Τα προσπερνάμε καθημερινά χωρίς να γνωρίζουμε τις ιστορίες και τους ανθρώπους που τα έζησαν με τρόπο ανεξίτηλο. Επισκέψιμα ή μη, με επιγραφή, με προτομές ή άνευ, είναι τα σπίτια της Μαρίας, του Οδυσσέα, της Μελίνας, του Μάνου και του Μίκη που όλοι μας μπορούμε να μαντέψουμε, πριν ακόμα τα να αναφέρουμε, τα επώνυμά τους.
Είναι όμως και τα νέα τους “σπίτια”, οι χώροι στην Αθήνα όπου μπορεί ναι μεν οι προσωπικότητες αυτές να μην έζησαν στην πραγματική, σημερινή τους τοποθεσία αλλά να “ζουν” μέσα από τα αρχεία, τα αντικείμενα, τα ρούχα, τις φωτογραφίες και τα χειρόγραφά τους.
Έλλη Λαμπέτη
Στην οδό Διδότου και Δελφών 2, στο κέντρο της Αθήνας, στέκει για περισσότερο από έναν αιώνα, αυτό το αρχιτεκτονικό κόσμημα της Αθήνας με τη νεοκλασική αισθητική. Εκεί για μία περίοδο βρισκόταν το διαμέρισμα της Έλλης Λαμπέτη, το οποίο υπήρξε ένα καταφύγιο για την μεγάλη ηθοποιό, γεμάτο με φωτογραφίες από τις θεατρικές και κινηματογραφικές της επιτυχίες καθώς και πίνακες που γέμιζε κάθε τόσο με ζωή από τις κοσμικές εκδηλώσεις με καλλιτέχνες της εποχής.
Το κτίριο, έξω από το οποίο βρίσκεται σήμερα η μαρμάρινη προτομή της Έλλης Λούκου, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, χρονολογείται από το 1880-1889 και σχεδιάστηκε από τον Δανό αρχιτέκτονα Theophil Edvard Freiherr von Hansen. Το όνομά του έχει ταυτιστεί με τοπόσημα της πόλης, όπως το Ζάππειο Μέγαρο, την Ακαδημία Αθηνών, το Πανεπιστήμιο και την Εθνική Βιβλιοθήκη, τη λεγόμενη «νεοκλασική τριλογία της Αθήνας». Χρόνια μετά χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης από το υπουργείο Πολιτισμού ενώ ένα μέρος του κτιρίου, πλέον, έχει μεταμορφωθεί στο ξενοδοχείο Athens Flair.
Οδυσσέας Ελύτης
Το σπίτι του Οδυσσέα Ελύτη, βρισκόταν στο 23 της οδού Σκουφά, στο Κολωνάκι. Σε ένα μικρό διαμέρισμα του πέμπτου ορόφου ο Ελύτης που με την ποίησή του, ύμνησε την ομορφιά της ελληνικής φύσης και την ιστορία της χώρας, έζησε από το 1962 έως το τέλος της ζωής του.
Με “τόπο” κοινό ωστόσο, την αισθητική και την λιτότητα που πρέσβευε ο Ελύτης, το σημερινό Μουσείο- "Σπίτι του Ελύτη", στεγάζεται στο παλαιό νεοκλασικό της συμβολής των οδών Διοσκούρων και Πολυγνώτου, στην Ακρόπολη, που παραχωρήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού για να στεγάσει το μουσείο, συνιστώντας μια νέα εμπειρία προσέγγισης του Έλληνα Νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη και του έργου του,
Τα λιγοστά έπιπλα, αντικείμενα, μικροί θησαυροί της θάλασσας όπως βότσαλα και αστερίες, το παλτό του Ελύτη ακουμπισμένο πρόχειρα σε μια πολυθρόνα και μια πιστή αναπαράσταση του χώρου εργασίας- γραφείου του, όπως τον συντρόφευσε από τα μαθητικά του χρόνια, τον τοποθετούν νοερά δίπλα στη βιβλιοθήκη που σχεδίασε ο Γιάννης Μόραλης και σε επτακόσιους τίτλους βιβλίων, να “εξουδετερώνει μέρος της φθοράς” της ελληνικής μας κληρονομιάς.
Μελίνα Μερκούρη
Η Μελίνα Μερκούρη, η εμβληματική ηθοποιός και Υπουργός Πολιτισμού μπορεί να έζησε σε διάφορα σπίτια στην Αθήνα, ανάλογα με την περίοδο της ζωής της, ωστόσο το πιο γνωστό παραμένει το σπίτι της στην Πλάκα, όπου σύχναζε με φίλους και συνεργάτες και το πιο αγαπημένο στις μνήμες πολλών η ροζ μονοκατοικία στον Λυκαβηττό, στην άλλοτε επονομαζόμενη οδό Αθηναίων Εφήβων και σημερινή Μελίνας Μερκούρη.
Εκεί έζησε η Μελίνα τα τελευταία χρόνια της ζωής της συντροφιά με τον αγαπημένο της Ζιλ Ντασέν ενώ στο σαλόνι της συγκεκριμένης μονοκατοικίας διεξήχθη η περίφημη συνέντευξη της Μελίνας για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα μπροστά στους φακούς των μεγαλύτερων τηλεοπτικών δικτύων του κόσμου.
Γιώργος Σεφέρης
Η διώροφη κατοικία του νομπελίστα ποιητή και διπλωμάτη, Γιώργου Σεφέρη, στην οδό Άγρας 20, στο Μετς, σε απόσταση αναπνοής από το Καλλιμάρμαρο Στάδιο, ξεχωρίζει αφού διόλου τυχαία πρόκειται για ένα σπίτι αιγαιοπελαγίτικης έμπνευσης, το οποίο σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Παναγής Μανουηλίδης.
Σε αυτό το σπίτι με τους κατάλευκους τοίχους και τα μπλε παραθυρόφυλλα όπως αναγράφει και η επιγραφή του «έζησαν ο Γιώργος Σεφέρης και η σύζυγός του Μαρώ έως το τέλος της ζωής τους».
Μαρία Κάλλας
Το διαμέρισμα της θρυλική σοπράνο Μαρίας Κάλλας, στο 61 της οδού Πατησίων και τη συμβολή της με την οδό Σκαραμαγκά βρισκόταν στην πολυκατοικία Παπαλεονάρδου που χτίστηκε το 1925 με μορφολογικές επιρροές του ευρωπαϊκού ρυθμού Αρ Νουβό της εποχής εκείνης σε σχέδια του αρχιτέκτονα και καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Κωνσταντίνου Κιτσίκη.
Η πολυκατοικία άλλωστε θεωρείται εκ των σπουδαιότερων μεσοπολεμικών οικημάτων της Αθήνα και διασημότερη ένοικος υπήρξε φυσξικά η divina που έζησε εκεί από το 1937 έως το 1945.
Ένα ακόμα σημερινό της “σπίτι” ωστόσο, το Μουσείο Μαρία Κάλλας, έχει δημιουργηθεί στο κέντρο της Αθήνας και την οδό Μητροπόλεως, στον αριθμό 44 με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από τη γέννηση της.
Ένα μουσείο που εστιάζει στη βιωματική εμπειρία των επισκεπτών και την πολύπλευρη σύνδεσή τους με τη ζωή και το έργο της Μαρίας Κάλλας.Τα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνουν προσωπικά της αντικείμενα από το ξεκίνημά της, τα χρόνια της στην Ελλάδα, τη διεθνή της καριέρα και τους μεγάλους της ρόλους, μέχρι αντικείμενα που συνδέονται με την κοσμική της ζωή, την προσωπικότητά της, τους ανθρώπους της ζωής της, αλλά και την ηχητική, οπτική και πολιτιστική κληρονομιά που εν γένει άφησε πίσω της για τις επόμενες γενιές
Κ.Π Καβάφης
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, μια από τις εμβληματικότερες μορφές της ελληνικής λογοτεχνίας, έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Η οικία του εκεί, στην Rue Lepsius (σημερινή οδός Κ.Π. Καβάφη) σε μια συνοικία όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες, αποτελεί ένα σημαντικό σημείο αναφοράς για τη ζωή και το έργο του.
Στην Αθήνα ωστόσο, το Ίδρυμα Ωνάση δημιούργησε ένα χώρο αφιερωμένο στο αρχείο του Καβάφη, στην οδό Φρυνίχου 16Β, στην Πλάκα. Το Αρχείο Καβάφη στεγάζει το αρχείο των έργων του ποιητή, προσωπικά αντικείμενα και έργα τέχνης της συλλογής του προσφέροντας μια νέα προοπτική για την κατανόηση του έργου του Καβάφη και της ζωής του.
Μάνος Χατζιδάκις
Η οικία του Μάνου Χατζιδάκι, στην οδό Κωνσταντίνου Μάνου 3 στο Παγκράτι, υπήρξε ένα κέντρο συνάντησης για καλλιτέχνες και διανοούμενους για περίπου 25 χρόνια.
Εκεί, ο Χατζιδάκις, με την ευαισθησία και την αφοσίωσή του στην τέχνη, έγραψε μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του, εμπνευσμένος από την ελληνική παράδοση και την σύγχρονη πραγματικότητα. Το σπίτι του, γεμάτο μουσική και φίλους, αντικατόπτριζε την φιλοσοφία του Χατζιδάκι για την τέχνη, που έδινε έμφαση στην ελευθερία και την αυθεντικότητα.
Ενώ το δεύτερο σπίτι του υπήρξε το αειθαλές εστιατόριο της Πλατείας Προσκόπων, ο Μαγεμένος Αυλός όπου συνήθιζε να συχνάζει ως πολύ αργά αλλά και να γράφει στίχους πάνω σε κουτιά τσιγάρων και χαρτοπετσέτες.
Μίκης Θεοδωράκης
Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης και πολιτικός, με την έντονη προσωπικότητα και την αφοσίωσή του στην Ελλάδα, έζησε επίσης σε διάφορα σπίτια στην Αθήνα, ανάλογα με την περίοδο της ζωής του.
Ένα από τα πιο γνωστά σπίτια του ήταν αυτό στην οδό Επιφάνους 1 στην Ακρόπολη, όπου έζησε μεγάλο μέρος της ζωής και το οποίο ζήτησε στην διαθήκη του να γίνει μουσείο.
Σχόλια