη καλυπτόμενες ανάγκες μεταξύ των εισοδηματικών ομάδων.

Το ποσοστό για τα νοικοκυριά στο κατώτατο πεμπτημόριο εισοδήματος (18,1%) ήταν 20 φορές υψηλότερο από το ποσοστό για τα νοικοκυριά στο ανώτατο πεμπτημόριο (0,9%). Το κόστος ήταν ο κύριος παράγοντας των μη καλυπτόμενων αναγκών, όπως ανέφερε το 7,5% όσων απάντησαν –το οποίο είναι το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ (όπου ο μέσος όρος είναι 0,9%). Σύμφωνα με το Eurofound το 24% των Ελλήνων αναφέρουν καλυπτόμενες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης, έναντι 21% σε ολόκληρη την ΕΕ (Eurofound, 2021).

Οι καλύψεις του ΕΟΠΥΥ και η προκλητή ζήτηση

Ένα άλλο πιθανό εμπόδιο στην πρόσβαση είναι τα μηνιαία όρια στον αριθμό των καλυπτόμενων από τον ΕΟΠΥΥ επισκέψεων ανά ιατρό, στον αριθμό παραπεμπτικών για διαγνωστικές και εργαστηριακές εξετάσεις και στις συνταγογραφήσεις (όριο δαπάνης), τα οποία εφαρμόζονται από το 2012. Παρότι οι περιορισμοί αυτοί μείωσαν τα περιθώρια υπερθεραπείας και αντιμετώπισαν το πρόβλημα της προκλητής ζήτησης, ενδέχεται παράλληλα να είχαν ως αποτέλεσμα σε ορισμένες περιπτώσεις οι ασθενείς είτε να καθυστερούν την αναζήτηση περίθαλψης, είτε να στρέφονται σε εναλλακτικό πάροχο, είτε να πληρώνουν για μια επίσκεψη απευθείας με άμεση πληρωμή.

Οι φαρμακευτικές δαπάνες αντιστοιχούν στο 13% έναντι 4% στην ΕΕ

Το 2019 η Ελλάδα κατέγραψε το τρίτο υψηλότερο επίπεδο άμεσων ιδιωτικών πληρωμών ως ποσοστό των δαπανών για την υγεία στην ΕΕ (35%), το οποίο ήταν πάνω από το διπλάσιο του μέσου όρου στο σύνολο της ΕΕ (15,4%). Οι άμεσες ιδιωτικές δαπάνες για φάρμακα αντιστοιχούσαν στο 13% του συνόλου των δαπανών για την υγεία στην Ελλάδα, έναντι ποσοστού μόλις κάτω από 4% στην ΕΕ, και αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο (36%) του συνόλου των άμεσων ιδιωτικών δαπανών.

Οι πληρωμές των νοικοκυριών για ενδονοσοκομειακή περίθαλψη αντιπροσωπεύουν, επίσης, αξιοσημείωτο μερίδιο των δαπανών για την υγεία, της τάξης του 11% των συνολικών δαπανών για την υγεία στην Ελλάδα, έναντι μόλις 1% στην ΕΕ το οποίο αντιστοιχεί σε ακόμη ένα τρίτο του συνόλου των άμεσων ιδιωτικών δαπανών. Το ποσό αυτό αντικατοπτρίζει κυρίως τις δαπάνες για νοσοκομειακές υπηρεσίες που παρέχονται από ιδιωτικούς φορείς, παρότι ορισμένα έμμεσα στοιχεία δείχνουν ότι άτυπες πληρωμές καταβάλλονται και σε δημόσια νοσοκομεία (Thomson, Cylus & Evetovits, 2019).

Χαμηλό το ποσοστό για οδοντιατρικές υπηρεσίες

Δεδομένης της έλλειψης δημόσιας κάλυψης, το σχετικά χαμηλό ποσοστό άμεσων ιδιωτικών πληρωμών για οδοντιατρικές υπηρεσίες μπορεί κάλλιστα να αντικατοπτρίζει ένα σημαντικό μερίδιο υπηρεσιών φροντίδας που παραμελήθηκαν: το 2019 η Ελλάδα κατέγραψε το τρίτο υψηλότερο ποσοστό μη καλυπτόμενων αναγκών οδοντιατρικής περίθαλψης στην ΕΕ (1 στα 12 άτομα), με ακόμη υψηλότερα επίπεδα (ένα στα έξι άτομα) μεταξύ των χαμηλότερων εισοδηματικών ομάδων.

Υψηλότατες οι καταστροφικές δαπάνες για την υγεία -οι φτωχοί εξαναγκάζονται να πληρώνουν

Η μεγάλη εξάρτηση από τις άμεσες ιδιωτικές πληρωμές για ιατρικές δαπάνες στην Ελλάδα σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό των νοικοκυριών αντιμετωπίζει καταστροφικές δαπάνες για την υγεία, οι οποίες αυξήθηκαν από 7% το 2010 σε 8,9% το 2019 -το όγδοο υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των χωρών της ΕΕ για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία.

Όπως και στις περισσότερες άλλες χώρες, πάνω από το ήμισυ του συνόλου των καταστροφικών δαπανών στην Ελλάδα καταβάλλονται από το φτωχότερο 20% των νοικοκυριών.