Οι πόλεις μας δεν κατοικούνται από ανθρώπους, αλλά από αυτοκίνητα

Ξεκαθαρίζουμε από την αρχή πως δεν φταίνε τα αυτοκίνητα αυτά καθαυτά. Αποτέλεσαν μια επανάσταση, διευκόλυναν την ζωή μας, μας έφεραν πιο κοντά. Και σήμερα, ολοένα και περισσότερο, τα αυτοκίνητα πρωταγωνιστούν στην ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών, με μια σειρά εταιρειών να προσπαθούν να κάνουν πιο πράσινη, πιο οικολογική, την χρήση τους. Και κανείς, φυσικά, δεν μιλάει για αχρήστευση ή απομάκρυνση τους. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο πώς αναπτύσσονται γύρω από αυτά οι υπόλοιπες πτυχές της ζωής μας, οι πόλεις μας.

Ξεκινώντας από τα πεζοδρόμια. Η κατάσταση, σε πάρα πολλούς δρόμους της Αττικής (σίγουρα και αλλού), είναι σχετικά απελπιστική. Τρύπες, εξογκώματα, σπασίματα, σκαλοπάτια από το πουθενά και διάφορα εμπόδια, κάνουν το να φτάσεις από το σημείο Α στο σημείο Β μια επικίνδυνη υπόθεση. Και αυτό συμβαίνει σχεδόν σε όλους τους Δήμους της πόλης, με την εικόνα σε ορισμένους να είναι πολύ δύσκολη. Νιώθεις πως η κάθε διαδρομή διαμορφώθηκε με προσθαφαίρεση, χωρίς κανείς να σκεφτεί αν θα μπορέσει ο πολίτης να περπατήσει εκεί.

Ειδική αναφορά στα διάφορα εμπόδια, που τις περισσότερες φορές είναι και διακοσμητικά, σαν κάποιος να αποφάσισε πως είναι πιο σημαντικό να τοποθετηθεί μια γλαστρούλα ή ένα φυτό στο εκάστοτε σημείο. Και ο πεζός ας πάει από τον δρόμο, ας κάνει ένα σλάλομ, ας το υπερπηδήσει. Ας πέσει πάνω του και ας ξανασηκωθεί βρε αδερφέ. Τι όμορφο που θα φαίνεται όμως όταν κάποιος περνάει με το αυτοκίνητο του! Δεύτερη ειδική αναφορά στις ταμπέλες και τα άλλα σημεία που είναι εξαιρετικά χαμηλά, ούτε καν στα δύο μετρά. Σκύψε, σπάσε το κεφάλι σου, δεν πειράζει, το ΚΑΤ εφημερεύει!

Υπάρχει κάτι πολύ απλό που μπορεί να κάνει κάθε Δήμος. Να βάλει κάποιον υπεύθυνο να περπατήσει και να αναρωτηθεί, όποτε βλέπει κάτι που δεν ταιριάζει: «αυτό γιατί είναι εδώ; Γιατί είναι έτσι; Χρειάζεται να είναι έτσι; Μήπως πρέπει να αλλάξει; Μήπως πρέπει να φύγει; Μήπως πρέπει να διορθωθεί; Μήπως δεν θα σταματήσει η κλιματική αλλαγή από αυτό το κακόμοιρο και απότιστο δεντράκι, αλλά θα σκοτωθεί κάποιος;» Όχι όμως με τη λογική «πρώτα τα αυτοκίνητα», αλλά με τη λογική «πρώτα ο άνθρωπος που περπατάει εδώ». Όχι να βγάλουμε τα εμπόδια από το πεζοδρόμιο για να επεκταθεί οτιδήποτε γύρω από αυτά.

Φυσικά, μου φαίνεται αδιανόητο το πώς κάποιος με κινητικές ή άλλες δυσκολίες, μπορεί να μετακινηθεί σε τέτοιες πόλεις, όπου δεν υπάρχουν και ιδιαίτερες προβλέψεις για αυτά τα θέματα. Από τις διάφορες κολόνες που είναι τοποθετημένες εντελώς τυχαία, λες και κάποιος τις εκτόξευσε από το φεγγάρι προς τα εδώ, τα παρτέρια και τις γλάστρες που έχουν τοποθετηθεί χωρίς καμία λογική, τις διαφημιστικές πινακίδες, τα τραπεζοκαθίσματα, τις λακκούβες και τα σπασίματα σε δρόμους και πεζοδρόμια που μένουν εκεί για πολύ καιρό, όλα προσθέτουν στον βαθμό δυσκολίας.

Και υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα. Εννοείται, οι δρόμοι είναι για τα αυτοκίνητα. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκονται τα πεζοδρόμια (ή λόγω της πλήρους ανυπαρξίας τους), το να περπατήσεις στον δρόμο, ανάμεσα στα παρκαρισμένα και τα διερχόμενα αυτοκίνητα, είναι η μόνη επιλογή - ίσως και πιο... «ασφαλής» από το πεζοδρόμιο. Πώς γίνεται, λοιπόν, σε συνοικιακούς παράδρομους, να υπάρχουν οδηγοί που θα περάσουν από δίπλα σου, μερικά εκατοστά από το σώμα σου, σαν μανιακοί; Βλέπουν κάποια οπτασία πως βρίσκονται στο Ράλλυ Ακρόπολις;

Και φτάνω στο θέμα των μέσων μαζικής μεταφοράς. Ξεκινώντας από κάτι πολύ συγκεκριμένο: το εξαιρετικό σύστημα της τηλεματικής, που υιοθετήθηκε και χρησιμοποιήθηκε με αρκετή επιτυχία, πλέον δεν λειτουργεί σε μια σειρά γραμμών και λεωφορείων. Δεν είναι λίγα τα λεωφορεία στα οποία οι οθόνες δεν είναι ενεργές και δεν υπάρχει εκφώνηση στάσεων (ή αυτό γίνεται με εξαιρετικά χαμηλή ένταση, λες και θα ξυπνήσει κάποιος). Κερασάκι στην τούρτα, οι πινακίδες led στις στάσεις, που 9 στις 10 φορές δείχνουν συνεχώς τα ίδια ενημερωτικά μηνύματα. Πρέπει να κοιτάς ώρα για να πετύχεις τον χρόνο που χρειάζεται το λεωφορείο.

Όσον αφορά στο μετρό, καθώς το χρησιμοποιώ συνεχώς και βρίσκομαι μέσα σε αυτό για 1-2 ώρες καθημερινά, μπορώ να πω πως, τους τελευταίους μήνες, κυρίως σε ώρες αιχμής, μου δείχνει σαν να έχει χαθεί ένα ποσοστό της «αξιοπιστίας» που κάποτε υπήρχε. Ολοένα και πιο συχνά ακούγεται από τα μεγάφωνα πως οι συρμοί ξεκινούν με καθυστέρηση, ολοένα και πιο συχνά οι συρμοί αποσύρονται λόγω βλάβης, ολοένα και πιο συχνά σταματούν για αρκετά λεπτά, ολοένα και πιο συχνά υπάρχουν χαλασμένες πόρτες που δεν ανοίγουν. Επίσης, ολοένα και πιο συχνά, ιδίως τους χειμερινούς μήνες, υπάρχουν κυλιόμενες σκάλες που δεν λειτουργούν.

Παράλληλα, όσον αφορά στη γραμμή που χρησιμοποιώ εγώ και καθώς μπαίνω και βγαίνω από τον σταθμό Αγία Μαρίνα, από τη στιγμή που προστέθηκαν οι νέες στάσεις προς Νίκαια, οι επιβάτες έχουν αυξηθεί σε σημαντικό βαθμό. Αυτό, φυσικά, έχει και τις καλές του πτυχές, τις οικολογικές. Ίσως, όμως θα έπρεπε να υπάρχει και μια πύκνωση των δρομολογίων σε ώρες αιχμής; Προσωπικά, αναρωτιέμαι τι θα συμβεί όταν ανοίξουν και οι νέοι σταθμοί προς Πειραιά και αν θα μπορείς να αντέξεις μέσα στο μετρό για 40 λεπτά - πόσο μάλλον τους ζεστούς μήνες και με κλειστά τα κλιματιστικά. Συγκρατούμαι, όσον αφορά στα μέσα, για να μην αναφερθώ σε εκείνους που δεν χτυπάνε εισιτήριο ή/και δεν φοράνε μάσκα, πάμε παρακάτω για τώρα...

Εν κατακλείδι, ο υποφαινόμενος συντάκτης έχει γράψει, εδώ και πολλά χρόνια, πως οι πόλεις μας έχουν φτιαχτεί γύρω από τα αυτοκίνητα. Το αυτοκίνητο έφερε μια επανάσταση και όλα «στήθηκαν» πάνω σε αυτό, ακόμη και εις βάρος των ίδιων των ανθρώπων. Τα οικοδομικά μας τετράγωνα αναπτύχθηκαν με βάση την κίνηση των αυτοκινήτων, όπως και όλα τα σημεία ενδιαφέροντος. Ακόμη και σήμερα, το αν θα υπάρχει χώρος για να περπατήσει κάποιος, έρχεται μάλλον σε δεύτερη μοίρα. Αρκεί να υπάρχει χώρος να περάσει το αυτοκίνητο και, αν γίνεται, να παρκάρει κιόλας.

Και αυτή η νοοτροπία, έχει περάσει και στους πολίτες. Καλώς ή κακώς, έχοντας μια εξαιρετικά κακή εικόνα για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού τα αποφεύγει ή θα ήθελε να τα αποφεύγει. Και πολλές οικογένειες έμαθαν να συντηρούν δύο και τρία ΙΧ. Γιατί είναι πολύ πιο εύκολο να πάρεις αυτό για να πας μια απόσταση 10 λεπτών από το να περιμένεις μέσα στη βροχή ένα λεωφορείο που θα περάσει σε 30 λεπτά. Και φυσικά, εξαιρούμε τις περιπτώσεις που χρειάζεται να πάρεις το αυτοκίνητο, γιατί η δουλειά σου είναι 2 ώρες μακριά. Μήπως, όμως, έπρεπε να υπάρχουν περισσότερα ΜΜΜ για να εξυπηρετούν και εσένα; Έτσι ώστε εκείνος που έχει πραγματικά ανάγκη το αυτοκίνητο και δεν βρίσκει άλλη λύση, να μπορεί να το χρησιμοποιήσει χωρίς ατέλειωτα μποτιλιαρίσματα;

Σε μια εποχή που αναφερόμαστε συνεχώς στο κόστος της βενζίνης, ίσως είναι ευκαιρία να δούμε πιο «ζεστά» το θέμα. Να αναπτύξουμε τις πόλεις μας με βασικό χαρακτηριστικό το αν μπορεί κάποιος να περπατήσει σε αυτές, αν μπορεί να πάρει το ποδήλατο του, αν μπορεί να φτάσει και να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά και με ταχύτητα τα μέσα μαζικής μεταφοράς - και φυσικά, εκεί που χρειάζεται, αν μπορεί να πάρει το αυτοκίνητο του και να μετακινηθεί με ταχύτητα και ασφάλεια. Το θέμα δεν είναι εάν μπορούν να «ζήσουν» τα αυτοκίνητα στις πόλεις μας, αλλά εμείς.