Ο κλιματικός νόμος βάζει το ανθρακικό αποτύπωμα στην επιχειρηματική ατζέντα

Οι ευρωπαϊκοί και εθνικοί στόχοι απαιτούν μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και πλήρη αποδέσμευση της οικονομίας από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050, στο πλαίσιο της επίτευξης της συμφωνίας του Παρισιού. Οι στόχοι αυτοί έχουν πάρει πλέον δεσμευτικό χαρακτήρα και στην ελληνική νομοθεσία με την εισαγωγή του Εθνικού Κλιματικού Νόμου, οποίος έχει αναγνωρίσει την σημαντική συμβολή των επιχειρήσεων σε αυτή την προσπάθεια. Ειδικότερα, μέσω των άρθρων 12, 19 & 20 στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από τις μετακινήσεις και τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων.

«Μείωση εκπομπών από επιχειρήσεις (Άρθρο 20)»

Κατά συνέπεια, από το 2023 μεγάλο μέρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της χώρας θα είναι υποχρεωμένες να γνωστοποιήσουν πληροφορίες που σχετίζονται με το κατά πόσο η δραστηριότητα τους συμβάλλει στην αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών και να προβούν στην ανάπτυξη στρατηγικής μείωσης. Ειδικότερα:

• οι ανώνυμες εταιρείες με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα
• τα πιστωτικά ιδρύματα,
• οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις,
• οι επιχειρήσεις επενδύσεων,
• οι επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας,
• οι εταιρίες ύδρευσης και αποχέτευσης,
• οι εταιρίες ταχυμεταφορών,
• οι επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου,
• οι αλυσίδες λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από 500 εργαζόμενους,
• οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής και
• οι αστικές εταιρείες παροχής συγκοινωνιακού έργου,

θα είναι υποχρεωμένες έως την 31η Οκτωβρίου του 2023 να υποβάλλουν ετήσια έκθεση σχετικά με το ανθρακικό τους αποτύπωμα για το έτος αναφοράς 2022. Στην έκθεση θα πρέπει να περιλαμβάνονται εθελοντικοί στόχοι και δράσεις μείωσης των εκπομπών, ενώ ο έλεγχος των στοιχείων θα πρέπει να πραγματοποιείται από ανεξάρτητο διαπιστευμένο φορέα επαλήθευσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Από τις απαιτήσεις του νόμου εξαιρούνται οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Σε περίπτωση μη έγκαιρης υποβολής της έκθεσης της παρ. 1, επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα (50) ευρώ για κάθε μέρα καθυστέρησης. Το πρόστιμο δεν υπερβαίνει το μηδέν κόμμα ένα τοις χιλίοις (0,01%) επί του συνολικού κύκλου εργασιών της τελευταίας χρήσης του φορέα.

«Μείωση εκπομπών από εγκαταστάσεις (Άρθρο 19)»

Στον κατάλογο των δραστηριοτήτων που εντάσσονται στις υποχρεώσεις του Εθνικού Κλιματικού Νόμου προστίθενται και οι εγκαταστάσεις περιβαλλοντικής αδειοδότησης Α1 και Α2 που κατατάσσονται στις ακόλουθες ομάδες και δεν εμπίπτουν στο ΣΕΔΕ:

• συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών όπως εγκαταστάσεις διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων,
• τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής,
• πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις,
• υδατοκαλλιέργειες, και
• το σύνολο των δραστηριοτήτων της μεταποίησης και βιομηχανίας

Οι παραπάνω κατηγορίες εγκαταστάσεων είναι υποχρεωμένες σε κατ’ ελάχιστον μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου 30% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2019, με αναγωγή στην κατάλληλη μονάδα προϊόντος. Ως απόρροια αυτού, έως την 1^η Ιανουαρίου του 2026 θα πρέπει να υποβάλλουν στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή, έκθεση αποτύπωσης του τρόπου συμμόρφωσης με τον στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το σύνολο των δραστηριοτήτων τους. Η έκθεση θα λαμβάνεται ως μη σημαντική τροποποίηση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Επιπλέον, για την επίτευξη του στόχου ο φορέας μπορεί να προβαίνει σε αντιστάθμιση εκπομπών είτε μέσω αγοράς πράσινων πιστοποιητικών ή μέσω της εθελοντικής αγοράς δικαιωμάτων.

Αρχής γενομένης από το 2026, οι παραπάνω εγκαταστάσεις θα είναι υποχρεωμένες να υποβάλλουν έκθεση σχετικά με το ανθρακικό αποτύπωμα του προηγούμενου έτους έως την 31^η Οκτωβρίου κάθε έτους. Η έκθεση θα πρέπει να επαληθεύεται ανεξάρτητο διαπιστευμένο φορέα επαλήθευσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

«Μείωση εκπομπών από μετακινήσεις (Άρθρο 12)»

Σημαντικό σκέλος της προσπάθειας αυτής αποτελεί η μείωση των εκπομπών από τις μετακινήσεις. Έτσι από 1^η Ιανουαρίου του 2024 το 25% των νεοαποκτηθέντων εταιρικών οχημάτων θα πρέπει να αποτελείται από ηλεκτρικά ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα, ενώ μη συμμόρφωση επιφέρει πρόστιμο 10.000 ευρώ. Ακόμη, από 1^η Ιανουαρίου του 2030 όλα τα νέα επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά οχήματα θα είναι πλέον οχήματα μηδενικών εκπομπών.

Η συνεισφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα δώσει στις επιχειρήσεις ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αυξάνοντας παράλληλα τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες και προωθώντας την καινοτομία μέσω της αξιοποίησης νέων τεχνολογιών. Στο πλαίσιο αυτό, η γνώση των πηγών έκλυσης εκπομπών σε όλη την αλυσίδα αξίας, θα εξασφαλίσει την χάραξη οργανωμένης και ρεαλιστικής στρατηγικής μείωσης των εκπομπών, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την βιώσιμη ανάπτυξη και τη φήμη τους.