Οι περισσότεροι οικονομολόγοι σε Ευρωζώνη και Αμερική, είχαν προβλέψει από το 2022 ότι οι οικονομίες (οι ισχυρότερες στον πλανήτη) θα έμπαιναν σε φάση ύφεσης το 2023.
Όταν στο β’ τρίμηνο, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη (και ειδικά στη Γερμανία) άγγιξε το 8% το 90% των οικονομολόγων σε οργανισμούς και τράπεζες θεωρούσαν δεδομένη την ύφεση στο 4ο τρίμηνο 2023.
Τώρα που ολοκληρώθηκε το 2023, βλέπουμε ότι όχι μόνο δεν μπήκαν οι μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης (και η Αμερική) σε ύφεση αλλά ο πληθωρισμός αποκλιμακώθηκε προς το 2,5%, η Αμερική δεν θα μπεί σε ύφεση ούτε το 2024 και τα χρηματιστήρια πραγματοποίησαν το μεγαλύτερο ράλι των τελευταίων 20 ετών με τα περισσότερα να έχουν διψήφιες μεταβολές.
Aν και οι αγορές προεξοφλούν την μείωση επιτοκίων από το α’ τρίμηνο 2024 σε Αμερική και Ευρώπη, αυτό δεν επαρκεί για να αιτιολογήσει ούτε το ράλι των χρηματιστηρίων ούτε τα λάθη των οικονομολόγων
Τα 3 βασικά λάθη των οικολόγων για την ύφεση
Οι οικονομολόγοι θα έπρεπε να ‘σκίσουν τα πτυχία τους’ βάσει αυτών που έλεγαν και αυτών που συνέβησαν. Γιατί έπεσαν τόσο έξω. Κατ’ αρχήν δεν υπολόγισαν ότι οι τράπεζες χρησιμοποίησαν τα επιτόκια ως εργαλεία δημιουργίας πλούτου. Τα οργανικά κέρδη έγιναν μετοχικές τοποθετήσεις και έτσι σταδιακά, οι χρηματιστηριακές αγορές κινήθηκαν σε ολοένα και υψηλότερα επίπεδα, με αποτέλεσμα να ολοκληρώσουν την χρονιά σε ιστορικά υψηλά. Το δεύτερο λάθος ήταν ότι οι μελέτες δεν είχαν υπολογίσει την συσσώρευση κεφαλαίου που είχε δημιουργηθεί στην ισχυρή μεσαία τάξη των αναπτυγμένων οικονομιών κατά την διάρκεια της πανδημίας. Οι αποταμιεύσεις σε πολλές περιπτώσεις κατευθύνθηκαν από τους ιδιώτες στην κατανάλωση και έτσι διατηρήθηκαν οι ποσότητες χρήματος στο σύστημα σε πολύ υψηλά επίπεδα. Με την κατανάλωση να αυξάνεται και το 2022 και το 2023 θα ήταν πολύ δύσκολο να πέσουν σε κρίση οι ιδιωτικές επενδύσεις.
Το τρίτο λάθος ήταν η υποεκτίμηση των υπηρεσιών και της τεχνολογίας. Αν στις υπηρεσίες βάλουμε την ζήτηση για ακίνητα και τον τουρισμό (που πλέον μετά την πανδημία έγινε η ζήτηση του ανελαστική) σε συνδυασμό με την παραγωγή πλούτου που δημιούργησε ο ψηφιακός μετασχηματισμός σε όλους τους κλάδους στα αναπτυγμένα κράτη της Δύσης, τότε η υποχώρηση των ρυθμών ανάπτυξης ‘φρέναρε’ και αποφεύχθηκε η μεγαλύτερη κρίση που θα έφερνε η ύφεση. Όσο μάλιστα, οι φόβοι για ύφεση εξοβελίζονταν τόσο η κατανάλωση αυξάνονταν.
Τέλος θα πρέπει να προσθέσουμε ότι υπήρξαν και πολλά έσοδα από την σπέκουλα που έγινε τα προηγούμενα χρόνια σε κλάδους πρώτων υλών και μεταφορών (logistics). Tα έσοδα αυτά συμπλήρωναν τα όποια χαμένα εισοδήματα από την κρίση.
Η χρηματιστηριακή «φούσκα» που ίσως θα μας προβληματίσει το 2024
Οι χρηματιστηριακές αγορές ολοκληρώνουν μία από τις καλύτερες χρονιές των τελευταίων 20 ετών, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Στην Ευρώπη, ο DAX της προβληματικής γερμανικής οικονομίας κινείται προς ιστορικά υψηλά των 17.000 μονάδων, ο MIB της προβληματικής ιταλικής οικονομίας κινείται σε υψηλά 20 ετών αλλά και ο CAC της υποτονικής γαλλικής οικονομίας κινείται και αυτός προς ιστορικά υψηλά.
Αυτά από μόνα τους δείχνουν ότι τα παρόντα επίπεδα τιμών κινούνται στην ‘στρατόσφαιρα’ της χρηματιστηριακής υπερβολής. Άλλωστε και ο Dow Jones που βρίσκεται ελάχιστα χαμηλότερα από τις 38.000 μονάδες δεν δικαιολογεί την πορεία του ούτε βάσει των εταιρικών αποτελεσμάτων των 30 βιομηχανικών κολοσσών, ούτε λογω της αμερικανικής οικονομίας ούτε βέβαια μόνο από τις προσδοκίες για μείωση των επιτοκίων.
Το ίδιο ισχύει και για τον S&P 500 και για τον Nasdaq. Με δεδομένο ότι οι αγορές έχουν ήδη προεξοφλήσει την μείωση των επιτοκίων, ίσως θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί στο επόμενο στραβοπάτημα των οικονομιών.
Οι «μαύροι κύκνοι» θα είναι συνέχεια μπροστά μας.
Σχόλια